Rút ngắn khoảng cách giáo dục

Ảnh minh họa INT.

Một trong những điểm đột phá chính trong dự thảo, được nhiều người hoan nghênh, là chế độ phụ cấp ưu đãi nghề được thiết kế đa dạng, trải đều từ 25 - 80% tùy theo cấp học, vùng miền và loại hình cơ sở giáo dục, trong đó nhà giáo đang giảng dạy ở vùng sâu, xa, biên giới, hải đảo được hưởng mức phụ cấp cao nhất.

Theo đó, nhà giáo giảng dạy trong các trường phổ thông dân tộc bán trú; các trường tiểu học ở xã khu vực I, khu vực II vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi; các xã đảo, hải đảo, xã biên giới, xã an toàn khu theo quy định của Chính phủ, dự kiến mức phụ cấp 50%.

Người công tác giảng dạy trong các trường mầm non thuộc xã khu vực I, khu vực II vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi; các xã đảo, hải đảo, xã biên giới, xã an toàn khu theo quy định của Chính phủ được hưởng phụ cấp 60%.

Nhà giáo giảng dạy trong các trường phổ thông dân tộc nội trú, các cơ sở giáo dục thuộc vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn theo quy định của Chính phủ được hưởng 70%.

Đặc biệt, giáo viên các cơ sở giáo dục mầm non ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn theo quy định của Chính phủ có mức phụ cấp tới 80%. Ngoài ra, thầy cô công tác ở vùng khó khăn còn được thuê nhà ở công vụ hoặc bảo đảm chỗ ở tập thể, hay hỗ trợ tiền thuê nhà ở; hỗ trợ thanh toán tiền tàu xe...

Vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi - vùng khó khăn nhất của nước ta hiện nay chiếm đến 3/4 diện tích tự nhiên và 14,6% dân số. Những khó khăn, đặc thù về tự nhiên, kinh tế - xã hội đã có tác động, ảnh hưởng không nhỏ tới việc phát triển giáo dục và đào tạo.

Thời gian qua, nhiều chính sách của Đảng, Quốc hội và Chính phủ về phát triển giáo dục vùng khó đã góp phần giảm bớt sự chênh lệch về cơ hội tiếp cận và chất lượng dịch vụ công giữa các vùng miền, tuy vậy chất lượng giáo dục giữa vùng khó và vùng có điều kiện vẫn còn một khoảng cách đáng kể, thể hiện khá rõ, nhất là qua kết quả các kỳ thi tốt nghiệp THPT.

Một trong những nguyên nhân ảnh hưởng đến sự chênh lệch này là chất lượng, số lượng đội ngũ giáo viên ở vùng khó hiện còn nhiều vấn đề.

Nhiều năm qua các địa phương vùng khó luôn diễn ra tình trạng thiếu giáo viên. Đặc biệt, từ khi Chương trình GDPT 2018 được triển khai, các trường khó tuyển giáo viên tiếng Anh, Tin học. Nguyên nhân do địa hình phức tạp, gây nhiều trở ngại trong việc đi lại của thầy cô.

Điều kiện sinh hoạt cũng thiếu thốn, đời sống văn hóa tinh thần hạn chế và cơ hội phát triển nghề nghiệp không nhiều, một số thầy cô, nhất là giáo viên trẻ, chưa yên tâm công tác. Không chỉ đảm nhận công việc giảng dạy trên lớp, giáo viên vùng khó còn phải kiêm thêm nhiều nhiệm vụ khác, nên áp lực công việc cao.

Đặc biệt bên cạnh môi trường công tác không hấp dẫn, chế độ thu nhập của thầy cô vẫn chưa đủ sức bù đắp với những khó khăn phải trải qua, nên khi có cơ hội làm việc trong môi trường, thu nhập tốt hơn thì thầy cô lựa chọn chia tay.

Việc giữ chân đội ngũ giáo viên vùng khó sẽ tiếp tục là thách thức lớn nếu không có những giải pháp toàn diện và bền vững. Vì thế, song song với việc tiếp tục tăng tốc đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị, điều kiện dạy học cho vùng khó khăn, cần phải có chính sách trợ lực đủ mạnh cho thầy cô yên tâm công tác.

Những điểm đột phá về chế độ ưu tiên cho nhà giáo theo dự thảo Nghị định được kỳ vọng sẽ góp phần giải quyết căn bản bài toán chất và lượng đội ngũ giáo viên vùng khó. Đây được xem như một trong những giải pháp then chốt, góp phần nâng cao chất lượng dạy học, thu hẹp khoảng cách giáo dục với vùng có điều kiện, góp phần thực hiện mục tiêu đổi mới giáo dục.

Mai Nguyên