Tảo độc đang biến các rạn san hô ở Nam Úc thành 'nghĩa địa dưới nước'

Sinh vật biển bị hủy hoại. Ảnh: Quỹ san hô Great Southern

Nhà sinh thái học Scott Bennett đến thăm Rạn san hô Great Southern ở Nam Úc vào tháng trước đã chứng kiến hàng nghìn con trai dao cạo đang thối rữa dưới đáy biển. Những con trai nước mặn dài, trông giống như những chiếc dao cạo thời xưa, thường đào hang dưới cát để tránh kẻ thù.

"100% trong số chúng đã chết và trôi dạt dưới đáy biển", ông Bennett nói với CNN.

Kể từ tháng 3 năm nay, một đợt tảo nở hoa độc hại trong một đợt nắng nóng trên biển đã làm nghẹt đường bờ biển Nam Úc, biến các hệ sinh thái từng rực rỡ sắc màu với vô số sinh vật biển sinh sôi nảy nở thành "nghĩa địa dưới nước".

Theo quan sát trên trang web iNaturalist, đợt nở hoa này đã giết chết khoảng 15.000 động vật thuộc hơn 450 loài, bao gồm lươn giun vây dài, cua biển, cá mũi nhọn, rồng biển lá, trai lông và cá heo mũi chai thông thường.

Tảo đã đầu độc hơn 4.500 km2 vùng biển của tiểu bang, gây ra tình trạng ngập tràn xác sinh vật bãi biển và tàn phá sự đa dạng sinh học ở khu vực nổi tiếng.

Theo báo cáo của Hội đồng Đa dạng Sinh học, một nhóm chuyên gia độc lập do 11 trường đại học Úc thành lập, đây là "một trong những thảm họa biển tồi tệ nhất trong ký ức của chúng ta.

Sự nở hoa của tảo độc đã tàn phá ngành đánh bắt cá ở Nam Úc, khiến du khách ngại ra biển, đồng thời là lời cảnh báo nghiêm khắc về những gì sẽ xảy ra khi biến đổi khí hậu không được kiểm soát.

Một khi tảo nở hoa đã bắt đầu, sẽ không có cách nào ngăn chặn sự lây lan.

“Hiện tượng này không nên coi là một sự kiện đơn lẻ. Đây là triệu chứng của những tác động do biến đổi khí hậu mà chúng ta đang chứng kiến trên khắp nước Úc”, Bennett nói.

Bọt màu vàng bí ẩn

Mọi chuyện bắt đầu vào tháng 3, khi hàng chục người lướt sóng tại các bãi biển bên ngoài Vịnh St Vincent, cách thủ phủ Adelaide của tiểu bang khoảng một giờ về phía nam, nói rằng họ đau họng, ho khan và mờ mắt sau khi lên khỏi mặt nước.

Ngay sau đó, một lớp bọt màu vàng bí ẩn xuất hiện trên mặt nước. Sau đó, xác động vật biển bắt đầu dạt vào bờ.

Các nhà khoa học tại Đại học Công nghệ Sydney đã sớm xác nhận thủ phạm. Sự tích tụ của một loại tảo phù du nhỏ bé có tên khoa học là Karenia mikimotoi và có dấu hiệu đang lan rộng.

Đầu tháng 5, chính quyền Đảo Kangaroo, một điểm du lịch sinh thái nổi tiếng ghi nhận hiện tượng tảo nở hoa đã lan đến bờ biển. Một cơn bão vào cuối tháng 5 đã đẩy tảo xuống bờ biển vào đầm phá Coorong. Đến tháng 7, loại tảo này đã lan đến các bãi biển Adelaide.

Tảo đa dạng rất cần thiết cho hệ sinh thái biển khỏe mạnh, chuyển đổi carbon dioxide thành oxy và mang lại lợi ích cho các sinh vật trong suốt chuỗi thức ăn, từ bọt biển biển, cua đến cá voi.

Tuy nhiên, quá nhiều một loại tảo cụ thể có thể gây độc, gây ra hiện tượng tảo nở hoa có hại, đôi khi còn được gọi là thủy triều đỏ.

Dù loài tảo Karenia mikimotoi không gây hại lâu dài cho con người nhưng có thể làm hỏng mang cá và động vật có vỏ, khiến chúng không thở được. Tảo nở hoa cũng có thể gây đổi màu nước và ngăn ánh sáng mặt trời chiếu vào, gây hại cho hệ sinh thái.

"Rạn san hô Great Southern là nơi trú ẩn của đa dạng sinh học thực sự độc đáo", Bennett, một nhà nghiên cứu tại Đại học Tasmania nhận định.

Ông cho biết khoảng 70% các loài sinh vật sống ở đó là loài đặc hữu của khu vực, nghĩa là chúng không thể tìm thấy ở bất kỳ nơi nào khác trên thế giới.

"Không có sự sống"

Nathan Eatts đã không bắt được một con mực nào kể từ tháng 4. Trước đó, vào một ngày đẹp trời, Eatts thậm chí có thể bắt được 100 con cá ở vùng biển mà ông đã đánh bắt thương mại trong 15 năm ngoài khơi Bán đảo Fleurieu, Nam Úc.

"Kể từ khi tảo nở hoa gây hại bắt đầu, doanh nghiệp của ông Cape Calamari đã gần như bằng không", Eatts cho biết.

Mặc dù nhiều loài cá có thể di chuyển đến vùng nước sạch hơn trong thời gian tảo nở hoa, nhưng các loài động vật không xương sống như động vật có vỏ và sao biển, cùng các loài khác sống trong rạn san hô, có thể bị chết ngạt bởi tảo độc.

"Chúng tôi không biết liệu tất cả chúng đã chết hết hay đang tìm nơi ẩn náu ở vùng nước sâu hơn, chờ cho đến khi mọi thứ lắng xuống”, ông Eatts nói thêm.

Theo Pat Tripodi, Giám đốc điều hành của Hiệp hội Ngư dân Biển, tổ chức đại diện cho quyền lợi của hầu hết những người có giấy phép đánh bắt cá thương mại trong tiểu bang, nhiều ngư dân đã mất kế sinh nhai chỉ sau một đêm, với khoảng 1/3 vùng biển của tiểu bang hoàn toàn không còn cá.

"Bất cứ nơi nào tảo nở hoa tấn công, nơi đó không còn sự sống", ông Tripodi nói.

Không chỉ ảnh hưởng đến bản thân ngư dân, hiện tượng tảo nở hoa còn có tác động dây chuyền đến ngành công nghiệp hải sản của tiểu bang, vốn có giá trị gần 480 triệu đô la Úc (315 triệu đô la).

Ông Tripodi cho rằng các nhà chế biến hải sản, công ty vận tải, cửa hàng tạp hóa và nhà hàng đều đang phải chịu đựng nỗi đau này.

HỒNG NHUNG