Sở Tư pháp TP Hà Nội: tập huấn những điểm mới của Luật xử lý vi phạm hành chính 2025

Hội nghị tập huấn được tổ chức tại Hội trường Sở Xây dựng TP Hà Nội. Ảnh: Bạch Dương

Tham dự Hội nghị có Trưởng phòng Quản lý XLVPHC - Cục Kiểm tra văn bản và Quản lý XLVPHC - Bộ Tư pháp Nguyễn Hoàng Việt (báo cáo viên); Phó Giám đốc Sở Tư pháp TP Hà Nội Phạm Thanh Cao; Lãnh đạo Phòng Quản lý XLVPHC và theo dõi thi hành pháp luật - Sở Tư pháp; đại diện người có thẩm quyền xử phạt, tham mưu hồ sơ xử phạt VPHC thuộc các Sở, ban, ngành TP; đại diện người có thẩm quyền xử phạt, tham mưu hồ sơ xử phạt VPHC thuộc UBND các xã, phường: tư pháp, quản lý trật tự xây dựng, đất đai, công an cấp xã.

Phát biểu tại Hội nghị, Phó Giám đốc Sở Tư pháp TP Hà Nội Phạm Thanh Cao cho biết, để triển khai nhiệm vụ theo kế hoạch, đồng thời phổ biến, tập huấn các văn bản pháp luật mới trong lĩnh vực XLVPHC, Sở Tư pháp tổ chức tập huấn những điểm mới của Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật XLVPHC năm 2025 và Nghị định số 189/2025/NĐ CP ngày 1/7/2025 quy định chi tiết Luật XLVPHC về thẩm quyền xử phạt VPHC của các chức danh;

Nghị định số 190/2025/NĐ-CP ngày 1/7/2025 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 118/2021/NĐ-CP ngày 23/12/2021 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật XLVPHC được sửa đổi, bổ sung theo Nghị định số 68/2025/NĐ-CP ngày 18/3/2025 của Chính phủ và Nghị định số 120/2021/NĐ-CP ngày 24/12/2021 của Chính phủ quy định chế độ áp dụng biện pháp xử lý hành chính giáo dục tại xã, phường, thị trấn (Luật và các Nghị định có hiệu lực từ 1/7/2025);giải đáp các khó khăn, vướng mắc trong quá trình thi hành các quy định pháp luật về XLVPHC.

Phó Giám đốc Sở Tư pháp TP Hà Nội nhấn mạnh, đây là nội dung tập huấn quan trọng, nhằm phổ biến tập huấn rất nhiều quy định mới liên quan đến công tác XLVPHC trong điều kiện tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp. Do đó, đề nghị các đại biểu tham dự Hội nghị tập huấn chú ý lắng nghe, trao đổi, thảo luận để buổi tập huấn đạt kết quả tốt.

Trưởng phòng Quản lý XLVPHC - Cục Kiểm tra văn bản và Quản lý XLVPHC - Bộ Tư pháp Nguyễn Hoàng Việt đã trình bày một số nội dung cơ bản của luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật XLVPHC (Luật số: 88/2025/QH15.

Theo ông Nguyễn Hoàng Việt, sau 12 năm triển khai thi hành, Luật XLVPHC đã góp phần bảo đảm trật tự, kỷ cương quản lý hành chính, an ninh, trật tự, an toàn xã hội, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức. Tuy nhiên, trước yêu cầu cấp bách của việc sắp xếp, tinh gọn bộ máy Nhà nước, cải cách mạnh mẽ thủ tục, phương thức điều hành hành chính, đồng thời, đẩy mạnh việc ứng dụng khoa học công nghệ trong quản lý Nhà nước, Luật XLVPHC đã phát sinh một số bất cập cơ bản, mang tính phổ quát cần được sửa đổi, bổ sung.

Quan điểm xây dựng Luật: bám sát và cụ thể hóa đầy đủ chủ trương, đường lối của Đảng về xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật, sắp xếp tổ chức bộ máy, ứng dụng khoa học công nghệ, chuyển đổi số đã được xác định tại Nghị quyết số 27-NQ/TW, Nghị quyết số 57-NQ/TW, Kết luận số 121-KL/TW, Kết luận số 126-KL/TW, Kết luận số 127-KL/TW, Kết luận số 119-KL/TW ngày 20/01/2025 của Bộ Chính trị về định hướng đổi mới, hoàn thiện quy trình xây dựng pháp luật, Kết luận số 134-KL/TW…

Tập trung rà soát, sửa đổi, bổ sung các quy định bị tác động bởi việc sắp xếp, tổ chức bộ máy ở Trung ương và địa phương, những vướng mắc, bất cập lớn, cơ bản, mang tính phổ quát, thực sự là “điểm nghẽn” cần phải tháo gỡ trong thực tiễn XLVPHC thời gian qua.

