Sự cẩn trọng nghề báo

Quả thực, như các tiền bối đã đúc kết, nghề báo “đi khổ, viết dễ”, với nhiều cảm xúc sau chuyến đi, tôi hoàn thành bài viết chỉ trong một buổi chiều. Mải mê phóng bút, lúc nhìn lại bài viết đã gần 1.700 từ, trong khi đó trang báo có hạn, nên tôi đọc lại, cắt bớt chi tiết không cần thiết, đoạn rườm rà cho bài viết gọn gàng hơn. Kiểm tra lại thông tin, số liệu trong bài viết lần cuối và biên tập những bức ảnh đã chụp, tôi yên tâm gửi bài để biên tập, dàn dựng, đăng tải.

Hai hôm sau, khi đang trên hành trình tác nghiệp, tôi nhận được cuộc điện thoại của anh Vũ Thanh Nam, Trưởng phòng Biên tập và Tổ chức sản xuất. Trong điện thoại, anh Nam trao đổi xem lại thông tin về tên nhân vật Trưởng thôn Phìn Chải 2 là Sùng A Lùng hay Lù A Lùng, tên nào đúng là tên nhân vật? Tôi giật mình mở điện thoại xem lại bài viết, thì ra trong lúc viết vội, phần đầu bài tôi ghi nhân vật Lù A Lùng, còn đoạn giữa thì ghi Sùng A Lùng. Thật may, các biên tập viên đã phát hiện ra sự nhầm lẫn trước khi in báo. Đây là bài học giúp tôi cẩn trọng hơn trong những bài viết sau.

Là phóng viên công tác tại Báo Lào Cai tròn 15 năm, tôi được cơ quan phân công viết bài ở nhiều lĩnh vực như: văn hóa, giáo dục, nội chính, xây dựng Đảng… Hành trình làm báo với hàng trăm bài viết mỗi năm để lại cho tôi nhiều kỷ niệm khó quên. Có bài viết “đầu xuôi, đuôi lọt”, nhưng cũng có tin, bài bị sai sót, nhầm lẫn thông tin. Nguyên nhân do áp lực thời gian cần phải hoàn thành sớm tác phẩm hoặc do thiếu cẩn thận khi kiểm chứng thông tin.

Trong các bài báo, không chỉ có câu từ mà còn có nhiều thông tin và số liệu, đặc biệt là bài viết về phát triển sản xuất, hay các lĩnh vực giáo dục, y tế, nội chính… cần phải có số liệu chính xác. Bài học mà tôi rút ra sau những lần sai sót là trước khi gửi bài cần kiểm tra lại thật kỹ các số liệu, ngày tháng trong bài viết. Đôi khi, trong tin, bài có cả chuỗi số liệu liên quan đến nhau, nhưng khi cộng lại mới phát hiện ra sự sai sót, không khớp nhau. Có nhiều số liệu quan trọng, chỉ cần “sai một li, đi một dặm”, vì một con số thay đổi có thể thay đổi bản chất của vấn đề.

Tôi đã rút ra được bài học, nếu nhà báo không cẩn trọng, tỉnh táo, tìm hiểu kỹ về bản chất sự việc, về nhân vật, từ phẩm chất tới hành động, lời nói, thì dễ phản ánh một chiều, không đúng với thực tế. Làm phóng viên, đôi khi không tránh khỏi “tai nạn” nghề nghiệp. Có trường hợp do không kiểm tra kỹ thông tin, khi bài viết được đăng thì nhân vật đã thay đổi chức danh, thậm chí đã… qua đời. Những sai sót nhỏ nhất, dù nguyên nhân chủ quan hay khách quan, đều ảnh hưởng tới nhà báo cũng như uy tín của cơ quan báo chí.

Ngày nay, khi cuộc cách mạng công nghệ thông tin đang diễn ra như vũ bão, thông tin về đời sống xã hội rất phong phú, đa dạng, với nhiều nguồn thông tin khác nhau; trong đó, trên mạng xã hội có những thông tin, hình ảnh đúng sự thật, cũng có nhiều thông tin sai lệch, thông tin giả mạo, bị cắt ghép, thêm nếm, bóp méo. Là người làm báo, nhất là các phóng viên trẻ, công tác tại cơ quan báo Đảng của địa phương, cần rèn luyện cho mình sự cẩn trọng, trung thực, “mắt sáng, lòng trong, bút sắc” như nhà báo Nguyễn Hữu Thọ viết trong cuốn sách của ông về nghề báo.

Trình bày: Khánh Ly

Tuấn Ngọc