Sắp công bố kết quả kiểm nghiệm chất lượng mỹ phẩm của Mailisa

Ông Hoàng Kim Khánh và bà Phan Thị Mai (người sáng lập và điều hành chuỗi thẩm mỹ viện Mailisa). Ảnh: Mailisa.

Bộ Y tế cho biết ngày 25/11 đã ban hành quyết định đình chỉ lưu hành và thu hồi toàn bộ sản phẩm mỹ phẩm do Công ty MK Skincare công bố, sau khi doanh nghiệp này không xuất trình được Hồ sơ Thông tin sản phẩm (PIF) theo quy định.

Động thái diễn ra trong bối cảnh dư luận bàn tán về nghi vấn “lỗ hổng quản lý” sau vụ việc liên quan hệ thống Mailisa, đặt ra câu hỏi về cơ chế công bố và hậu kiểm mỹ phẩm.

Lý do Mailisa bị thu hồi toàn bộ mỹ phẩm

Từ ngày 1/1/2020, Bộ Y tế đã tiếp nhận 100 hồ sơ công bố mỹ phẩm nhập khẩu đáp ứng quy định tại Thông tư 06/2011/TT-BYT của Công ty MK Skincare. Tất cả hồ sơ được tiếp nhận và lưu trữ trên hệ thống dịch vụ công trực tuyến, kết nối với Hải quan và Cổng Một cửa Quốc gia, theo đúng quy trình quản lý hiện hành.

Sau khi một số báo phản ánh về nghi vấn vi phạm liên quan doanh nghiệp này và hệ thống Mailisa, Bộ Y tế và cơ quan Cảnh sát điều tra đã yêu cầu Sở Y tế các địa phương rà soát công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm (nếu có). Đồng thời, hệ thống kiểm nghiệm được chỉ đạo lấy mẫu sản phẩm trên thị trường, yêu cầu MK Skincare cung cấp kết quả kiểm nghiệm và hồ sơ PIF.

Sở Y tế TP.HCM cho biết ngày 17/9, đoàn kiểm tra đã ghi nhận tình trạng ghi nhãn sản phẩm không đúng quy định của MK Skincare. Viện Kiểm nghiệm thuốc Trung ương cũng đã lấy mẫu lưu hành để kiểm tra chất lượng. Kết quả dự kiến công bố vào khoảng ngày 10/12.

Các sản phẩm Doctor Magic của thẩm mỹ viện Mailisa quảng cáo. Ảnh: Mailisa.

Trên cơ sở kết quả kiểm tra ban đầu và căn cứ theo Điều 71 Nghị định 117/2020/NĐ-CP cùng Điều 46 Thông tư 06/2011/TT-BYT, Bộ Y tế quyết định đình chỉ lưu hành và thu hồi tất cả sản phẩm mỹ phẩm do MK Skincare công bố, vì doanh nghiệp không xuất trình được PIF theo quy định.

PIF là bộ tài liệu kỹ thuật bắt buộc doanh nghiệp phải lưu giữ, thể hiện đầy đủ dữ liệu chất lượng, an toàn và hiệu quả của mỹ phẩm. Dù không cần nộp PIF khi công bố sản phẩm, cơ sở công bố phải có trách nhiệm xuất trình khi cơ quan quản lý yêu cầu. Việc không xuất trình được PIF đồng nghĩa sản phẩm không đủ điều kiện lưu hành và phải bị thu hồi.

Sau quyết định này, Bộ Y tế đã đề nghị Bộ Công Thương (Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số), Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch (Cục Phát thanh, truyền hình và thông tin điện tử) yêu cầu các sàn thương mại điện tử như Shopee, Lazada, Tiki, TikTok Shop và các nền tảng mạng xã hội dừng kinh doanh, quảng cáo, đăng bài liên quan các sản phẩm bị thu hồi.

Bộ Y tế khẳng định không có lỗ hổng quản lý

Trước những bình luận cho rằng vụ việc MK Skincare và các sản phẩm liên quan hệ thống Mailisa cho thấy “lỗ hổng trong quản lý mỹ phẩm”, Bộ Y tế cho biết cơ chế đang áp dụng hoàn toàn phù hợp với Hiệp định mỹ phẩm ASEAN, một hệ thống quản lý đồng bộ mà Việt Nam là thành viên.

Theo đó, mỹ phẩm được quản lý theo cơ chế “Doanh nghiệp công bố - Cơ quan chức năng hậu kiểm”, tương tự cách quản lý tại EU và nhiều quốc gia phát triển. Cụ thể

Doanh nghiệp thông báo với cơ quan nhà nước việc đưa sản phẩm ra thị trường và chịu trách nhiệm về tính an toàn, hiệu quả và chất lượng.
Cơ quan chức năng kiểm tra hậu kiểm dựa trên nguyên tắc quản lý rủi ro, ưu tiên kiểm tra doanh nghiệp, sản phẩm có nguy cơ cao.
Việc thanh tra, kiểm tra không chỉ do Bộ Y tế thực hiện mà được phối hợp liên ngành: Công Thương, Tài chính, Hải quan, Ban Chỉ đạo 389 Quốc gia và UBND các tỉnh, thành.