Bảo đảm sự lãnh đạo, chỉ đạo tập trung, thống nhất, chặt chẽ, toàn diện của Đảng trong quá trình xây dựng Luật; tiếp tục thực hiện chủ trương “luật chỉ quy định các vấn đề mang tính ổn định, có giá trị lâu dài; quy định cụ thể các nội dung liên quan đến quyền con người, quyền, nghĩa vụ của công dân”, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, cải cách thủ tục hành chính và tăng cường hiệu quả quản lý nhà nước về XLVPHC.

Luật số 88/2025/QH15 gồm 3 điều, sửa đổi, bổ sung nội dung của 68/143 điều (sửa đổi, bổ sung 24/143 điều, sửa kỹ thuật 28/143 điều, bãi bỏ 16 điều của Luật XLVPHC) và bổ sung mới 02 điều…

Trưởng phòng Quản lý XLVPHC - Cục Kiểm tra văn bản và Quản lý XLVPHC - Bộ Tư pháp Nguyễn Hoàng Việt báo cáo viên Hội nghị. Ảnh: Bạch Dương

Ông Nguyễn Hoàng Việt cũng trình bày một số nội dung cơ bản của Nghị định số 190/2025/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 118/2021/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật XLVPHC (đã được sửa đổi, bổ sung tại Nghị định số 68/2025/NĐ-CP) và Nghị định số 120/2021/NĐ-CP quy định chế độ áp dụng biện pháp xử lý hành chính giáo dục tại xã, phường, thị trấn.

Trong bối cảnh sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy và đẩy mạnh ứng dụng khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo trong hoạt động quản lý Nhà nước và Luật số 88/2025/QH15 vừa được Quốc hội thông qua ngày 25/6/2025, các nội dung chi tiết tại Nghị định số 118/2021/NĐ-CP cũng đã bộc lộ những hạn chế, không còn phù hợp với yêu cầu thực tiễn đặt ra. Bên cạnh đó, một số quy định khác trong các Nghị định này cũng phát sinh những vướng mắc, bất cập, cụ thể như: thời hạn chuyển biên bản vi phạm hành chính chưa linh hoạt trong các tình huống đặc biệt; quy định sửa đổi, bổ sung, hủy bỏ quyết định trong xử phạt vi phạm hành chính chưa bao quát được hết các trường hợp; một số biểu mẫu trong xử phạt vi phạm hành chính chưa phù hợp với thực tiễn triển khai.

Xuất phát từ cơ sở chính trị, pháp lý và thực tiễn nêu trên, việc sửa đổi, bổ sung Nghị định số 118/2021/NĐ-CP và Nghị định số 120/2021/NĐ-CP là cần thiết. Đây là bước hoàn thiện pháp lý nhằm bảo đảm hiệu lực thi hành đồng thời với Luật số 88/2025/QH15, tạo hành lang pháp lý đầy đủ, đồng bộ cho hoạt động xử lý vi phạm hành chính trên thực tế, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước và đáp ứng yêu cầu cải cách trong giai đoạn mới.

Nghị định xây dựng bám sát chủ trương, định hướng của Đảng về xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam, cải cách tư pháp, cải cách hành chính, sắp xếp tổ chức bộ máy tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; đẩy mạnh chuyển đổi số, ứng dụng khoa học – công nghệ trong hoạt động quản lý nhà nước và thi hành pháp luật trong lĩnh vực xử lý vi phạm hành chính.

Kế thừa những quy định còn phù hợp, ổn định và đang phát huy hiệu quả trong thực tiễn thi hành, đồng thời, sửa đổi, bổ sung những quy định không còn phù hợp với thực tế hoặc chưa đầy đủ để bảo đảm tính khả thi, minh bạch và hiệu lực thi hành.

Bảo đảm yêu cầu cải cách hành chính, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số, tạo điều kiện thuận lợi cho cơ quan nhà nước, tổ chức và cá nhân trong việc thực hiện các thủ tục xử lý vi phạm hành chính, hướng tới xây dựng nền hành chính hiện đại, công khai, minh bạch.

