Sáng kiến mới về bảo vệ rừng

Các nhà lãnh đạo thế giới hôm 6-11 cảnh báo thời gian đang dần cạn cho những hành động khẩn cấp và quyết liệt nhằm ngăn chặn các tác động tồi tệ nhất của biến đổi khí hậu.

Phát biểu tại cuộc họp tại TP Belem - Brazil, Tổng Thư ký Liên hợp quốc António Guterres có những lời chỉ trích gay gắt nhằm vào các cường quốc mà ông cho rằng "vẫn bị chi phối bởi lợi ích của ngành nhiên liệu hóa thạch, thay vì bảo vệ lợi ích công chúng".

Theo hãng tin AP, ông Guterres nhấn mạnh việc để tình trạng nóng lên toàn cầu vượt quá ngưỡng 1,5 độ C đặt ra trong Thỏa thuận Paris về chống biến đổi khí hậu năm 2015 sẽ là một "thất bại về đạo đức và sự tắc trách chết người". Ông cảnh báo ngay cả nhiệt độ vượt qua ngưỡng này trong thời gian ngắn cũng sẽ gây ra hậu quả thảm khốc vì mỗi phần nhỏ của một độ tăng thêm đồng nghĩa sẽ có thêm nhiều mất mát, nhiều người bị đói và rời bỏ nhà cửa.

Cuộc họp trên diễn ra trước thềm Hội nghị lần thứ 30 các bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (COP30), dự kiến diễn ra từ ngày 10 đến 21-11. Cũng tại sự kiện này, Tổng thống Brazil Luiz Inácio Lula da Silva tìm cách huy động nguồn tài chính từ các cường quốc để chấm dứt tình trạng tàn phá rừng đang diễn ra và thúc đẩy việc thực hiện những cam kết còn dang dở từ các hội nghị trước.

Tổng thống Brazil Luiz Inácio Lula da Silva phát biểu tại hội nghị ở TP Belem - Brazil hôm 6-11. Ảnh: AP

Cụ thể, nước chủ nhà đã khởi động một sáng kiến nhằm cứu các khu rừng trên thế giới, gọi là Quỹ Rừng nhiệt đới mãi mãi (TFFF) và cho biết TFFF bước đầu thu hút các cam kết tài trợ hơn 5 tỉ USD. Tổng thống Brazil đã gọi TFFF là sáng kiến chưa từng có tiền lệ. Trong khi đó, trang The Guardian nhận định TFFF là kế hoạch lớn và táo bạo nhất từ trước đến nay nhằm ngăn chặn tình trạng mất rừng nhiệt đới, vốn là trụ cột của sự ổn định khí hậu. Thành công của kế hoạch này phụ thuộc vào sự tham gia của các chính phủ và tổ chức tài chính.

Cụ thể, TFFF đặt mục tiêu làm thay đổi logic tài chính đằng sau nạn phá rừng bằng cách huy động 125 tỉ USD, đầu tư số tiền này vào trái phiếu và trả lợi nhuận thu được như phần thưởng cho các quốc gia và cộng đồng bảo tồn rừng tự nhiên. Brazil hy vọng sẽ thuyết phục được các quốc gia rằng việc bảo vệ rừng sẽ mang lại lợi ích lớn hơn cho thế giới, vì rừng hấp thụ được lượng lớn khí thải gây nóng lên toàn cầu.

Hơn 70 quốc gia có diện tích rừng lớn sẽ đủ điều kiện nhận tiền thưởng nếu họ giữ tỉ lệ phá rừng dưới mức quy định. Các quốc gia không bảo vệ rừng sẽ bị giảm khoản thanh toán dựa trên số hecta từng bị tàn phá.

Trước mắt, Brazil muốn huy động 25 tỉ USD đầu tư từ các chính phủ trên thế giới, sau đó sử dụng số vốn này trên thị trường trái phiếu để thu hút thêm 100 tỉ USD từ các tổ chức tài chính tư nhân. Nếu toàn bộ 125 tỉ USD được huy động, quỹ này ước tính sẽ tạo ra khoảng 800 triệu USD mỗi năm cho các quốc gia có rừng nhiệt đới, miễn là họ đáp ứng các điều kiện về bảo tồn rừng. Các nhà đầu tư tư nhân cũng sẽ được hưởng lợi nhuận từ khoản đầu tư.

Giới phân tích nhận định bảo tồn rừng chính là lời giải cho hai cuộc khủng hoảng toàn cầu cùng lúc: biến đổi khí hậu và suy giảm đa dạng sinh học. Tuy nhiên, cũng có ý kiến lưu ý rằng sáng kiến này chỉ có thể tạo ra thay đổi lớn khi các chính phủ biến lời nói thành hành động.

Xuân Mai