Sự thật đằng sau giá trị 'khủng' của trầm hương: Không phải ngẫu nhiên mà đắt hơn vàng

Trầm hương có nguồn gốc từ cây dó bầu, một loài cây thoạt nhìn không mấy nổi bật. Điều kỳ diệu của loại gỗ này không nằm ở bản thân cây, mà ở một cơ chế phòng vệ đặc biệt. Khi cây dó bầu bị tổn thương bởi các tác nhân tự nhiên như côn trùng, mối, hay bão táp, nó sẽ tiết ra một loại nhựa thơm để tự chữa lành. Chính loại nhựa này, kết hợp với sự tấn công của một loại nấm đặc biệt, trải qua quá trình biến đổi sinh học trong hàng chục, thậm chí hàng trăm năm, đã tạo nên những mảng trầm hương quý giá, mang tinh túy của đất trời.

Để hình thành trầm hương, cây dó bầu cần sinh trưởng trong môi trường tự nhiên khắc nghiệt, thường là những khu rừng nguyên sinh với độ cao lý tưởng từ vài mét đến khoảng 1.000m so với mực nước biển. Quá trình hình thành kỳ diệu cùng sự khan hiếm đã biến trầm hương thành một trong những báu vật được săn lùng trên toàn cầu.

Ảnh minh họa.

Giá trị "trên trời" và nguy cơ tuyệt chủng

Sự khan hiếm đã đẩy giá trầm hương lên mức cao ngất ngưởng, biến nó trở thành một loại "vàng trong gỗ". Giá trị của trầm hương được xác định bởi nhiều yếu tố: tuổi đời, màu sắc, vân gỗ, và đặc biệt là hàm lượng tinh dầu. Một kg trầm hương tự nhiên loại 1, có tuổi đời hàng trăm năm, có thể được bán với giá lên tới 100.000 USD (gần 2,5 tỷ đồng). Thậm chí, dầu trầm hương nguyên chất, được ví như "vàng lỏng", có giá dao động từ 10.000 đến 40.000 USD/lít (250 triệu đến 1 tỷ đồng) tùy thuộc vào nguồn gốc và quy trình chưng cất.

Giá trị kinh tế khổng lồ này đã dẫn đến việc khai thác ồ ạt và bất hợp pháp, đẩy cây dó bầu tự nhiên đến bờ vực tuyệt chủng. Thực tế đáng báo động là trong tự nhiên, không phải cây dó bầu nào cũng có trầm. Các chuyên gia ước tính, cứ 10 cây dó bầu được trồng, chỉ có khoảng 1 cây có thể cho ra trầm hương chất lượng cao. Điều này càng làm trầm trọng thêm tình trạng cạn kiệt, khiến loài cây này phải được đưa vào danh sách các loài cần bảo vệ của Công ước CITES (Công ước về buôn bán quốc tế các loài động, thực vật hoang dã nguy cấp).

Hướng đi bền vững: Trầm hương Việt Nam trên thị trường quốc tế

Trước thực trạng đó, các mô hình trồng trầm hương bền vững tại Việt Nam đang trở thành một giải pháp hiệu quả. Với việc chủ động tạo vết thương cho cây và cấy nấm để kích thích quá trình tạo trầm, các vùng trồng trầm hương ở nước ta đã đạt được những thành công đáng kể.

Trầm hương trồng tại Việt Nam, với chất lượng không hề thua kém trầm hương tự nhiên, đang dần khẳng định vị thế trên thị trường quốc tế. Sự phát triển của ngành này không chỉ giúp giảm áp lực lên rừng tự nhiên mà còn mang lại sinh kế và cơ hội phát triển kinh tế cho người dân địa phương. Việc người tiêu dùng ưu tiên lựa chọn trầm hương trồng sẽ góp phần bảo vệ nguồn tài nguyên quý giá này và đảm bảo sự phát triển bền vững cho ngành công nghiệp trầm hương của nước nhà.

La Khê (t/h)