Ông Nguyễn Hoàng Việt trình bày một số nội dung cơ bản của luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật XLVPHC 2025. Ảnh: Bạch Dương

Ngoài ra, báo cáo viên Hội nghị còn trình bày một số nội dung cơ bản của Nghị định số 189/2025/NĐ-CP ngày 1/7/2025 của Chính phủ quy định chi tiết Luật XLVPHC về thẩm quyền xử phạt VPHC.

Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày 9/11/2022 của Hội nghị lần thứ VI Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới đặt ra nhiệm vụ “tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật và cơ chế tổ chức thực hiện pháp luật nghiêm minh, hiệu quả, bảo đảm yêu cầu phát triển đất nước nhanh và bền vững”.

Ngày 30/4/2025, Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 66-NQ/TW về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới, trong đó, xác định quan điểm chỉ đạo “Xây dựng pháp luật phải bám sát thực tiễn, “đứng trên mảnh đất thực tiễn của Việt Nam”, tiếp thu có chọn lọc giá trị tinh hoa của nhân loại, bảo đảm tính hệ thống, nắm bắt mọi cơ hội, mở đường, khơi thông mọi nguồn lực, đưa thể chế, pháp luật trở thành lợi thế cạnh tranh, nền tảng vững chắc, động lực mạnh mẽ cho phát triển, tạo dư địa thúc đẩy tăng trưởng kinh tế “hai con số”, nâng cao đời sống của Nhân dân, bảo đảm quốc phòng, an ninh, đối ngoại của đất nước”.

Trong bối cảnh tiếp tục đẩy mạnh cuộc cách mạng tinh gọn tổ chức bộ máy, Đảng và Nhà nước ta đã có nhiều văn bản chỉ đạo về hoàn thiện thể chế; đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, nâng cao vai trò tự chủ, tự chịu trách nhiệm của chính quyền địa phương, bảo đảm hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả hoạt động của các cơ quan trong hệ thống chính trị.

Thực hiện chủ trương sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy, ngày 25/6/2025, Quốc hội khóa XV đã thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xử lý vi phạm hành chính, có hiệu lực kể từ ngày 1/7/2025. Trong đó, Điều 37a Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xử lý vi phạm hành chính quy định các chức danh có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính, đồng thời, tại khoản 2 Điều này quy định: “Căn cứ quy định tại các điểm a, b, c, d, đ, e, g, h, i, k và l khoản 1 Điều này, Chính phủ quy định chi tiết các chức danh có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính; thẩm quyền áp dụng các hình thức xử phạt, biện pháp khắc phục hậu quả của từng chức danh”.

Sau 12 năm triển khai thi hành, các quy định về thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính đã tạo cơ sở pháp lý cụ thể, rõ ràng trong việc xác định các chủ thể có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính, bảo đảm hiệu quả công tác xử phạt vi phạm hành chính. Tuy nhiên, trước yêu cầu cấp bách của việc sắp xếp, tinh gọn bộ máy nhà nước, thực tiễn việc sắp xếp tổ chức bộ máy, chuyển giao nhiệm vụ giữa các cơ quan, đơn vị, đặc biệt là việc tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp và một số hệ thống cơ quan, đơn vị đang có lực lượng lớn thực hiện thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính đều tổ chức lại (như Công an, Thanh tra, Quản lý thị trường…) đã tác động trực tiếp đến thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính của các chức danh.

Bên cạnh đó, theo quy định hiện hành, thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính của các chức danh cấp cơ sở được quy định chặt chẽ nhưng còn thấp (thẩm quyền phạt tiền thấp; thẩm quyền áp dụng các hình thức xử phạt tước quyền sử dụng giấy phép, chứng chỉ hành nghề, tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm hành chính, biện pháp khắc phục hậu quả còn hạn chế), dẫn đến dồn nhiều vụ việc chuyển lên cấp trên, chưa đáp ứng yêu cầu quản lý Nhà nước trực tiếp tại địa bàn cơ sở.

Xuất phát từ cơ sở chính trị, pháp lý và thực tiễn nêu trên, việc xây dựng Nghị định quy định chi tiết Luật Xử lý vi phạm hành chính về thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính là cần thiết…

Bạch Dương