Singapore đổi mới tư duy từ 'che chắn' sang 'trao quyền' nhằm bảo vệ trẻ em trên không gian mạng

Cần các giải pháp phù hợp để bảo vệ trẻ em trên không gian mạng. Ảnh minh họa

Xây dựng khung pháp lý siết chặt nền tảng

Tại Diễn đàn Quốc gia năm 2025, Thủ tướng Lawrence Wong nhấn mạnh, mối quan tâm lớn nhất của Chính phủ là sự cần thiết phải đạt được sự cân bằng giữa bảo vệ giới trẻ và trang bị cho các em kỹ năng tận dụng công nghệ. Điều này chính là cơ sở ra đời của các biện pháp pháp lý nhằm gia tăng trách nhiệm giải trình của các công ty công nghệ lớn.

Theo đó, Singapore đã ban hành Bộ Quy tắc thực hành cho dịch vụ phân phối ứng dụng, có hiệu lực từ đầu năm 2025. Quy tắc này buộc các nền tảng phân phối ứng dụng lớn (như Apple, Google) phải thực hiện các biện pháp xác thực độ tuổi nghiêm ngặt để ngăn chặn trẻ em truy cập các ứng dụng chứa nội dung độc hại.

Hiện trẻ em dành quá nhiều thời gian trên không gian mạng. Ảnh minh họa

Cùng với đó là Dự thảo luật An toàn trực tuyến vừa được trình lên Quốc hội. Dự thảo luật này đề xuất thành lập một cơ quan chuyên trách gọi là Ủy ban An toàn trực tuyến (OSC). Đây sẽ là cơ chế "một cửa" để tiếp nhận và can thiệp nhanh chóng vào các vụ việc tổn hại nghiêm trọng trên mạng, đồng thời quy trách nhiệm pháp lý rõ ràng cho cả cá nhân và các nền tảng số.

Những hiểm họa ẩn sau thuật toán đề xuất

Phân tích của giới học thuật Singapore đã đưa ra một cảnh báo quan trọng: Vấn đề không chỉ nằm ở nội dung xấu mà còn ở chính cấu trúc thiết kế của các nền tảng.

Các chuyên gia từ Viện Nghiên cứu Chính sách (IPS), Đại học Quốc gia Singapore (NUS), chỉ ra rằng: "Các hệ thống như phát tự động, đề xuất bằng thuật toán và cuộn không dừng được thiết kế để giữ chân người dùng và tối đa hóa thời gian sử dụng màn hình". Những tính năng này được gọi là "rủi ro do thiết kế", khiến người dùng trẻ dễ sa vào việc tiêu thụ nội dung không mong muốn.

Khi mối đe dọa nằm ở thuật toán, các biện pháp can thiệp thô sơ trở nên kém hiệu quả. Ví dụ điển hình là quyết định của Úc về việc chặn YouTube với người dùng dưới 16 tuổi - một hành động phản ứng với việc khảo sát cho thấy cứ 10 trẻ em thì có 4 em (40%) đã tiếp xúc với nội dung độc hại trên nền tảng này. Singapore nhận thức rằng việc chỉ áp dụng lệnh cấm đồng nghĩa với việc đang chơi một "trò chơi đuổi bắt không thể thắng".

Đổi mới tư duy: "Học bơi an toàn"

Để vượt qua chu kỳ phản ứng này, Singapore đang thay đổi hoàn toàn khung tư duy của mình, chuyển từ "che chắn" sang "trao quyền".

Các nhà nghiên cứu từ Viện Giáo dục Quốc gia (NIE) đưa ra một lập luận đầy sức nặng: "Từ chối quyền tiếp cận thiết bị số của học sinh vì sợ hãi cũng giống như từ chối dạy chúng bơi vì sợ chết đuối".

Singapore chuyển từ "che chắn" sang "trao quyền" trong việc bảo vệ trẻ em trên không gian mạng

Điều này củng cố quan điểm của Thủ tướng Lawrence Wong: Mục tiêu của quốc gia không phải là cô lập trẻ em khỏi công nghệ, mà là trang bị cho chúng kỹ năng tự điều chỉnh và xây dựng khả năng phục hồi kỹ thuật số.

Hợp tác với thế hệ trẻ để thiết kế chính sách an toàn

Sự đột phá trong chiến lược của Singapore nằm ở việc họ quyết định xem trẻ em không chỉ là nạn nhân cần được bảo vệ, mà là những người tham gia chính thức vào việc thiết kế chính sách.

Theo quan điểm của giới học thuật, nếu muốn theo kịp tốc độ thay đổi của kỹ thuật số, chúng ta phải chuyển từ tư thế "kiểm soát" sang "hợp tác". Sự tham gia của giới trẻ là cần thiết, bởi như một thanh thiếu niên đã chia sẻ với UNICEF: "Hầu hết các công nghệ tồn tại đều không được tạo ra với sự quan tâm đến trẻ em".

Singapore đang hành động để hiện thực hóa điều này. Ví dụ, Hội đồng Thanh niên Quốc gia đang hợp tác với người trẻ thông qua sáng kiến TechHacks để lắng nghe ý kiến về cách giảm thiểu tác hại trực tuyến.

Cuối cùng, câu hỏi Singapore đặt ra đã thay đổi. Cụ thể: Thay vì hỏi "Làm thế nào để giữ trẻ em tránh xa các thiết bị số?", họ đang hỏi: "Các nền tảng sẽ trông như thế nào nếu trẻ em có tiếng nói về cách chúng hoạt động?"

Đây là bằng chứng cho một tầm nhìn dài hạn hơn: Singapore hiểu rằng trẻ em không chỉ là người thụ hưởng an toàn kỹ thuật số trong tương lai, mà chính các em sẽ là người xây dựng nên tương lai đó.

Nguồn: IPS

Kim Thanh (tổng hợp)