Bộ Y tế nhấn mạnh đây không phải cơ chế “bỏ rơi quản lý”, mà là mô hình tiêu chuẩn quốc tế nhằm tạo điều kiện cho doanh nghiệp làm ăn đúng pháp luật. Đồng thời tăng trách nhiệm tự khai báo và chịu trách nhiệm chất lượng của nhà sản xuất.

Dữ liệu Bộ Y tế cho thấy giai đoạn 2020-2025, ngành y tế đã tiếp nhận gần 200.000 phiếu công bố sản phẩm mỹ phẩm.

Bộ Công an tiến hành khám xét đồng loạt các chi nhánh của thẩm mỹ viện Mailisa trên toàn quốc vào tháng 11. Ảnh: Tiền Phong.

Bộ Y tế cho hay hoạt động hậu kiểm được triển khai thường xuyên, với hơn 1.000 cơ sở sản xuất và kinh doanh mỹ phẩm được kiểm tra theo kế hoạch mỗi năm, cùng hàng trăm lượt kiểm tra đột xuất. Cơ quan chức năng đã xử phạt hành chính hàng chục tỷ đồng, thu hồi hơn 16.800 phiếu công bố sản phẩm và buộc thu hồi 650 sản phẩm vi phạm chất lượng trên tổng hơn 11.000 mẫu được lấy để kiểm nghiệm.

Ngoài ra, Bộ Y tế đã chuyển hai vụ việc có dấu hiệu hình sự sang công an và liên tục công bố rộng rãi hàng chục trường hợp mỹ phẩm không rõ nguồn gốc để cảnh báo người tiêu dùng.

Theo báo cáo EUIPO/OECD năm 2024, trong khi tỷ lệ hàng giả trên thị trường mỹ phẩm thế giới lên đến 10%, tỷ lệ mẫu mỹ phẩm vi phạm tại Việt Nam đã giảm từ hơn 2% năm 2021 xuống 1,5% năm 2024. Bộ Y tế cho rằng đây là dấu hiệu cho thấy công tác hậu kiểm có hiệu quả.

Trước xu hướng các doanh nghiệp đẩy mạnh kinh doanh mỹ phẩm qua mạng xã hội và sàn thương mại điện tử, Bộ Y tế cho biết đang phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành để xử lý vi phạm.

Cơ quan quản lý đã yêu cầu dừng quảng cáo và kinh doanh các sản phẩm bị thu hồi, kiểm soát chặt việc đăng tải video, livestream bán hàng có sử dụng thông tin sai sự thật, đồng thời phối hợp Ban Chỉ đạo 389 trong phòng chống gian lận thương mại.

Ngoài MK Skincare, một số doanh nghiệp như EBC và VB Group cũng đã bị chuyển hồ sơ sang cơ quan điều tra sau khi phát hiện dấu hiệu vi phạm nghiêm trọng.

Để tránh các tình huống gây lo ngại về “lỗ hổng quản lý”, Bộ Y tế cho biết đang triển khai nhiều giải pháp siết chặt hơn trong thời gian tới. Trong đó, cơ quan này đang xây dựng Nghị định quản lý mỹ phẩm mới, đồng thời sửa đổi Nghị định 117/2020/NĐ-CP và 98/2020/NĐ-CP theo hướng tăng chế tài, nâng mức răn đe đối với các hành vi sản xuất, kinh doanh mỹ phẩm giả.

Bộ Y tế cũng phát triển Hệ thống dữ liệu mỹ phẩm quốc gia nhằm cho phép truy xuất nhanh nguồn gốc và lịch sử sản phẩm; tăng cường phối hợp liên bộ với Bộ Công Thương, Tài chính, Công an, Biên phòng và Ban Chỉ đạo 389; siết quản lý hoạt động quảng cáo mỹ phẩm trên nền tảng số và xử lý nghiêm các trường hợp lợi dụng mạng xã hội để lách luật. Đồng thời, trách nhiệm của người đứng đầu địa phương sẽ được gắn trực tiếp khi để xảy ra vi phạm trên địa bàn.

Bộ Y tế cho biết sẽ tiếp tục kiểm tra sâu các sản phẩm liên quan Công ty MK Skincare và những doanh nghiệp được báo chí phản ánh. Kết quả kiểm nghiệm chất lượng sản phẩm dự kiến được công bố vào giữa tháng 12.

Nguyễn Thuận - Phương Anh