Tại sao T-84 Oplot-M của Ukraine là xe tăng tốt nhất châu Âu?

T-84 Oplot-M là xe tăng chiến đấu chủ lực mới nhất của Ukraine, mặc dù nó chưa được phục vụ chiến đấu trong quân đội Ukraine, nhưng nó chứa đựng nhiều tính năng tiên tiến của một chiếc xe tăng hiện đại. Ảnh: Xe tăng T-84 Oplot-M - Nguồn: Topwar

Tuy nhiên Oplot không phải là một thiết kế mới hoàn toàn, mà là phiên bản hiện đại hóa của xe tăng chiến đấu chủ lực T-80U, một trong những loại xe tăng mạnh nhất mà Liên Xô từng sản xuất. Ảnh: Xe tăng T-80U - Nguồn: Topwar

Trên thực tế, sau khi Liên Xô tan rã, mặc dù là "thủ phủ" sản xuất xe tăng của Liên Xô, nhưng với tiềm lực thực tế, Ukraina không thể đủ sức phát triển một mẫu xe tăng chiến đấu chủ lực hoàn toàn mới; mà họ chọn phương án nâng cấp từ những mẫu xe tăng có sẵn trước kia của Liên Xô, và cho nó một cái tên "Ukraina". Ảnh: Xe tăng T-84 Oplot-M - Nguồn: Topwar

T-84 là sản phẩm của Cục thiết kế chế tạo máy Kharkiv Morozov (KhKBM) của Ukraine (T-64 và T-80UD cũng được thiết kế tại đây). Nguồn gốc của T-84 nằm trong dự án cải tiến T-64B của Liên Xô những năm 1970. Trong dự án này, động cơ diesel 5TDF trên T-64, được thay thế bằng động cơ 6TD mạnh hơn, và tháp pháo được thiết kế theo kiểu T-80U. Ảnh: Xe tăng chủ lực T-84 Oplot-M - Nguồn: Topwar

Quá trình phát triển xe tăng T-84 dưới thời Ukraina bắt đầu với việc nâng cấp động cơ 6TD; động cơ 6TD-1 nguyên bản được lắp trên T-80UD có công suất khoảng 1.000 mã lực, 6TD-2 đã nâng con số này lên 1.200 mã lực, cho phép T-84 duy trì tính cơ động với trọng lượng xe tăng lên. Tháp pháo hàn cũng được sử dụng trên T-84, thay vì tháp pháo đúc như trên T-80UD. Ảnh: Động cơ 6TD-2 - Nguồn: Topwar

Chiếc T-84 đầu tiên mang mã 478DU2, ra khỏi dây chuyền lắp ráp vào mùa xuân năm 1995. Sự khác biệt cơ bản duy nhất so với những chiếc T-80UD là sử dụng tháp pháo hàn, hệ thống phòng vệ chủ động Shtora và động cơ 6TD-2. Những thay đổi này đã tăng thêm 2 tấn trọng lượng, nâng trọng lượng xe lên 48 tấn. Nguồn: Topwar

Tuy nhiên, thiết kế T-84 cơ bản này không được quốc gia nào đặt hàng, vì vậy KhKBM tiếp tục cải tiến thiết kế. Một vấn đề phải giải quyết là thiếu pháo tăng 125 mm 2A46, để trang bị cho những chiếc T-84 sản xuất mới. Nhiều nhà máy và ngành công nghiệp của Ucraina đã được trang bị lại, và Ukraine bắt đầu sản xuất pháo tăng 125 mm KBA-3, trên cơ sở sao chép pháo 2A46M-1. Ảnh: Pháo tăng 2A46M-1- Nguồn: Topwar

Ngoài ra, giáp phản ứng nổ (ERA) Nozh do Ucraina thiết kế, có tính năng tốt hơn ERA Kontakt-5 của Nga được sử dụng trên xe tăng chủ lực T-80UD. Hệ thống phòng thủ chủ động APS “Shtora” từ thời Liên Xô, đã được thay thế bằng APS “Warta”, với cùng khả năng, nhưng với những cảm biến mới nhạy hơn. Ảnh: Giáp phản ứng nổ Nozh - Nguồn: Topwar

