'Rô bốt thân thiện' của Nhật Thiên

Đam mê lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI) từ nhỏ nên khi bước vào những năm đầu của bậc THCS, Nguyễn Hồng Nhật Thiên đã tự tìm tòi học lập trình máy tính qua internet. Sản phẩm đầu tay của cậu học sinh lớp 6 khi đó là 1 con rô bốt đồ chơi có thể di chuyển xung quanh nhà bằng pin hoặc bình ắc quy. Khi kỹ năng lập trình của bản thân dần tiến bộ, Thiên bắt đầu tìm hiểu sâu về “trợ lý ảo”. Bằng tiền tiết kiệm, Thiên đã mua 1 rô bốt thông minh hỗ trợ trong sinh hoạt và học tập tại nhà. Thế nhưng, sau một thời gian sử dụng, em thấy không hài lòng khi trợ lý ảo này vẫn chưa đáp ứng tốt nhu cầu mình cần. Vậy là, Thiên nảy ra ý tưởng sẽ chế tạo cho riêng mình 1 chú “rô bốt thân thiện”.

“Hiện nay, cùng với sự phát triển của khoa học công nghệ thì mô hình nhà thông minh ngày càng phổ biến. Mặt khác, lối sống hiện đại cũng khiến con người ngày càng bận rộn hơn và cần đến trợ lý ảo nhiều hơn. Tuy nhiên, phần lớn các trợ lý ảo trên thị trường đều có giá thành rất cao và thiếu sự gần gũi. Vì vậy, em mong muốn chế tạo rô bốt có thể giúp cho con người quản lý ngôi nhà của mình mỗi lúc đi vắng; đồng thời, nó cũng hỗ trợ quản lý thời gian biểu một cách khoa học, hiệu quả; thậm chí còn có thể giúp chúng ta rèn luyện tiếng Anh giao tiếp mỗi ngày thông qua quá trình ra mệnh lệnh và đáp từ. Tất nhiên, tiêu chí em đặt ra là giá thành phải hợp lý, thân thiện với môi trường và gần gũi với con người”-Thiên chia sẻ.

Em Nguyễn Hồng Nhật Thiên cùng thầy giáo Nguyễn Văn Thành được tuyên dương khi đạt giải nhì tại Cuộc thi khoa học kỹ thuật cấp tỉnh học sinh trung học năm học 2021-2022. Ảnh: Mộc Trà

Để hiện thực hóa ý tưởng, ngoài kỹ năng của bản thân, Thiên còn tích cực tham khảo, nghiên cứu tài liệu trên mạng internet dưới sự hướng dẫn của thầy giáo bộ môn Toán-Vật lý Nguyễn Văn Thành. Sau khi nắm vững lý thuyết, nam sinh bắt tay vẽ sơ đồ thiết kế trên máy tính và sơ đồ mạch; liệt kê các ứng dụng cần dùng để tiến hành lập trình; thử nghiệm khả năng hoạt động của các câu lệnh trên máy tính và các thiết bị chuyên dụng cho việc xử lý thông tin. Tiếp đó, Thiên đưa các câu lệnh vào chip, gắn chip và nối hệ thống loa vào mạch rồi nghiệm thu mô hình. Nguyên lý làm việc của hệ thống là tiếp nhận thông tin dạng âm thanh sau đó chuyển sang dạng chữ. Các dữ liệu này sẽ đến mạch chủ và vào chip xử lý thông tin. Từ đây, chip sẽ đưa ra câu trả lời đã được lập trình sẵn bằng dạng chữ, chuyển sang dạng âm thanh rồi phát ra loa để trả lời cho câu hỏi mà người chủ vừa hỏi.

