Tăng giá điện và lộ trình hướng tới cơ chế tính giá công bằng hơn

Cân nhắc nhiều yếu tố

Phóng viên (PV): Thưa ông, tác động của điều chỉnh giá điện từ ngày 10-5 đến đối tượng khách hàng sinh hoạt thế nào?

Ông Võ Quang Lâm: Việc điều chỉnh giá điện từ ngày 10-5 đến đối tượng khách hàng sinh hoạt sẽ phân chia từ thấp đến cao, tùy thuộc vào sản lượng điện tiêu thụ của hộ dân. Theo tính toán của EVN, với mức tăng này, người tiêu dùng sẽ phải trả thêm số tiền cao nhất 65.000 đồng/tháng.

Ông Võ Quang Lâm.

Cụ thể, đối với các hộ sử dụng điện dưới 50kWh (chiếm 10,55% số hộ sinh hoạt), mức tiền điện tăng khoảng 4.550 đồng/hộ/tháng. Đối với nhóm khách hàng sử dụng từ 51kWh đến 100kWh (chiếm 13,98% số hộ sinh hoạt); từ 101kWh đến 200kWh (chiếm 32,79% số hộ sinh hoạt); từ 201kWh đến 300kWh (chiếm khoảng 19,33% số hộ sinh hoạt); từ 301kWh đến 400kWh (chiếm khoảng 9,89% số hộ sinh hoạt); từ 400kWh trở lên (chiếm khoảng 13,45% số hộ sinh hoạt), số tiền tăng tương ứng lần lượt là khoảng 9.250 đồng/hộ/tháng; 20.150 đồng/hộ/tháng; 33.950 đồng/hộ/tháng; 49.250 đồng/hộ/tháng; 65.050 đồng/hộ/tháng.

Mức tăng giá điện lần này đã cân nhắc trên cơ sở chi phí đầu vào, chi phí biến động, sự chi trả của người dân và doanh nghiệp, để bảo đảm các mục tiêu an sinh xã hội. Về cơ bản, việc điều chỉnh giá điện lần này sẽ bảo đảm các hộ nghèo, gia đình chính sách bị ảnh hưởng ở mức không đáng kể. Hiện nay, các hộ nghèo được hỗ trợ 30kWh/hộ/tháng, tương đương mức hỗ trợ tiền điện là khoảng 59.520 đồng/hộ/tháng (chưa tính VAT). Theo số liệu thống kê, năm 2024, cả nước có 599.608 hộ nghèo chung và các hộ chính sách xã hội được hỗ trợ tiền điện theo chủ trương của Chính phủ. Chính sách này nhằm giảm bớt gánh nặng chi phí điện cho các hộ nghèo và hộ chính sách xã hội, giúp bảo đảm an sinh xã hội và thực hiện chủ trương của Chính phủ về hỗ trợ các đối tượng khó khăn.

PV: Tăng giá điện luôn kèm theo áp lực gia tăng lạm phát, điều này đã được cân nhắc ra sao, thưa ông?

Ông Võ Quang Lâm: Theo số liệu đánh giá của Cục Thống kê, Bộ Tài chính, việc điều chỉnh giá điện lần này dự kiến làm chỉ số giá tiêu dùng (CPI) năm 2025 tăng khoảng 0,09%.

PV: Vì sao giá điện được điều chỉnh tăng, thưa ông?

Ông Võ Quang Lâm: Việc tăng giá điện hiện nay dựa trên cơ sở các quy định tại Nghị định số 72/2025/NĐ-CP của Chính phủ ban hành tháng 3-2025, quy định phương pháp tính, thời gian điều chỉnh, biên độ dựa trên chi phí đầu vào cho phép EVN được tăng giá điện 3 tháng/lần dựa trên sự thay đổi của các yếu tố đầu vào của nguồn điện. Mức tăng lần này đã được doanh nghiệp cân nhắc kỹ trên cơ sở biến động các chi phí đầu vào (giá than, khí cho sản xuất điện) và chi phí tiền điện phải trả của người dân, doanh nghiệp.

Công nhân điện lực kiểm tra hạ tầng điện bằng công nghệ hiện đại. Ảnh: ĐỨC TRUNG

Năm nay, chúng ta phấn đấu tăng trưởng tổng sản phẩm trong nước (GDP) 8% trở lên, dự kiến nhu cầu sử dụng điện tăng khoảng 12,2%, tương ứng tổng sản lượng điện toàn hệ thống thêm 33,6 tỷ kWh so với năm 2024. Đáng lưu ý, sản lượng điện tăng thêm chủ yếu từ nguồn giá thành cao. Cụ thể, nguồn điện giá rẻ là thủy điện hiện đang giảm dần, chỉ cung cấp được khoảng 25% sản lượng toàn hệ thống (đã giảm gần 7 tỷ kWh so với năm 2024). Còn lại 75% sản lượng đến từ các nguồn như điện than, khí, dầu, năng lượng tái tạo-vốn có giá thành cao lại đang tăng rất mạnh. Bên cạnh đó, tỷ giá ngoại tệ diễn biến khó lường, tăng cao thời gian qua. Điều này ảnh hưởng đến chi phí khâu phát điện, vốn chiếm tỷ trọng khoảng 83% trong giá thành sản xuất điện.

Giá điện hai thành phần: Tạo sự minh bạch, công bằng

PV: Hầu hết các nước trong khu vực và trên thế giới đều áp dụng giá điện hai thành phần. Bộ Công Thương đã giao EVN nghiên cứu giá điện hai thành phần, tức theo công suất và điện năng tiêu thụ để tiến tới thay thế việc áp dụng giá điện một thành phần, tức tính theo lượng điện năng tiêu thụ thực tế như hiện nay. Lộ trình này đang được thực hiện như thế nào, thưa ông?

Ông Võ Quang Lâm: EVN cũng đã có tính toán báo cáo với Bộ Công Thương, theo chỉ đạo của Chính phủ và Bộ Công Thương. Bởi đây là nội dung khá phức tạp, giá điện là tổng hòa các diễn biến chi phí đầu vào như diễn biến thời tiết, diễn biến tăng trưởng cũng như hành vi sử dụng của khách hàng là doanh nghiệp và người dân. EVN đang tiếp tục bổ sung đối tượng khách hàng sinh hoạt để thực hiện giá điện hai thành phần. EVN sẽ hoàn thiện đề án giá điện hai thành phần sớm nhất để trình Bộ Công Thương và Chính phủ trong thời gian tới...

PV: Trân trọng cảm ơn ông!

KHÁNH AN (ghi)