Những nâng cấp khác bao gồm việc bổ sung động cơ phụ trợ APU, thiết bị liên lạc vô tuyến kỹ thuật số và xích xe kiểu mới, để giảm mài mòn trên mặt đường. Với tất cả những cải tiến này, chiếc T-84 “mới” này được gọi là T-84U hoặc Object 478DU9. Mười chiếc T-84U đã được quân đội Ukraine đặt mua vào năm 2000. Ảnh: Xe tăng T-84U - Nguồn: Topwar

Vào khoảng giữa những năm 2000, KhKBM nhận ra rằng T-84U đã lạc hậu và cần tiếp tục nâng cấp. Dự án T-84 “Oplot-M” hay BM Oplot đã ra đời. Trước hết là hiện đại hóa 10 chiếc T-84U đang được trang bị trong quân đội Ukraine. Ảnh: Xe tăng T-84 Oplot-M - Nguồn: Topwar

Những nâng cấp chủ yếu là lắp ERA Nozh-2/Duplet mới hơn, bổ sung kính ngắm ảnh nhiệt PKN-6 toàn cảnh (T-84 và T-80UD đã có kính ổn định tầm nhìn của chỉ huy và ảnh nhiệt của pháo thủ), tương tự như ống ngắm CITV trên xe tăng M1A2 của Mỹ và súng máy trên nóc xe được điều khiển từ trong xe. Nguồn: Topwar

T-84 Oplot nâng cấp động cơ thành 6TD-2E, ít khí thải độc hại hơn; 1/2 số đạn được để trong khoang chứa, phía sau tháp pháo; sau khi nâng cấp, trọng lượng xe tăng thêm 3 tấn (51 tấn). Kế hoạch hiện đại hóa tất cả số xe tăng Oplot trong biên chế Quân đội Ukraine theo tiêu chuẩn BM Oplot, nhưng do thiếu kinh phí, chỉ có một chiếc được hiện đại hóa. Nguồn: Topwar

Phiên bản BM Oplot đã có một khách hàng nước ngoài là Thái Lan. Năm 2011, Thái Lan đã ký hợp đồng mua 49 chiếc BM Oplot. Những chiếc Oplot này được gọi là Oplot-T, có điều hòa không khí, thiết bị vô tuyến mới và động cơ phụ trợ APU mới. Tuy nhiên, tốc độ giao hàng chậm khiến Thái Lan phải hủy hợp đồng toàn bộ. Ảnh: Xe tăng T-84 Oplot-M của Quân đội Thái Lan - Nguồn: Topwar

Có thể tìm thấy một đánh giá so sánh sơ bộ về chất lượng chiến đấu của Oplot so với xe tăng tương tự của Nga trong các cuộc thử nghiệm xe tăng của Malaysia vào những năm 2000. Trong cuộc thử nghiệm này, một biến thể cơ bản của T-84, có hiệu suất ngang với T-90S xuất khẩu của Nga. Nguồn: Topwar

Tuy nhiên hệ thống ngắm ảnh nhiệt của trưởng xe trên T-84 Oplot có khả năng bắt mục tiêu tốt hơn so kính của T-72B3, T-90A tiêu chuẩn, hay thậm chí là T-80BVM, mẫu xe hiện đại hóa T-80 của Nga. Các xe tăng gần đây như T-90M hoặc T-72B3M mới có thể ngang bằng về tính năng với BM Oplot.Nguồn: Topwar

Nhưng trên thị trường xuất khẩu, T-84 Oplot vẫn "lận đận", có thể là do năng lực sản xuất của Ukraina hiện rất yếu kém; bên cạnh đó, trong cuộc thi đấu tăng Strong Europe 2018, T-84 Oplot bị nghi ngờ về chất lượng, so với xe tăng hiện đại của phương Tây. Nguồn: Topwar

Tiến Minh