Sau 43 ngày gián đoạn kỷ lục, chính phủ Mỹ chính thức mở cửa trở lại

Tổng thống Mỹ Donald Trump ký luật tài trợ để mở cửa lại chính phủ liên bang vào tối ngày 12 tháng 11 năm 2025. Ảnh: Getty.

Tình trạng đóng cửa chính phủ dài nhất trong lịch sử nước Mỹ chính thức chấm dứt vào ngày 12/11 sau khi Tổng thống Donald Trump ký dự luật cấp ngân sách do các nghị sĩ đảng Cộng hòa và một nhóm nghị sĩ đảng Dân chủ ôn hòa tham gia đàm phán trước đó. Buổi lễ ký ban hành dự luật diễn ra chỉ vài giờ sau khi Hạ viện thông qua dự luật này với tỷ lệ 222-209.

Chữ ký của Tổng thống Trump đã khép lại việc đóng cửa chính phủ lần thứ hai trong 2 nhiệm kỳ khác nhau của ông tại Nhà Trắng, một sự kiện làm gia tăng mâu thuẫn đảng phái ở Washington khi chính quyền ông Trump thực hiện những hành động đơn phương chưa từng có, bao gồm hủy bỏ các dự án và sa thải công chức liên bang nhằm gây sức ép buộc các nghị sĩ Dân chủ nhượng bộ các yêu cầu của mình.

Tình trạng chính phủ đóng cửa kỷ lục kéo dài 43 ngày đã gây áp lực tài chính lên các công chức liên bang không được nhận lương, khiến hàng loạt hành khách mắc kẹt tại sân bay và tạo ra những hàng dài người chờ nhận thực phẩm cứu trợ.

Việc đóng cửa chính phủ bắt đầu sau khi đảng Dân chủ từ chối thông qua dự luật chi tiêu ngắn hạn không bao gồm việc gia hạn khoản tín dụng thuế mở rộng sắp hết hạn giúp giảm chi phí bảo hiểm y tế theo Đạo luật Chăm sóc Sức khỏe Giá cả phải chăng (ACA), thường được gọi là Obamacare - một trong những ưu tiên hàng đầu của phe Dân chủ. Nếu không có khoản tín dụng thuế mở rộng, mức phí bảo hiểm trung bình sẽ tăng hơn gấp đôi đối với hàng triệu người Mỹ. Theo dự báo của Văn phòng Ngân sách Quốc hội, hơn 2 triệu người dự kiến sẽ mất bảo hiểm y tế hoàn toàn vào năm tới.

Lãnh đạo phe thiểu số tại Hạ viện Hakeem Jeffries và các thành viên Đảng Dân chủ phát biểu trước khi bỏ phiếu chấm dứt tình trạng đóng cửa chính phủ, ngày 12 tháng 11 năm 2025. Ảnh: AP.

Dự luật được thông qua là kết quả của một thỏa thuận giữa 8 thượng nghị sĩ của đảng Dân chủ sau khi đi đến kết luận rằng các nghị sĩ Cộng hòa sẽ không nhượng bộ vấn đề này.

Sự thất vọng và áp lực do vụ đóng cửa tạo ra được phản ánh rõ khi các nghị sĩ tranh luận về dự luật chi tiêu tại Hạ viện. Các nghị sĩ Cộng hòa cho rằng đảng Dân chủ tìm cách lợi dụng những khó khăn do tình trạng đóng cửa gây ra để giành ưu thế trong tranh chấp chính sách. Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson phát biểu: “Họ biết điều này sẽ gây ra khó khăn nhưng vẫn làm”.

Các nghị sĩ Dân chủ cho rằng các nghị sĩ Cộng hòa đã vội vàng thông qua các khoản giảm thuế đầu năm nay, mà theo họ chủ yếu mang lại lợi ích cho người giàu. Theo nghị sỹ đảng Dân chủ Jim McGovern, dự luật được trình lên Hạ viện hôm 12/11 “khiến các gia đình loay hoay với việc không có bất kỳ đảm bảo nào rằng sẽ có một cuộc bỏ phiếu để gia hạn các khoản tín dụng thuế giúp người dân bình thường chi trả cho dịch vụ chăm sóc sức khỏe của họ”.

