Tại sao nhiều hoa hậu, người đẹp mắc vòng lao lý?

Người mẫu Andrea (còn gọi là Nguyễn Thị An hay An Tây) đã bị Công an TP HCM xử lý về tội Tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy và tàng trữ trái phép chất ma túy.

1. Theo thống kê trong vòng vài năm qua, đã có hàng chục Celeb (người nổi tiếng) trong đó có không ít hoa hậu, người mẫu... đã bị xử lý hình sự do liên quan đến các hành vi mại dâm, môi giới mại dâm, lừa đảo chiếm đoạt tài sản, lừa dối khách hàng...

Đơn cử như năm 2023 Cục Cảnh sát hình sự, Bộ Công an phát hiện trong giới showbiz Việt Nam diễn ra các hoạt động môi giới và mua bán dâm dưới nhiều hình thức, với phương thức, thủ đoạn tinh vi. Đó là các người mẫu, hot girl Tiktoker, hot Facebooker tên T, H và P. Trong số này có ca sĩ T.T.L thậm chí còn chuẩn bị xuất cảnh đi Singapore để bán dâm dưới hình thức du lịch nước ngoài.

Cuối năm 2024, Công an TP HCM cũng đã khởi tố bị can, bắt giam người mẫu Andrea (còn gọi là Nguyễn Thị An hay An Tây) về tội Tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy và tàng trữ trái phép chất ma túy.

Ngược dòng một chút, năm 2017 hoa khôi cuộc thi Hoa khôi thời trang Phạm Thị Thanh Hiền cùng Á khôi một cuộc thi sắc đẹp - Nguyễn Thị Ngọc bị bắt quả tang khi mua bán dâm tại khách sạn ở TP HCM. Để triệt phá đường dây này, lực lượng cảnh sát đã mất nhiều tháng đeo bám theo các “chân dài” đi tour trong và ngoài nước. Các hoa khôi, á khôi này khai báo rằng trong quá trình hoạt động nghệ thuật, họ quen biết nhiều đại gia và giới thiệu nhau để hưởng "hoa hồng", mỗi lần bán dâm thu từ vài chục triệu đồng đến hàng nghìn USD.

Còn nhớ, vụ hoa hậu Trương Hồ Phương Nga cũng tốn không ít giấy mực của báo giới. Theo đó, Phương Nga và Nguyễn Đức Thùy Dung bị Công an TP HCM điều tra về hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản của ông Cao Toàn Mỹ thông qua việc ký kết một hợp đồng mua bán nhà đất với số tiền lớn.

Tại phiên tòa sơ thẩm, Phương Nga khai số tiền hơn 16 tỷ đồng không phải để mua nhà mà là một “hợp đồng tình ái” với ông Mỹ, làm dấy lên nhiều nghi vấn về tính chất vụ việc. Vụ án trải qua nhiều lần trả hồ sơ, đình chỉ và phục hồi điều tra, thể hiện tính phức tạp và tranh cãi xoay quanh hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản của các bị can. Và mặc dù cơ quan điều tra cuối cùng quyết định đình chỉ vụ án và đình chỉ điều tra đối với Phương Nga, song hình ảnh của hoa hậu đã bị hoen ố nghiêm trọng và cô gần như biến mất khỏi giới showbiz.

Và mới đây nhất, Hoa hậu Hòa bình Quốc tế Nguyễn Thúc Thùy Tiên đã bị khởi tố vì hành vi lừa dối khách hàng liên quan đến sản phẩm kẹo rau củ Kera. Qua điều tra, cơ quan chức năng xác định cô đã quảng cáo sai sự thật về công dụng của sản phẩm, gây hiểu nhầm và làm ảnh hưởng tới quyền lợi của người tiêu dùng. Vụ việc đã tạo nên làn sóng chỉ trích mạnh mẽ trong dư luận.

Có người tiếc cho cô, vì Thùy Tiên từng là thí sinh Việt Nam có màn thi thuyết phục nhất trong các cuộc thi hoa hậu quốc tế và đã đăng quang một cách xứng đáng. Thế nhưng cô cùng với Quang Linh Vlog và Hằng Du Mục lại đi sai đường. Từ một người được công chúng yêu quý, giờ cô đã bị khởi tố, bắt tạm giam về tội “Lừa dối khách hàng”.

Hoa hậu Hòa bình Quốc tế Nguyễn Thúc Thùy Tiên cũng bị khởi tố vì hành vi lừa dối khách hàng liên quan đến sản phẩm kẹo rau củ Kera.

2. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến việc các hoa hậu, người đẹp "vấp ngã". Cụ thể, theo khảo sát của Viện Nghiên cứu Phát triển Xã hội (2022), có tới 40% người nổi tiếng chưa được trang bị đầy đủ kiến thức về pháp luật liên quan đến các lĩnh vực như kinh doanh, hợp đồng quảng cáo, quản lý tài chính cá nhân. Điều này dẫn đến sự chủ quan hoặc thiếu hiểu biết trong nhiều tình huống, khiến họ phạm phải sai lầm nghiêm trọng.

Bên cạnh đó, theo báo cáo của Cục Nghệ thuật biểu diễn, các cuộc thi sắc đẹp tại Việt Nam hiện vẫn còn thiếu sự giám sát chặt chẽ về tiêu chuẩn đạo đức và pháp luật dành cho thí sinh. Cụ thể hơn, một khảo sát cho thấy chỉ 30% cuộc thi có nội dung đào tạo kỹ năng mềm và kiến thức pháp luật cho người đẹp. Chính vì vậy, nhiều hoa hậu khi bước vào giới giải trí chưa có sự chuẩn bị kỹ càng về tư duy, nhận thức xã hội, nên dễ dàng sa vào những con đường sai trái. Hơn nữa, quản lý lỏng lẻo cũng khiến các scandal, hành vi vi phạm pháp luật của người đẹp khó được ngăn chặn kịp thời.

Ngoài ra, nghiên cứu của Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn TP HCM (2021) chỉ ra rằng nhiều người trẻ nổi tiếng có xu hướng bị ảnh hưởng bởi tâm lý đám đông và sự tự mãn do hào quang danh hiệu, dẫn tới các hành vi bồng bột, thiếu kiểm soát bản thân. Cụ thể, hơn 60% người đẹp được khảo sát thừa nhận từng cảm thấy “mình là trung tâm” và dễ dàng bỏ qua những cảnh báo từ người thân hoặc chuyên gia.

Không những thế, truyền thông cũng góp phần không nhỏ trong việc tạo áp lực và làm bóng hình ảnh người đẹp quá hào nhoáng, xa hoa. Theo thống kê, các bài viết về đời sống sang chảnh của người đẹp thường thu hút lượng tương tác cao hơn 50% so với các nội dung giáo dục hay cảnh báo.

Thêm vào đó, tâm lý thích ăn chơi hưởng lạc, mong muốn kiếm tiền nhanh chóng mà không muốn đối mặt với những công việc vất vả, cũng là nguyên nhân phổ biến khiến một số người đẹp sa ngã. Việc chạy theo lối sống xa hoa, hưởng thụ ngay lập tức khiến họ dễ rơi vào các mối quan hệ không lành mạnh, hoặc các hoạt động vi phạm pháp luật như kinh doanh bất chính. Tâm lý thiếu kiên trì, không chịu khó trong công việc chân chính cũng làm giảm khả năng tự kiểm soát, khiến họ dễ bị cuốn theo những cám dỗ nhất thời.

Tiến sĩ Bùi Quốc Liêm, giảng viên ngành Truyền thông chuyên nghiệp, Đại học RMIT Việt Nam cho rằng, trách nhiệm pháp lý của người nổi tiếng khi tham gia quảng cáo là phải đảm bảo rằng thông tin họ cung cấp là chính xác, không gây hiểu lầm và đã được kiểm chứng.

3. Theo Tiến sĩ Bùi Quốc Liêm, giảng viên ngành Truyền thông chuyên nghiệp, Đại học RMIT Việt Nam, sự xuất hiện của người nổi tiếng và KOLs (người có tầm ảnh hưởng) trong quảng cáo tạo hiệu ứng lan truyền mạnh mẽ, giúp sản phẩm dễ dàng tiếp cận và thu hút sự chú ý từ thị trường. Tuy nhiên, sự tin tưởng này cũng đặt ra một nguy cơ lớn, đó là người tiêu dùng có thể dễ dàng bị dẫn dắt bởi những thông tin quảng cáo không chính xác hoặc sai lệch.

Tại Việt Nam, khung pháp lý điều chỉnh hoạt động quảng cáo bao gồm nhiều văn bản quan trọng. Luật Quảng cáo 2012 là nền tảng chính, quy định về tính trung thực và chính xác của thông tin quảng cáo, đồng thời nghiêm cấm các hành vi quảng cáo gây hiểu lầm cho người tiêu dùng.

Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng 2010 và 2023 cũng đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ người tiêu dùng khỏi thông tin sai lệch và cho phép họ yêu cầu bồi thường thiệt hại nếu bị ảnh hưởng bởi quảng cáo sai sự thật.

