Tăng trưởng số – Bài cuối: Đối mặt với 'bẫy tẩy xanh'

Hội nghị về tự động hóa tại Malaysia. Ảnh: Hằng Linh-PV TTXVN tại Kuala Lumpur

Nền tảng của cách tiếp cận hai hướng của Malaysia này là tối ưu hóa Hiệu quả sử dụng điện (PUE), đồng thời thúc đẩy sử dụng năng lượng tái tạo.

Thông cáo báo chí của Hội đồng Đầu tư Quốc gia vào tháng 12/2024 khuyến nghị chỉ số PUE cho các trung tâm dữ liệu quy mô lớn (có công suất hơn 21 MW) phải từ 1,4 hoặc thấp hơn để được xem xét ưu đãi thuế. Điều này có nghĩa là tổng năng lượng tiêu thụ của cơ sở trung tâm dữ liệu không được quá 1,4 lần năng lượng mà thiết bị công nghệ thông tin sử dụng. Mặc dù các hướng dẫn này là động lực để tối ưu hóa PUE, song rất khó thực thi khi thiếu thông tin cụ thể về ước tính mức độ giảm phát thải carbon thông qua các công nghệ tiết kiệm năng lượng.Ngoài yếu tố về môi trường, Chính phủ Malaysia cũng đang gặp khó khăn trong chiến lược đáp ứng nhu cầu năng lượng. Theo Giám đốc điều hành Văn phòng Trí tuệ nhân tạo quốc gia (NAIO) Sam Majid, lợi ích từ AI đang được hiện thực hóa. Mặc dù có một số ý kiến chỉ trích khi chi phí năng lượng tăng cao hơn, song hệ sinh thái AI sẽ giúp Malaysia đạt được các mục tiêu kinh tế lớn hơn.

Cơ quan Phát triển Khu vực Iskandar (IRDA) cho biết, mặc dù đã thông qua nhiều kế hoạch để hướng tới một xã hội carbon thấp trong những năm qua, song cơ quan này mới chỉ bắt đầu nghiên cứu về lượng khí thải carbon do quá trình phát triển trung tâm dữ liệu tạo ra.

Rủi ro của việc “tẩy xanh”Nhiều ý kiến bày tỏ lo ngại rằng liệu các hướng dẫn đối với trung tâm dữ liệu hiện nay được coi là bền vững hay không. Trên thực tế, việc sử dụng thuật ngữ này có nguy cơ tạo ra tình trạng “tẩy xanh”. Tại các thị trường trung tâm dữ liệu đã phát triển, nhiều chuyên gia cảnh báo rằng về tổng thể, tác động đối với môi trường sẽ không giảm, thậm chí là tăng thêm.Hiện nay, tập đoàn AirTrunk đã ký thỏa thuận mua điện với công suất 30 MW theo Chương trình năng lượng xanh cho doanh nghiệp Malaysia. Tuy nhiên, giống như trường hợp của các Thỏa thuận mua điện (PPA) với các công ty công nghệ lớn (Amazon, Google, Meta và Microsoft là 4 công ty mua năng lượng tái tạo hàng đầu tại Malaysia trong năm 2022), việc đáp ứng 100% nhu cầu hàng năm bằng các giao dịch mua năng lượng sạch hoặc mua chứng chỉ năng lượng tái tạo không có nghĩa là các trung tâm dữ liệu chỉ được cung cấp năng lượng từ các nguồn năng lượng xanh. Ngoài ra, công suất năng lượng gió và Mặt trời tại Malaysia khó có thể đáp ứng nhu cầu của các trung tâm dữ liệu và các công ty sẽ phải mua từ các dự án ở các quốc gia khác để đáp ứng nhu cầu.Mặc dù Malaysia đang đẩy nhanh quá trình chuyển đổi sang năng lượng tái tạo bằng cách mở rộng lưới điện quốc gia vào tháng 9/2024 để cho phép đối tượng tiêu dùng là các doanh nghiệp kết nối trực tiếp với các công ty sản xuất năng lượng tái tạo, song vẫn chưa thể đáp ứng đủ nhu cầu cho các trung tâm dữ liệu. Trung tâm dữ liệu với công suất 150 MW của tập đoàn AirTrunk tại bang Johor, được trang bị các tấm pin Mặt trời đặt trên mái nhà, có công suất 1 MW chỉ có thể đáp ứng 2% nhu cầu của giai đoạn hiện tại. Phần lớn các trung tâm dữ liệu ở Malaysia chỉ sử dụng 8,3% năng lượng tái tạo, còn lại là từ than và khí đốt.Các công ty trong ngành cũng chia sẻ, bản chất không liên tục của năng lượng Mặt trời khiến nó khó có thể trở thành nguồn năng lượng lý tưởng để duy trì hoạt động của các trung tâm dữ liệu. Với công suất phát điện Mặt trời còn hạn chế, các trung tâm dữ liệu ở Malaysia thường phải dựa vào các máy phát điện diesel dự phòng. Trong khi đó, việc cần địa điểm rộng lớn khiến năng lượng Mặt trời không phải là lựa chọn ưu tiên. Thông thường, cần 40,4m2 để tạo ra 1 MW công suất điện. Dựa trên tổng nhu cầu tối đa của các dự án hiện tại là 5,9 GW, Malaysia sẽ cần 238.764 m2. Con số này chiếm 60% diện tích đất liền của bang Johor.Ngoài ra, chi phí năng lượng tái tạo cũng cao hơn so với các nguồn năng lượng truyền thống. Sự khác biệt này liên quan đến phí luân chuyển hoặc phí truy cập hệ thống (SAC) theo hướng dẫn của Ủy ban năng lượng. Phí SAC được áp dụng ở mức cao hơn đối với các nhà sản xuất không tạo ra điện liên tục, so với các nhà sản xuất có thể cung cấp điện ổn định.