Lãnh đạo Đảng Dân chủ Hakeem Jeffries cho biết Đảng Dân chủ sẽ không từ bỏ việc gia hạn trợ cấp ngay cả khi cuộc bỏ phiếu không diễn ra theo ý họ. Ông Jeffries nói: "Cuộc chiến này chưa kết thúc. Chúng ta chỉ mới bắt đầu."

Thỏa thuận vừa đạt được này cấp ngân sách cho ba dự luật chi tiêu hàng năm và kéo dài phần ngân sách còn lại của chính phủ đến hết ngày 30/1.

Đảng Cộng hòa đã cho biết sẽ tổ chức một cuộc bỏ phiếu vào giữa tháng 12 để gia hạn trợ cấp chăm sóc sức khỏe, nhưng không có gì đảm bảo thành công.

Dự luật có những nội dung gì?

Dự luật bao gồm việc đảo ngược quyết định sa thải nhân viên liên bang của chính quyền Tổng thống Trump kể từ khi chính phủ đóng cửa. Dự luật cũng bảo vệ nhân viên liên bang khỏi việc bị sa thải thêm cho đến hết tháng 1 và đảm bảo họ được trả lương sau khi chính phủ đóng cửa.

Đối với Bộ Nông nghiệp, dự luật được thông qua đồng nghĩa với việc những người phụ thuộc vào các chương trình hỗ trợ lương thực quan trọng sẽ được nhận trợ cấp mà không bị đe dọa gián đoạn trong suốt phần còn lại của năm ngân sách.

Gói dự luật còn bao gồm khoản tiền 203,5 triệu USD để tăng cường an ninh cho các nghị sĩ và thêm 28 triệu USD nữa để bảo vệ các thẩm phán Tòa án Tối cao.

Các nghị sĩ Dân chủ cũng chỉ trích ngôn từ trong dự luật cho phép các thượng nghị sĩ khởi kiện khi một cơ quan liên bang hoặc nhân viên liên bang tìm kiếm hồ sơ điện tử của họ mà không thông báo, với khả năng bồi thường lên tới 500.000 USD cho mỗi vi phạm. Động thái này dường như nhằm giúp các thượng nghị sĩ Cộng hòa có thể đòi bồi thường nếu hồ sơ điện thoại của họ bị Cục điều tra liên bang Mỹ (FBI) phân tích trong khuôn khổ cuộc điều tra về nỗ lực của Tổng thống Trump nhằm đảo ngược thất bại trong cuộc bầu cử năm 2020.

Các điều khoản này cũng vấp phải những chỉ trích từ chính các nghị sĩ Cộng hòa. Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson nói ông “rất tức giận về việc này”, “Điều đó được thêm vào vào phút chót, và tôi không đồng tình, cũng như hầu hết các thành viên Hạ viện”. Ông Johnson đồng thời cho biết sẽ tiến hành bỏ phiếu về vấn đề này sớm nhất là tuần tới.

Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson rời khỏi phòng họp của Hạ viện tại Điện Capitol, ngày 12 tháng 11 năm 2025. Ảnh: AP.

Hiện cũng chưa rõ các đảng có tìm được điểm chung về vấn đề y tế trước cuộc bỏ phiếu tại Thượng viện vào tháng 12 hay không. Chủ tịch Mike Johnson cho biết ông không cam kết sẽ đưa vấn đề này ra bàn tại Hạ viện.

Một số nghị sĩ Cộng hòa cho hay, họ sẵn sàng gia hạn các khoản tín dụng thuế thời COVID-19, nhưng họ cũng muốn áp đặt giới hạn mới về đối tượng nhận trợ cấp. Một số người lập luận rằng ngân sách cho các chương trình này nên được chi trả trực tiếp cho cá nhân thay vì chuyển thẳng tới các công ty bảo hiểm.

Các nghị sĩ Dân chủ tại Hạ viện tỏ ra nghi ngờ rằng nỗ lực tại Thượng viện sẽ mang lại đột phá.

Thúy Hà

Nguồn: Euronews