Saudi Arabia mua máy bay F-35 từ Mỹ, Israel ra điều kiện
Israel sẽ không phản đối việc Mỹ cung cấp máy bay tiêm kích tàng hình F-35 cho Saudi Arabia, nhưng khẳng định mọi chuyển giao khí tài hiện đại phải ràng buộc với tiến trình Riyadh bình thường hóa quan hệ với Israel.
Máy bay F-35 của Mỹ. (Nguồn: Lực lượng Vệ binh Quốc gia Không quân Mỹ)
Theo đó, hai quan chức cấp cao Israel cho biết, Tel Aviv nhìn nhận việc Saudi Arabia sở hữu F-35 khác với trường hợp Thổ Nhĩ Kỳ.
Một quan chức nói rằng, Mỹ “cần điều kiện hóa” thương vụ bằng bước tiến ngoại giao với Israel, nếu không việc cung cấp F-35 có thể “phản tác dụng”.
Quan chức khác nhấn mạnh, Israel “ít lo ngại hơn” khi hệ thống này nằm trong tay Riyadh nếu gắn với hợp tác an ninh khu vực theo khuôn khổ Thỏa thuận Abraham, tương tự mô hình với Các Tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE).
Israel lâu nay muốn duy trì lợi thế quân sự vượt trội trong khu vực. Hiện Israel là quốc gia duy nhất ở Trung Đông vận hành F-35, với 45 chiếc đang hoạt động và 30 chiếc đã đặt mua.
Trong diễn biến liên quan, Bộ trưởng Văn hóa và Thể thao Israel Miki Zohar ngày 15/11 tuyên bố ủng hộ việc thúc đẩy bình thường hóa với Saudi Arabia mà không cần điều kiện thành lập Nhà nước Palestine – điều mà Riyadh coi là tiên quyết để thiết lập quan hệ ngoại giao.
Ông Zohar khẳng định, bình thường hóa là “lợi ích chiến lược hàng đầu” của Israel và có thể “thay đổi tương lai Trung Đông trong nhiều thế hệ”, đồng thời nhấn mạnh Israel sẽ không chấp nhận bất kỳ lộ trình nào có thể gây nguy hại cho an ninh quốc gia.
Theo Axios, Tổng thống Mỹ Donald Trump trong cuộc điện đàm tháng trước đã thúc giục Thái tử Mohammed bin Salman tiến tới bình thường hóa sau thỏa thuận ngừng bắn tại Gaza ngày 9/10.
Trước chiến sự Gaza, tiến trình này được đánh giá là có triển vọng, song đã đình trệ do Riyadh kiên quyết yêu cầu Israel cam kết lộ trình thành lập Nhà nước Palestine – điều Thủ tướng Benjamin Netanyahu và nhiều bộ trưởng cánh hữu, trong đó có Bộ trưởng Tài chính Bezalel Smotrich, phản đối mạnh mẽ.
