Tái cấu trúc nhà đầu tư và phát triển ngành quỹ chứng khoán đến năm 2030

Số lượng nhà đầu tư nắm giữ chứng chỉ quỹ được kỳ vọng đạt 2,5 triệu người vào năm 2030 và 5 triệu người vào năm 2035. (Ảnh: Vietnam+)

Ngày 13/9, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước chính thức công bố Đề án “Tái cấu trúc nhà đầu tư và phát triển ngành quỹ đầu tư chứng khoán” đến năm 2030. Đề án này được phê duyệt theo Quyết định số 3168/QĐ-BTC ngày 12/9 của Bộ Tài chính, đặt ra các mục tiêu và giải pháp chiến lược nhằm nâng cao chất lượng thị trường, huy động hiệu quả nguồn lực và hướng tới sự phát triển bền vững của thị trường chứng khoán Việt Nam.

Mục tiêu chính của Đề án là thiết lập cơ cấu hợp lý giữa nhà đầu tư cá nhân, tổ chức và nước ngoài. Theo đó, Đề án phấn đấu đến năm 2030, nhà đầu tư cá nhân sẽ chiếm khoảng 70% khối lượng giao dịch, trong khi nhà đầu tư tổ chức và nước ngoài chiếm 30%, lộ trình dịch chuyển dần về 60% cá nhân và 40% tổ chức/nước ngoài trong các năm tiếp theo. Các chỉ tiêu cụ thể đạt 200 nghìn tài khoản nhà đầu tư nước ngoài, 500 quỹ đầu tư chứng khoán và tổng giá trị tài sản ròng (NAV) của quỹ đạt 5% GDP vào năm 2030. Số lượng nhà đầu tư nắm giữ chứng chỉ quỹ cũng được kỳ vọng đạt 2,5 triệu người vào năm 2030 và 5 triệu người vào năm 2035.

Để đạt được các mục tiêu trên, Đề án đưa ra các giải pháp trọng yếu. Nhóm giải pháp chung sẽ tập trung vào việc hoàn thiện chính sách, văn bản quy phạm pháp luật trong lĩnh vực chứng khoán, bảo hiểm, ngân hàng để khuyến khích sự tham gia của nhà đầu tư tổ chức và phát triển ngành quỹ. Song song đó, các chương trình đào tạo, phổ cập kiến thức về chứng khoán và thị trường chứng khoán sẽ được đẩy mạnh, hướng tới nâng cao chất lượng nhà đầu tư cá nhân. Công tác quản lý, giám sát thị trường cũng được tăng cường, chuyển dịch dần sang giám sát theo rủi ro, đảm bảo tính toàn vẹn và minh bạch của thị trường vốn. Đặc biệt, các giải pháp nhằm nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam từ cận biên lên mới nổi sẽ tiếp tục được triển khai mạnh mẽ để thu hút dòng vốn đầu tư gián tiếp nước ngoài.

Đối với nhà đầu tư cá nhân, mục tiêu tập trung xây dựng Đề án và Kế hoạch tổng thể 5 năm (2025-2030) về tuyên truyền, phổ biến kiến thức và đào tạo nhà đầu tư do Ủy ban Chứng khoán Nhà nước chủ trì, phối hợp với các Sở Giao dịch Chứng khoán, Tổng Công ty Lưu ký và Bù trừ Chứng khoán Việt Nam (VSDC) và các tổ chức kinh doanh chứng khoán. Các giải pháp hướng tới hoàn thiện Bộ quy tắc đạo đức nghề nghiệp trong lĩnh vực chứng khoán, tăng cường trách nhiệm của các tổ chức sử dụng người hành nghề chứng khoán và nghiên cứu phát triển loại hình tư vấn lập kế hoạch tài chính mới.

Nhóm giải pháp dành cho nhà đầu tư tổ chức với việc ban hành quy định về đa dạng hóa các loại hình quỹ như Quỹ chỉ số, Quỹ đầu tư công cụ thị trường tiền tệ, Quỹ đầu tư trái phiếu hạ tầng và Quỹ hoán đổi danh mục (ETF) theo thông lệ quốc tế. Đề án cũng cho phép quỹ mở đầu tư vào chứng khoán phát hành riêng lẻ, chứng khoán chào bán ra công chúng gắn với niêm yết, cùng các sản phẩm đầu tư sinh lời mới. Cơ bản sẽ hoàn thiện Quy chế xây dựng, quản lý và khai thác các chỉ số và phát triển các bộ chỉ số mới như chỉ số trái phiếu, chứng khoán phái sinh, chỉ số ESG (Môi trường, Xã hội, Quản trị) và chỉ số ngành. Đáng chú ý, Đề án đề xuất chính sách cho phép quỹ bảo hiểm xã hội, quỹ hưu trí bổ sung tự nguyện và quỹ liên kết đơn vị đầu tư vào chứng khoán niêm yết, chứng chỉ quỹ đại chúng. Đi cùng với đó là các chính sách thuế ưu đãi cho nhà đầu tư sở hữu dài hạn chứng chỉ quỹ và các khoản đóng góp quỹ hưu trí. Các kênh phân phối chứng chỉ quỹ cũng sẽ được hoàn thiện thông qua ứng dụng công nghệ thông tin, xây dựng hệ thống cung cấp thông tin hiệu quả và nâng cấp hệ thống đại lý chuyển nhượng. Ngoài ra, cơ quan quản lý sẽ ban hành quy định về tiêu chuẩn nhận biết khách hàng (eKYC) cho công ty chứng khoán, hoàn thiện hệ thống quản lý giám sát người hành nghề, khuyến khích ngân hàng thương mại tham gia đầu tư chứng chỉ quỹ và phân phối dịch vụ, mở rộng hạn mức đầu tư trái phiếu doanh nghiệp cho các doanh nghiệp bảo hiểm và quỹ hưu trí.

Đối với nhà đầu tư nước ngoài, các giải pháp tập trung vào việc hoàn thiện khung pháp lý nhằm đơn giản hóa thủ tục mở tài khoản vốn đầu tư gián tiếp và tài khoản thanh toán trong lĩnh vực ngân hàng, cùng với cải cách hành chính để tạo điều kiện thuận lợi hơn cho họ tham gia thị trường. Đặc biệt, các giải pháp nâng hạng thị trường sẽ được triển khai mạnh mẽ, bao gồm cơ chế đối tác bù trừ trung tâm (CCP) đối với thị trường chứng khoán cơ sở, sửa đổi quy định về giao dịch ngoại tệ để nhà đầu tư nước ngoài có thể thực hiện giao dịch kỳ hạn, hoán đổi, rà soát và mở rộng tỷ lệ sở hữu nước ngoài (FOL) tại các ngành nghề không thiết yếu. Cùng với đó là việc triển khai hệ thống giao tiếp điện tử (STP) giữa công ty chứng khoán và ngân hàng lưu ký và nghiên cứu tài khoản giao dịch tổng cho công ty quản lý quỹ nước ngoài. Đề án cũng đặt mục tiêu đa dạng hóa nguồn cung hàng hóa thông qua chào bán cổ phiếu ra công chúng (IPO) doanh nghiệp lớn và phát triển tổ chức bảo lãnh thanh toán trái phiếu./.

(Vietnam+)