Sự hài lòng của người dân là thước đo hiệu quả

Trung tâm Phục vụ hành chính công phường Cao Xanh (tỉnh Quảng Ninh) giải quyết hồ sơ cho người dân. Ảnh: Ngọc Anh.

Nhận diện rõ những “điểm nghẽn”

Việc xây dựng và triển khai chỉ số niềm tin xã hội cấp tỉnh có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Thông qua các kênh tiếp cận đa dạng như khảo sát xã hội học, nắm bắt dư luận xã hội, tiếp xúc cử tri và phản ánh từ cơ sở… giúp “lượng hóa” những cảm nhận, đánh giá vốn mang tính định tính của người dân. Trong đó, mức độ hài lòng của người dân chính là thước đo quan trọng phản ánh hiệu quả hoạt động của bộ máy quản lý nhà nước và chất lượng quản trị công.

Một số ý kiến chuyên gia cho rằng, chỉ số niềm tin cấp tỉnh, nếu được xây dựng khoa học, khách quan, sẽ giúp các cấp ủy, chính quyền nhận diện rõ những “điểm nghẽn”, những vướng mắc trong mối quan hệ giữa chính quyền và nhân dân để từ đó có sự điều chỉnh chính sách, phương thức điều hành theo hướng gần dân, sát dân, vì dân hơn. Đây không phải là chỉ số mang tính hình thức, mà là công cụ quản trị xã hội hiện đại, lấy người dân làm trung tâm.

Kết quả của chỉ số niềm tin xã hội không chỉ dừng ở việc đánh giá, xếp hạng, mà còn là cơ sở khoa học để các cấp chính quyền kịp thời điều chỉnh chính sách, phương thức điều hành, tăng cường đối thoại, công khai, minh bạch, qua đó củng cố niềm tin, tạo sự đồng thuận và huy động hiệu quả nguồn lực xã hội cho phát triển kinh tế - xã hội.

Vì vậy, việc Ban Thường trực UBTƯ MTTQ Việt Nam tổ chức hội thảo bàn giải pháp và cách thức triển khai đánh giá độc lập bộ chỉ số niềm tin xã hội cấp tỉnh (ngày 12/12) nhận được rất nhiều sự đồng thuận và tham gia đóng góp ý kiến của các chuyên gia.

Theo TS Bùi Phương Đình - Phó Giám đốc Học viện Hành chính và Quản trị công (Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh), cần thống nhất khung đo lường gồm 4 nhóm chỉ số và 12 chỉ số thành phần, bảo đảm mỗi nhóm phản ánh được khía cạnh cốt lõi của niềm tin xã hội. Việc chuẩn hóa cấu trúc bộ chỉ số nhằm tạo sự đồng nhất, giúp các tỉnh, thành phố có cơ sở so sánh khách quan và theo dõi sự thay đổi qua các giai đoạn phát triển.

“Đặc biệt, cần đẩy mạnh ứng dụng dữ liệu số, công nghệ phân tích dữ liệu lớn và công cụ giám sát trực tuyến để tăng độ chính xác, tiết giảm chi phí và mở rộng phạm vi thu thập thông tin. Các nền tảng số có thể hỗ trợ thu thập phản ánh của người dân theo thời gian thực, phân tích xu hướng niềm tin và phát hiện sớm những vấn đề cần điều chỉnh chính sách” - TS Bùi Phương Đình gợi mở.

Một số ý kiến chuyên gia cũng nhấn mạnh, Bộ chỉ số niềm tin xã hội cấp tỉnh cần bảo đảm nguyên tắc chung: Độc lập - khách quan - minh bạch; khoa học - chuẩn mực quốc tế; có sự tham gia đa chủ thể (cơ quan nhà nước, viện/trung tâm nghiên cứu độc lập, chuyên gia và đại diện người dân).

Nguyên tắc độc lập và khách quan

Chia sẻ kinh nghiệm xây dựng bộ chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) của Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), ông Đậu Anh Tuấn - Phó Tổng Thư ký VCCI cho biết, trong việc xây dựng bộ chỉ số niềm tin xã hội, UBTƯ MTTQ Việt Nam cần đảm bảo tuyệt đối nguyên tắc độc lập và khách quan.

