Số phận của Trái Đất có thể phụ thuộc vào sao chổi khổng lồ ATLAS

Trái ngược với những suy đoán cho rằng sao chổi liên sao 3I/ATLAS có thể là công nghệ của người ngoài hành tinh với ý đồ không thân thiện, thiên thể có kích thước tương đương Manhattan này thực tế lại mang theo thông tin có thể giúp bảo vệ Trái Đất trong tương lai.

NASA tuyên bố chính thức rằng sao chổi 31/ATLAS (ảnh) không gây ra mối đe dọa nào cho Trái Đất. Ảnh: NASA

Các nhà khoa học khẳng định rằng chiến dịch theo dõi sao chổi này — được NASA hậu thuẫn — có thể mở ra phương pháp mới để giám sát những vật thể nguy hiểm bay qua Hệ Mặt Trời.

Chiến dịch đặc biệt của NASA: “Bắt từng chuyển động” của ATLAS

Theo thông tin từ Space, từ 27/11/2025 đến 27/01/2026, khi sao chổi 3I/ATLAS rời khỏi Hệ Mặt Trời, Mạng lưới Cảnh báo Tiểu hành tinh Quốc tế (International Asteroid Warning Network — IAWN) sẽ triển khai một “chiến dịch sao chổi” quy mô toàn cầu.

Mục tiêu của chiến dịch là tinh chỉnh các phương pháp xác định vị trí chính xác của sao chổi liên sao - một nhiệm vụ không hề dễ dàng vì các vật thể kiểu này thường di chuyển cực nhanh và theo quỹ đạo khó đoán.

Bên cạnh việc dự đoán quỹ đạo, liên minh các chuyên gia vũ trụ sẽ tổ chức một hội thảo để phát triển kỹ thuật đo “astrometry” của sao chổi, tức phương pháp phân tích chuyển động của thiên thể dựa trên các phép biến đổi hình học như quay hoặc phản xạ mà không làm thay đổi hình dạng hay kích thước ban đầu.

Những kỹ thuật này có thể trở thành bản hướng dẫn chuẩn cho cách loài người giám sát các sao chổi và tiểu hành tinh nguy hiểm trong tương lai.

IAWN cho biết sao chổi rất khó quan sát chính xác. Nguyên nhân là vì sao chổi có đuôi kéo dài và sáng, xung quanh hạt nhân rắn của nó là coma - lớp khí và bụi mờ tạo thành một “bầu khí quyển mini” khi tiến gần Mặt Trời.

Chính những đặc điểm này làm nhiễu ánh sáng, khiến việc ước tính độ sáng thực và dự đoán quỹ đạo trở nên khó khăn.

Trong khi độ sáng là yếu tố quan trọng - nó cho biết sao chổi sẽ bay gần Trái Đất đến mức nào và có gây nguy hiểm không.

3I/ATLAS sẽ không gây nguy hiểm cho Trái Đất

Tin tốt là 3I/ATLAS sẽ không đến gần Trái Đất. Khoảng cách gần nhất của nó được dự đoán là gấp 1,8 lần khoảng cách từ Trái Đất đến Mặt Trời, đủ gần để các kính thiên văn có thể quan sát rõ, nhưng vẫn hoàn toàn an toàn.

Vào tháng 8, Kính viễn vọng Song sinh hai mét (Two-Meter Twin Telescope) đặt tại quần đảo Canary đã ghi lại hình ảnh cho thấy một luồng vật chất mờ kéo dài khoảng 6km từ nhân của vật thể, hướng về phía Mặt Trời.

IAWN thậm chí còn kêu gọi các nhà quan sát nghiệp dư trên toàn thế giới tham gia vào chiến dịch theo dõi, miễn là đăng ký trước ngày 7/11.

Đây là cơ hội hiếm có để những người yêu thiên văn đóng góp dữ liệu cho một sứ mệnh quy mô quốc tế.

NASA nhấn mạnh 3I/ATLAS không phải là mối đe dọa đối với Trái Đất.

Nghi vấn gây tranh cãi: 3I/ATLAS là công nghệ người ngoài hành tinh?

Dù NASA khẳng định rằng sao chổi vô hại, nhưng không phải ai cũng đồng tình.

Nhà vật lý thiên văn Harvard Avi Loeb, người nổi tiếng với các giả thuyết liên quan đến vật thể liên sao, đã nghiên cứu 3I/ATLAS từ khi nó được phát hiện vào tháng 7 và đưa ra quan điểm gây tranh cãi: đây có thể là vật thể có nguồn gốc ngoài Trái Đất.

Lý do Loeb đưa ra là sao chổi này thể hiện hàng loạt hành vi “lạ đời”:

Có “đuôi ngược” (anti-tail) - thay vì hướng ra xa Mặt Trời như các sao chổi thông thường, tia vật chất của ATLAS lại chĩa thẳng về phía Mặt Trời.
Nó giải phóng khoảng 4 gram nickel (nicken) mỗi giây, nhưng không có dấu hiệu chứa sắt, điều chưa từng ghi nhận ở sao chổi.

Xuất hiện gia tốc phi trọng lực và quỹ đạo bất thường, đủ để nó tiến gần các hành tinh lớn như Jupiter, Venus và Mars.

Theo Loeb, những dấu hiệu này khiến ông nghi ngờ rằng 3I/ATLAS có thể: “là một hiện vật công nghệ, thậm chí có trí tuệ điều khiển.”

Trong bài nghiên cứu đăng tải hồi tháng 7, ông đặt giả thuyết táo bạo rằng nếu 3I/ATLAS là tàu thăm dò, thì có hai khả năng: Nó đến với mục đích hòa bình, thu thập dữ liệu. Hoặc mục đích không thân thiện, do một nền văn minh ngoài hành tinh gửi đi để do thám Trái Đất.

Những tuyên bố này bị nhiều nhà khoa học xem là quá xa vời, nhưng đồng thời nó làm dấy lên làn sóng tranh luận lớn trong cộng đồng khoa học.

Bước tiến để bảo vệ Trái Đất

Bất kể ATLAS là sao chổi tự nhiên hay vật thể nhân tạo từ nền văn minh khác, giá trị của chiến dịch này là rõ ràng.

Các kỹ thuật mới sẽ giúp loài người phát hiện tiểu hành tinh nguy hiểm sớm hơn.

Rủi ro từ các thiên thể va vào Trái Đất luôn hiện hữu. Ảnh: Space

Việc theo dõi sao chổi liên sao sẽ cung cấp dữ liệu chưa từng có, vì đây là vật thể thứ ba trong lịch sử loài người đi vào Hệ Mặt Trời từ không gian liên sao.

Trong kỷ nguyên mà rủi ro từ các thiên thể va vào Trái Đất luôn hiện hữu, những tiến bộ như vậy chính là bước chuẩn bị sống còn.

ATLAS có thể đến rồi đi, nhưng những gì nó để lại cho khoa học sẽ ở lại mãi mãi.

(Theo Space, NY Post)

Hải Phong