Sau nhiều lần thất bại vì lập trình bị lỗi hay bị cháy mạch, cuối cùng, cậu học sinh lớp 9 này cũng đã hoàn thành sản phẩm với hình dáng khá nhỏ gọn, phù hợp với mọi không gian trong gia đình. Tổng chi phí thực hiện mô hình chỉ mất gần 800 ngàn đồng. Qua thử nghiệm, mô hình hoạt động tốt; số liệu thu thập được hoàn toàn giống và trùng khớp với mục tiêu đề ra; đồng thời, phù hợp với cách phát âm tiếng Anh của người Việt Nam. “Đôi lúc rô bốt vẫn gặp một số lỗi về nhận diện giọng nói, song lỗi này không quá nghiêm trọng, có thể cài đặt lại sản phẩm hoặc vệ sinh khu vực mic. Ngoài việc sử dụng hầu hết vật dụng tái chế để tạo ra sản phẩm này, em còn lập trình cho rô bốt có một cách nói chuyện gần gũi, thiện cảm hơn với mọi người. Chẳng hạn, khi chúng ta hỏi rằng “Bạn có khỏe không?”, thay vì chỉ trả lời lại ngắn gọn là “Tôi khỏe” thì rô bốt của em sẽ hỏi thêm “Còn bạn thì sao?” và sau đó liệt kê cho chủ nhân kế hoạch, lịch trình làm việc trong ngày”-Thiên vui vẻ nói.

Cận cảnh “Rô bốt thân thiện” của Nguyễn Hồng Nhật Thiên. Ảnh: Mộc Trà

Cậu nam sinh lớp 9 cũng khẳng định thêm rằng, khi đưa đề tài “Rô bốt thân thiện” đến với Cuộc thi khoa học kỹ thuật cấp tỉnh học sinh trung học năm học 2021-2022, mục đích chính là muốn chứng tỏ năng lực của bản thân ở lĩnh vực trí tuệ nhân tạo. Vì thế, em tỏ ra khá bất ngờ khi đạt giải nhì tại cuộc thi và xem đây như một động lực để bản thân theo đuổi đam mê nghiên cứu khoa học cũng như tiếp tục hoàn thiện sản phẩm. “Hạn chế của rô bốt là chưa có ngôn ngữ tiếng Việt, chưa thể di chuyển và biểu lộ cảm xúc. Do đó, sắp tới, em sẽ nghiên cứu bổ sung những chức năng này. Ngoài ra, em còn dự định sẽ phát triển thêm cho rô bốt khả năng cảnh báo, gọi điện thoại cho người thân hoặc cấp cứu khi người già ở nhà một mình không may gặp tai nạn”-Thiên cho hay.

Thầy Nguyễn Anh Minh-Hiệu trưởng Trường THCS Nguyễn Du: Trong thời đại công nghệ 4.0, sản phẩm của em Nhật Thiên là khá phù hợp, mang tính ứng dụng thực tiễn cao. Tại Cuộc thi khoa học kỹ thuật cấp tỉnh học sinh trung học diễn ra vào tháng 1 vừa qua, dự án của Thiên đã đạt giải nhì, góp phần vào thành tích chung của nhà trường ở sân chơi này. Đây cũng là dự án duy nhất ở khối THCS đạt giải cao.

Ngồi cạnh bên, chị Nguyễn Thị Ngọc Linh chăm chú lắng nghe những lời chia sẻ của con trai rồi tự hào nói: “Từ nhỏ, Thiên đã rất thích tìm tòi, sáng tạo mọi thứ. Thấy con đam mê, ba mẹ luôn động viên và hỗ trợ con trong việc mua linh, phụ kiện. Vừa qua, biết con đạt giải, tôi rất vui và hạnh phúc, không phải bởi giải thưởng cao mà vì tôi biết, con đã dần trưởng thành, sống có trách nhiệm và kiên định với đam mê của mình”.

Nhận xét về sản phẩm của học trò, thầy Nguyễn Văn Thành-giáo viên Trường THCS Nguyễn Du-cho biết: “Khi Thiên trình bày ý tưởng, tôi cảm thấy khá hay. Mặc dù trên thị trường đã có rất nhiều sản phẩm tương tự, song tôi vẫn khuyến khích em sáng tạo trong khả năng của mình nhằm đạt được mục tiêu mà em đề ra là rô bốt có giá thành hợp lý, thân thiện và gần gũi hơn. Tôi chỉ cung cấp cho em thêm một số kiến thức Vật lý liên quan và hướng dẫn cách làm, còn lại đều do em tự thực hiện. Chỉ mới là một học sinh lớp 9 nhưng Thiên đã làm được như vậy là khá tốt”.

MỘC TRÀ