“Việc đánh giá niềm tin xã hội cần được thực hiện bởi hội đồng chuyên gia độc lập hoặc sử dụng đơn vị nghiên cứu độc lập có uy tín. Cần tuyệt đối tránh tình trạng các đơn vị chịu sự đánh giá lại tham gia vào quy trình thu thập hoặc xử lý dữ liệu” - ông Tuấn nêu ý kiến.

Theo ông Tuấn, nên thiết lập quy trình bảo mật danh tính nghiêm ngặt; kết hợp dữ liệu khảo sát, dữ liệu thống kê và gắn kết quả đo lường với trách nhiệm giải trình. Kết quả của bộ chỉ số niềm tin xã hội cần được sử dụng như một công cụ giám sát quyền lực, gắn với trách nhiệm giải trình của người đứng đầu cấp ủy, chính quyền địa phương.

Cùng quan điểm, TS Bùi Phương Đình cho rằng, cần công bố kết quả đánh giá định kỳ hàng năm để tạo cơ chế giám sát xã hội, thúc đẩy minh bạch và tăng cường trách nhiệm giải trình của chính quyền địa phương. Việc công khai kết quả không chỉ khuyến khích các địa phương cải thiện chất lượng quản trị mà còn giúp người dân nắm bắt thông tin đầy đủ, từ đó củng cố niềm tin vào nỗ lực cải cách của nhà nước.

Bảo đảm tính khách quan, khoa học và toàn diện

Về định hướng cách thức triển khai, phối hợp thực hiện bộ chỉ số niềm tin xã hội cấp tỉnh, theo PGS.TS Lê Bá Trình - nguyên Phó Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam, bộ chỉ số phải đo đếm được mức độ niềm tin của người dân đối với chủ trương, đường lối, chính sách, pháp luật của Đảng, Nhà nước; hiệu quả vận hành và đánh giá năng lực, phẩm chất, đạo đức cán bộ của hệ thống chính trị trên địa bàn cấp tỉnh.

Đồng thời phải nắm được ý kiến, nguyện vọng, đánh giá của người dân về những kết quả tích cực và những khó khăn, yếu kém trong tổ chức và hoạt động, sử dụng con người của các tổ chức trong hệ thống chính trị ở địa phương để phục vụ công tác giám sát, phản biện xã hội của MTTQ Việt Nam; kiến nghị các cơ quan, tổ chức liên quan kịp thời phát huy mặt tích cực; xử lý mặt tiêu cực, góp phần quan trọng vào việc cải thiện, nâng cao chất lượng, hiệu quả phục vụ nhân dân của hệ thống chính trị ở địa phương.

PGS.TS Lê Bá Trình cho rằng, bộ chỉ số phải bảo đảm tính khách quan, khoa học và toàn diện trong triển khai thực hiện; Bảo đảm tính chính xác, kịp thời trong việc sử dụng các thành quả của công nghệ thông tin, chuyển đổi số, góp phần quan trọng vào việc xây dựng cơ sở dữ liệu về tổ chức và hoạt động của MTTQ Việt Nam trên nền tảng Mặt trận số.

TS Tạ Văn Sỹ - nguyên Giám đốc Trung tâm Bồi dưỡng cán bộ và Nghiên cứu khoa học MTTQ Việt Nam cho rằng, để thực hiện hiệu quả việc đánh giá chỉ số, Mặt trận không thể đứng một mình mà cần một cơ chế phối hợp vận hành hiệu quả, với các nguyên tắc: phân định rõ trách nhiệm giữa các chủ thể; bảo đảm tính độc lập của khâu đánh giá; tạo điều kiện thuận lợi để khảo sát nhưng không can thiệp vào nội dung và kết quả; thúc đẩy sự tham gia của các chuyên gia khoa học, tổ chức nghiên cứu, tổ kỹ thuật như một bảo chứng về tính chuẩn mực và tính liêm chính dữ liệu.

Ngọc Hà