Ngoài ra, pháp luật cũng có nhưng quy định cụ thể về các hình phạt đối với hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực quảng cáo, bao gồm cả quảng cáo sai sự thật, với các mức phạt tiền lên đến 100 triệu đồng.

Cũng theo TS Liêm, trách nhiệm pháp lý của người nổi tiếng khi tham gia quảng cáo là phải đảm bảo rằng thông tin họ cung cấp là chính xác, không gây hiểu lầm và đã được kiểm chứng. Đặc biệt, trong các lĩnh vực như thực phẩm chức năng, dược phẩm và mỹ phẩm, nơi mà thông tin sai lệch có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe người tiêu dùng, trách nhiệm này càng được nhấn mạnh. Các hình phạt có thể bao gồm phạt hành chính, yêu cầu gỡ bỏ nội dung quảng cáo sai sự thật, và thậm chí là phải đền bù thiệt hại cho người tiêu dùng nếu có.

Về mặt xã hội và hình ảnh cá nhân, người nổi tiếng có thể mất đi niềm tin từ công chúng, gây tổn hại nghiêm trọng đến danh tiếng và sự nghiệp. Việc mất niềm tin công chúng có thể dẫn đến việc mất các hợp đồng quảng cáo và các cơ hội hợp tác khác. Hơn nữa, hành vi vi phạm của một người nổi tiếng có thể gây ra ảnh hưởng lan tỏa, làm suy giảm niềm tin của người tiêu dùng đối với toàn bộ ngành nghề liên quan. Ví dụ, nếu một người nổi tiếng quảng cáo sai sự thật về thực phẩm chức năng, điều này có thể làm giảm niềm tin của người tiêu dùng vào tất cả các sản phẩm thực phẩm chức năng khác, kể cả những sản phẩm chất lượng và uy tín.

Công chúng thường có xu hướng “mặc định tin tưởng” vào những lời giới thiệu của người nổi tiếng. Khi một người nổi tiếng giới thiệu một sản phẩm, đặc biệt là trong các lĩnh vực liên quan đến sức khỏe hoặc sắc đẹp, người tiêu dùng thường coi đó là một lời khuyên đáng tin cậy. Điều này đặt ra một yêu cầu đạo đức rất cao đối với người nổi tiếng: họ không được vì lợi nhuận cá nhân mà bất chấp những hậu quả tiêu cực có thể xảy ra cho người tiêu dùng.

Không phải bất kỳ sản phẩm nào cũng xứng đáng được quảng cáo, và người nổi tiếng cần cân nhắc kỹ lưỡng trước khi nhận lời quảng cáo cho một nhãn hàng nào đó. Các tiêu chí cân nhắc có thể bao gồm: sản phẩm có an toàn cho người sử dụng không? Đã được kiểm định chất lượng đầy đủ chưa? Nguồn gốc xuất xứ có minh bạch và rõ ràng không?

Để đảm bảo trách nhiệm đạo đức và nghề nghiệp, người nổi tiếng cần tuân thủ nguyên tắc “biết - kiểm chứng - chịu trách nhiệm”. Họ cần tìm hiểu rõ thông tin về sản phẩm, kiểm chứng các tuyên bố quảng cáo trước khi phát ngôn, và sẵn sàng chịu trách nhiệm cho những lời nói công khai của mình.

4. Có thể khẳng định việc nhiều hoa hậu, người đẹp mắc vòng lao lý là kết quả của sự tác động đa chiều từ môi trường showbiz đầy cám dỗ, sự thiếu hụt kiến thức và ý thức pháp luật, quản lý lỏng lẻo, tâm lý nổi tiếng dễ tự mãn, và cả tác động từ truyền thông cùng dư luận.

Để hạn chế những vụ việc đáng tiếc này, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các đơn vị tổ chức cuộc thi, cơ quan quản lý nhà nước, truyền thông và chính bản thân các người đẹp trong việc nâng cao đạo đức, nhận thức pháp luật và kỹ năng sống.

Đồng thời, xã hội cũng cần tạo ra môi trường công bằng, lành mạnh, không chỉ nhìn hoa hậu, người đẹp như những biểu tượng sắc đẹp mà còn là những hình mẫu nhân cách để phát triển văn hóa Việt Nam bền vững. Chỉ khi đó, hình ảnh hoa hậu, người đẹp mới thật sự trở nên trong sáng, được xã hội tôn vinh và là niềm tự hào thực sự của người dân.

Minh Tiến