Sứ giả tiếng Việt Nguyễn Duy Anh: Giữ ngôn ngữ mẹ đẻ là giữ hồn dân tộc nơi xứ người

Sứ giả tiếng Việt Nguyễn Duy Anh. (Ảnh NVCC)

Sinh sống tại Nhật Bản hơn 20 năm và hiện đảm nhiệm nhiều cương vị như Ủy viên Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Chủ tịch Hội người Việt Nam tại Fukuoka, Hiệu trưởng Trường Nhật ngữ GAG, đồng thời là Tổng thư ký Mạng lưới dạy tiếng Việt toàn cầu, anh có thể chia sẻ về cơ duyên gắn bó với công việc gìn giữ, lan tỏa tiếng Việt ở nước ngoài?

Cơ duyên bắt đầu từ năm 2019, khi tôi cùng các thầy cô và hội đoàn mở lớp tiếng Việt miễn phí cho con em kiều bào tại Fukuoka. Ban đầu, lớp chỉ có vài chục em, học trong những căn phòng nhỏ mượn tạm. Khi dịch Covid-19 bùng phát, tưởng chừng mọi hoạt động phải ngừng lại.

Nhưng chính lúc khó khăn ấy, nhờ sự đồng hành của Tổng lãnh sự quán Việt Nam tại Fukuoka, đặc biệt là Tổng lãnh sự Vũ Chi Mai, cùng sự chung tay của cộng đồng, chúng tôi đã khởi động lại từ đầu.

Lớp học hồi sinh và lớn mạnh, trở thành điểm hẹn tinh thần của bà con. Từ nền tảng ấy, cùng sự bảo trợ của Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài (Bộ Ngoại giao), chúng tôi xây dựng Mạng lưới dạy tiếng Việt toàn cầu kết nối gần 500 thầy cô tại hơn 30 quốc gia và vùng lãnh thổ.

Mạng lưới hoạt động theo nguyên tắc tự nguyện – chia sẻ – lan tỏa, với nhiều lớp học, hội thảo, bản đồ số tiếng Việt, và cả những khóa tập huấn sư phạm trực tuyến có sự tham gia của GS Nguyễn Minh Thuyết và các giảng viên đại học trong nước, thu hút hàng trăm thầy cô mỗi tuần.

Với tôi, tiếng Việt không chỉ là ngôn ngữ, mà còn là cội nguồn, là nhịp cầu kết nối những trái tim Việt ở khắp năm châu.

Cảm xúc của anh khi được tôn vinh là Sứ giả tiếng Việt năm 2025?

Được vinh danh Sứ giả tiếng Việt năm 2025 là niềm vinh dự lớn, đồng thời cũng là trách nhiệm nặng nề. Tôi coi đây không chỉ là sự ghi nhận dành cho cá nhân, mà còn là sự trân trọng đối với tập thể thầy cô, những người đã bền bỉ gìn giữ tiếng Việt trong cộng đồng kiều bào suốt nhiều năm qua.

Tôi xúc động nhất khi nghĩ đến những lớp học nhỏ nơi xứ người, nơi các em bé kiều bào cầm lá cờ Việt Nam, ngọng nghịu đọc hai tiếng "quê hương".

Chính hình ảnh đó là động lực để chúng tôi tiếp tục công việc, cho dù khó khăn về giáo viên, tài liệu hay kinh phí. Danh hiệu Sứ giả tiếng Việt cũng nhắc nhở tôi rằng, giữ được tiếng Việt là giữ được linh hồn dân tộc.

Vinh danh các cá nhân chiến thắng Cuộc thi Tìm kiếm Sứ giả tiếng Việt ở nước ngoài năm 2025. (Ảnh An Lê)

Anh ý thức thế nào về vai trò mới của mình?

Tôi hiểu rằng khi được gọi là “sứ giả”, đồng nghĩa với trách nhiệm truyền đi thông điệp, khơi dậy niềm tự hào và tình yêu tiếng Việt trong cộng đồng. Danh hiệu này không chỉ dành cho cá nhân tôi, mà còn đại diện cho hàng trăm thầy cô giáo tình nguyện, cho những em nhỏ kiều bào ngày ngày học chữ, cũng như cho các bậc phụ huynh luôn mong con giữ được tiếng mẹ đẻ.

Đây vừa là vinh dự, vừa là động lực. Tôi thấy rõ hơn trách nhiệm phải làm cầu nối giữa quê hương và kiều bào, giữa thế hệ đi trước và thế hệ trẻ.

Với tôi, được tôn vinh là Sứ giả tiếng Việt cũng là một lời nhắc nhở: Phải không ngừng lan tỏa tiếng Việt, để dù ở bất kỳ đâu trên thế giới, khi cất tiếng Việt lên, mỗi người đều cảm nhận được sự gắn bó máu thịt với Tổ quốc.

Thời gian tới, anh có những dự định gì để lan tỏa tiếng Việt hơn nữa ở địa bàn mình sinh sống?

Trước hết, chúng tôi tiếp tục củng cố lớp tiếng Việt tại Fukuoka, duy trì hoàn toàn miễn phí, gắn với nhiều hoạt động văn hóa để các em nhỏ không chỉ học chữ mà còn hiểu phong tục, lịch sử, văn hóa Việt.

Đồng thời, Trường Nhật ngữ GAG, nơi tôi làm hiệu trưởng, tiếp tục đồng hành, hỗ trợ cơ sở vật chất và nhân lực cho lớp tiếng Việt này.

Bên cạnh đó, Mạng lưới dạy tiếng Việt toàn cầu, chính thức hoạt động từ năm 2020, nay đã kết nối gần 500 thành viên là thầy cô, tình nguyện viên, cán bộ hội đoàn tại hơn 30 quốc gia và vùng lãnh thổ. Từ một nhóm nhỏ ban đầu, chúng tôi đã góp phần hình thành hệ thống lớp học tiếng Việt lan tỏa rộng khắp, từ châu Âu sang Bắc Mỹ, từ Nhật Bản, Hàn Quốc tới Australia và New Zealand.

Mạng lưới cũng tổ chức nhiều khóa tập huấn online, hội thảo chuyên đề, kết nối với các trường đại học trong nước để mời giảng viên sang đào tạo.

Anh Nguyễn Duy Anh (giữa) cùng cộng đồng người Việt tại Fukuoka, Nhật Bản. (Ảnh NVCC)

Về mạng lưới toàn cầu, chúng tôi sẽ đẩy mạnh phát triển bản đồ số tiếng Việt, để mỗi lớp học, mỗi thầy cô, mỗi học viên đều được kết nối trong một hệ sinh thái chung.

Chúng tôi cũng phối hợp với các trường đại học, chuyên gia trong nước để tổ chức thêm nhiều khóa tập huấn sư phạm, giúp thầy cô kiều bào có phương pháp giảng dạy hiện đại, hiệu quả hơn.

Ngoài ra, tôi mong muốn phát triển thêm các chương trình dạy tiếng Việt trực tuyến xuyên biên giới, để không chỉ trẻ em mà cả người lớn, đặc biệt là thế hệ thứ hai, thứ ba ở nước ngoài, đều có cơ hội tiếp cận tiếng Việt thuận lợi hơn.

Tôi luôn tin rằng, dù ở bất kỳ nơi đâu, khi một em nhỏ kiều bào nói được tiếng Việt, đó chính là sợi dây vô hình gắn em với quê hương. Và khi nhiều sợi dây ấy cùng kết nối, chúng ta sẽ có một cộng đồng người Việt toàn cầu gắn bó, tự tin và đầy tự hào.

Trân trọng cảm ơn anh!

An Lê