Tắc mạch máu tay sau 30 năm hút thuốc lá

Nam bệnh nhân có tiền sử hút thuốc lá nhiều năm, trung bình 2 gói một ngày. Một tháng trước, ngón 4 bàn tay phải của anh bắt đầu loét, các đầu ngón tay đau nhức, khiến anh mất ngủ thường xuyên. Đi khám ở bệnh viện tỉnh, anh được chẩn đoán mắc bệnh lý về móng. Bác sĩ xử lý cắt lọc vùng da nhiễm trùng, thoa thuốc, thay băng cho anh nhưng tình trạng không cải thiện.

Lúc này, bác sĩ nghi ngờ anh bị thiếu máu nuôi chi (bệnh mạch máu ngoại biên), chỉ định siêu âm, chụp CT mạch máu. Kết quả xác định hệ mạch máu nuôi chi đoạn gần lưu thông bình thường, nhưng các mạch máu nhỏ ở xa (động mạch tay phải) bị viêm tắc nặng nề. Anh Mẫn được chuyển đến Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP Hồ Chí Minh điều trị triếp.

Bỏ thuốc lá để tránh xa bệnh Buerger.

Tại đây anh được chẩn đoán mắc bệnh Buerger (viêm thuyên tắc mạch máu) - bệnh lý viêm mạch không do xơ vữa, thường gặp ở các mạch máu nhỏ và vừa ở bàn tay, bàn chân.

Bệnh Buerger là sự phối hợp của phản ứng viêm và cục máu đông trong lòng mạch máu khiến lưu lượng máu nuôi chi bị suy giảm. Nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời, các ngón tay, ngón chân sẽ chuyển màu tím đen và xuất hiện vết loét, nhiễm trùng. Trong một số trường nặng có thể phải đoạn chi (cắt cụt), thậm chí xảy ra tình trạng nhiễm trùng huyết – biến chứng nguy hiểm đến tính mạng.

Nguyên nhân phổ biến gây bệnh Buerger là hút thuốc lá. Các hóa chất có trong khói thuốc lá gây kích thích yếu tố miễn dịch tế bào, dẫn đến viêm và tổn thương thành mạch.

TS.BS Nguyễn Anh Dũng, Trưởng Khoa Ngoại Lồng ngực – Mạch máu cho biết, với những trường hợp tắc hẹp hệ mạch máu ngoại vi lớn, bệnh nhân thường có chỉ định can thiệp nong mạch. Nhưng trường hợp này tắc những mạch máu nhỏ, trực tiếp đưa máu đến nuôi ngón tay nên không thể thực hiện nong mạch hay đặt stent. Thay vào đó, bác sĩ tiến hành phương pháp phẫu thuật cắt hạch giao cảm ngực, để làm giảm kích thích giao cảm vùng chi trên (những kích thích này gây co mạch ngoại vi), qua đó gián tiếp làm giãn các mạch máu ngoại vi, tạo điều kiện cho máu lưu thông dễ dàng.

Sau phẫu thuật, nam bệnh nhân cải thiện triệu chứng tức thì, tay ấm, hết đau. Anh xuất viện sau hai ngày, được hướng dẫn cách cai thuốc lá để giảm nguy cơ bệnh tái phát.

Theo bác sĩ Dũng, các triệu chứng của bệnh Buerger không bộc lộ rõ ngay từ đầu mà thường phát triển chậm theo thời gian. Ở giai đoạn sớm, người bệnh cảm nhận cơn đau tay hoặc chân (cảm giác nóng rát, ngứa ran), sau đó các vết loét ở ngón chân, ngón tay bắt đầu xuất hiện, làm thay đổi màu sắc hoặc kết cấu da.

Các bác sĩ phẫu thuật nội soi cắt hạch giao cảm cho bệnh nhân

Khi bệnh bước sang giai đoạn muộn sẽ biểu hiện bằng triệu chứng chuột rút cơ, hình thành cục máu đông trong mạch máu, ngón tay và ngón chân chuyển màu đỏ, xanh hoặc nhợt nhạt. Cuối cùng, khi bàn chân, bàn tay lạnh, cảm giác tê cứng, có màu thâm đen là dấu hiệu cảnh báo tình trạng nhiễm trùng, hoại tử, khả năng phải tháo ngón hoặc đoạn chi.

BS khuyến cáo, để phòng ngừa bệnh Buerger, trước tiên cần tránh xa thuốc lá, kể cả thuốc lá điện tử hoặc hút thuốc lá thụ động. Bên cạnh đó nên giữ ấm cơ thể, đặc biệt trong mùa lạnh, để giảm nguy cơ co thắt mạch máu gây hại. Duy trì lối sống lành mạnh bằng cách tập thể dục thường xuyên, kiểm soát các bệnh lý đi kèm như đái tháo đường, tăng huyết áp.

Tránh ngồi hoặc đứng quá lâu ở một vị trí trong thời gian dài, không nên mặc quần áo quá bó sát khiến quá trình lưu thông máu bị cản trở. Khám sức khỏe định kỳ nhằm phát hiện bệnh kịp thời và ngăn chặn các biến chứng sớm.

T.H