Trong bối cảnh trung tâm dữ liệu được xác định là một lĩnh vực tiềm năng thúc đẩy quá trình chuyển đổi xanh, năng lượng Mặt trời ở Malaysia hiện chưa đáp ứng được nhu cầu, trong khi đó phí SAC lại cao hơn. Hiện tại, công ty xây dựng cơ sở hạ tầng dữ liệu Bridge Data Center đã ký hợp đồng cung cấp 400 MW điện thông qua Chương trình cung cấp năng lượng tái tạo của doanh nghiệp (CRESS), một hệ thống cung cấp quyền truy cập lưới điện mở, trong đó bên thứ ba có thể cung cấp hoặc mua điện thông qua hệ thống mạng lưới lưới điện với SAC cố định.

Những khó khăn này có thể được giảm nhẹ khi các công ty sản xuất điện không liên tục [ví dụ điện Mặt trời] đầu tư vào hệ thống lưu trữ năng lượng, qua đó giúp nguồn cung ổn định hơn, song chi phí bổ sung này có thể sẽ chuyển sang cho khách hàng.Mục tiêu trở thành cường quốc kỹ thuật số của Malaysia đòi hỏi chính phủ phải sớm nghiên cứu về nhu cầu năng lượng hiện nay. Dựa trên các số liệu hiện tại, Malaysia dường như đã phát triển các trung tâm dữ liệu quá nhanh, đặc biệt là ở bang Johor, mà chưa tính toán đến tính bền vững. Cách tiếp cận của chính phủ hiện tại là dựa trên sự tối ưu hóa Hiệu quả sử dụng điện (PUE), đồng thời khuyến nghị các doanh nghiệp sử dụng năng lượng tái tạo. Tuy nhiên, cách tiếp cận này có nguy cơ bị “tẩy xanh” nếu không có quy định quản lý chặt chẽ hơn, dẫn đến tác động tiêu cực về môi trường.Trong thời gian tới, thay vì để người dân phải gánh chịu chi phí tăng thêm, Malaysia nên cân nhắc ban hành quy định yêu cầu ngành công nghiệp dữ liệu phải chịu trách nhiệm về việc này. Ví dụ, chính phủ có thể đưa ra các mức giá khác nhau nếu sử dụng năng lượng vượt qua một ngưỡng nhất định, đặc biệt là các trung tâm dữ liệu công suất từ 21 MW trở lên. Một số thông báo về việc tăng giá điện cũng khiến Malaysia giảm sức hút với các nhà đầu tư. Tuy nhiên, mặt trái là các khoản đầu tư được thu hút do giá điện rẻ sẽ khiến người dân phải chịu thiệt hại về tài chính.Thứ hai là về việc tối ưu hóa Hiệu quả sử dụng điện (PUE), chính phủ cần đưa ra đánh giá, lập kế hoạch về các giai đoạn đầu và cuối đối với mức tiêu thụ năng lượng của các trung tâm dữ liệu một cách toàn diện hơn. Theo đó, Malaysia cần phải thay đổi cách tiếp cận dựa trên mục tiêu và xây dựng các quy định hướng dẫn, quản lý chặt chẽ hơn nhằm đạt được sự cân bằng giữa tăng trưởng và tính bền vững.

Thành Trung/BNEWS/vnanet.vn