Tạm dừng cho vay thanh toán tiền cọc bất động sản
Ngân hàng Nhà nước (NHNN) chi nhánh Khu vực 2 vừa yêu cầu các ngân hàng thương mại tạm dừng cho vay thanh toán tiền đặt cọc bất động sản. Động thái này nhằm bảo đảm an toàn hệ thống tín dụng và hạn chế rủi ro pháp lý trong bối cảnh nhiều phản ánh, tranh chấp phát sinh liên quan.
Ngày 22/10, bà Trần Thị Ngọc Liên - Phó Giám đốc NHNN Chi nhánh Khu vực 2 - cho biết, thời gian qua cơ quan này nhận được nhiều đơn thư của người dân phản ánh việc một số ngân hàng thương mại cho vay để thanh toán tiền đặt cọc mua bất động sản thông qua “văn bản thỏa thuận” ký với công ty môi giới, tư vấn.
Qua kiểm tra, cơ quan quản lý nhận định cách làm này tiềm ẩn rủi ro pháp lý, tín dụng và uy tín, có thể ảnh hưởng trực tiếp đến an toàn hoạt động ngân hàng.
Ngân hàng Nhà nước yêu cầu tạm dừng cho vay thanh toán tiền cọc bất động sản.
Lãnh đạo NHNN chi nhánh Khu vực 2 dẫn vụ việc mới đây, Tòa án nhân dân Khu vực 7 - TPHCM xét xử một vụ án dân sự liên quan đến loại “văn bản thỏa thuận” này và nhận định nội dung thỏa thuận về tiền đặt cọc, đền bù, thời hạn đặt cọc… là trái quy định pháp luật. Trước đó, Sở Xây dựng TPHCM cũng đã xử phạt một công ty môi giới vì kinh doanh bất động sản chưa đủ điều kiện theo quy định. Sở này đồng thời yêu cầu các doanh nghiệp không được ủy quyền cho tổ chức, cá nhân khác ký hợp đồng đặt cọc, mua bán hay chuyển nhượng nhà ở.
Tình trạng tương tự cũng được Sở Xây dựng Bình Thuận cảnh báo và chấn chỉnh qua văn bản gửi các doanh nghiệp bất động sản trên địa bàn, yêu cầu ngăn chặn việc giao dịch thông qua thỏa thuận không đúng quy định.
Bà Liên cho rằng, các ngân hàng chỉ nên giải ngân khoản vay thanh toán tiền cọc khi dự án đã đủ điều kiện pháp lý để bán hoặc chuyển nhượng. Việc thẩm định hời hợt năng lực của bên môi giới, hay buông lỏng kiểm soát dòng tiền có thể khiến ngân hàng phải gánh rủi ro nợ xấu, thiệt hại tài chính, thậm chí đối mặt với khiếu kiện đông người.
Thực tế, nhiều dự án chậm tiến độ hoặc bị đình trệ khiến người mua yêu cầu hoàn lại tiền cọc. Theo hợp đồng tín dụng, ngân hàng lại yêu cầu người vay trả nợ, dẫn đến tranh chấp, khiếu nại gây mất uy tín cho tổ chức tín dụng.
NHNN Khu vực 2 yêu cầu các ngân hàng tại TPHCM và Đồng Nai tạm dừng ngay việc cho vay để thanh toán tiền đặt cọc theo các “văn bản thỏa thuận” cho đến khi có kết luận chính thức của cơ quan chức năng. Đối với các khoản vay đã phát sinh, ngân hàng phải chủ động làm việc với khách hàng và các bên liên quan để xử lý, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người dân, tránh khiếu kiện vượt cấp.
Nếu sau này cơ quan có thẩm quyền xác định các văn bản thỏa thuận không trái pháp luật, NHNN cho phép các ngân hàng được xem xét cho vay trở lại, nhưng yêu cầu phải xây dựng quy trình kiểm soát rủi ro rõ ràng: yêu cầu khách hàng xác minh pháp lý dự án, phong tỏa tiền cọc trong hợp đồng tín dụng, đảm bảo khoản vay được sử dụng đúng mục đích và có thể thu hồi khi có vi phạm.
“Việc tạm dừng cho vay thanh toán tiền cọc bất động sản là cần thiết để ngăn ngừa rủi ro, bảo vệ an toàn hệ thống ngân hàng và quyền lợi của người dân” - bà Liên khẳng định.
