Tập trung đẩy mạnh công nghiệp hóa nông nghiệp, hiện đại hóa nông thôn

Sản phẩm nông nghiệp tiêu biểu của tỉnh trưng bày tại Hội nghị tái cơ cấu ngành nông nghiệp.

75 năm qua, cùng với sự phát triển của ngành Nông nghiệp Việt Nam, ngành Nông nghiệp Sơn La đã không ngừng lớn mạnh và gặt hái nhiều thành tựu quan trọng. Cơ cấu kinh tế nông nghiệp chuyển dịch theo hướng tích cực, ngày càng khẳng định vị trí quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao thu nhập và đời sống của người dân.

Nhìn lại chặng đường đã qua, bắt đầu từ năm 1961, ngành Nông nghiệp Sơn La đã tập trung vận động nông dân phá bỏ tập quán cấy lúa một vụ; cải tiến nông cụ; ứng dụng các tiến bộ khoa học vào sản xuất, khai hoang thêm ruộng nước; cung cấp cây giống, con nuôi mới cho nông dân; thành lập các nông trường, trạm, trại... Giai đoạn 1971-1975, để phù hợp với thời kỳ phát triển mới, ngành Nông nghiệp Sơn La đã chuyển sang tập trung cải tiến quản lý hợp tác hóa, cải tiến kỹ thuật; điều tra, quy hoạch, phân vùng kinh tế... Kết quả, đã hình thành các vùng kinh tế, gồm: Vùng lâm nghiệp đặc sản kết hợp nông nghiệp; vùng kinh tế chè, bò sữa Mộc Châu; vùng kinh tế ngô, chè, bò thịt Nà Sản; vùng kinh tế cánh kiến Sông Mã; vùng tre, nứa sông Đà; trên phạm vi toàn tỉnh đã cơ bản hoàn thành chuyển từ hợp tác xã bậc thấp lên hợp tác xã bậc cao. Giai đoạn 1976-1986, ngành Nông nghiệp Sơn La chuyển sang tập trung xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật, củng cố và tăng cường các đơn vị kinh tế quốc doanh, chú trọng cải tiến công tác quản lý hợp tác xã nông nghiệp. Nhờ đó, sản xuất lương thực ở tỉnh phát triển mạnh, giảm bớt việc huy động và điều hòa lương thực từ Trung ương; nhiều đơn vị kinh tế quốc doanh, hợp tác xã có trang thiết bị chế biến ngô, sắn; mở rộng vùng chè, mía tập trung; cung cấp giống với 2 phương pháp ươm quả và giâm cành đối với cây chè; phát triển chăn nuôi ở cả 3 khu vực: Quốc doanh, tập thể và gia đình.

Bước vào thời kỳ đổi mới, ngành Nông nghiệp Sơn La đã bám sát sự chỉ đạo của tỉnh, phối hợp chặt chẽ với các cấp, các ngành; sự đồng lòng của nhân dân tập trung phát triển nông nghiệp theo hướng bền vững; phát triển theo hướng sản xuất hàng hóa gắn với công nghiệp chế biến, khai thác tốt tiềm năng lợi thế của tỉnh; tăng cường thâm canh, tăng vụ, ứng dụng các giống mới và các tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất. Các cây công nghiệp chủ lực được đầu tư chiều sâu, gắn với thị trường, nâng cao hiệu quả kinh tế. Nhiều cơ chế chính sách mới được ban hành; huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn lực để đầu tư kết cấu hạ tầng nông nghiệp, nông thôn; cơ cấu kinh tế nông nghiệp chuyển dịch theo hướng tăng tỷ trọng chăn nuôi, trong nội bộ lĩnh vực trồng trọt tăng diện tích cây ăn quả, cây công nghiệp, giảm cây hàng năm trên đất dốc. Cơ cấu kinh tế trong nội bộ ngành nông nghiệp chuyển dịch theo hướng tích cực, tăng tỷ lệ ngành trồng trọt, nhất là thực hiện tốt chủ trương của tỉnh về giảm diện tích cây hằng năm trên đất dốc kém hiệu quả sang trồng cây ăn quả. Đến nay, đã hình thành được các vùng sản xuất tập trung gắn với các nhà máy chế biến nông sản, như: Vùng nguyên liệu rau khoảng 11.000 ha, tập trung tại các huyện: Mộc Châu, Vân Hồ, Yên Châu, Mai Sơn; vùng nguyên liệu mía đường khoảng 8.500 ha, tập trung chủ yếu tại Mai Sơn và Yên Châu; vùng nguyên liệu sắn khoảng 37.000 ha, tập trung chủ yếu tại các huyện: Thuận Châu, Sông Mã, Mai Sơn, Quỳnh Nhai, Phù Yên, Bắc Yên; vùng nguyên liệu chè khoảng 5.600 ha, tập trung ở các huyện: Mộc Châu, Vân Hồ, Thuận Châu; vùng nguyên liệu cà phê khoảng 17.800 ha, tập trung ở Mai Sơn, Thuận Châu và Thành phố; vùng nguyên liệu cây ăn quả và cây sơn tra khoảng 73.000 ha. Đồng thời, tập trung phát triển nông nghiệp công nghệ cao. Hiện, toàn tỉnh có 498 ha cây trồng áp dụng hệ thống tưới tiết kiệm nước; 51,5 ha nhà lưới, nhà kính; trên 10.660 ha cây trồng áp dụng quy trình sản xuất nông nghiệp tốt và các tiêu chuẩn tương tự. Toàn tỉnh đã được cấp 161 mã số vùng trồng cây 4.284 ha cây ăn quả xuất khẩu; có 21 sản phẩm mang địa danh của tỉnh được cấp văn bằng bảo hộ; 1 sản phẩm được cấp văn bằng bảo hộ tại Thái Lan...

HTX Ngọc Lan (Mai Sơn) trồng cây ăn quả theo tiêu chuẩn VietGAP.

Với nỗ lực, quyết tâm của toàn ngành, tốc độ tăng trưởng GRDP ngành nông nghiệp bình quân/năm giai đoạn 2017-2020 dự ước 4,2%, cao hơn 55% so với trung bình của cả nước. Năm 2020, giá trị thu hoạch trồng trọt ước đạt 47 triệu đồng/ha, tăng 57% so với năm 2016; giá trị thu hoạch nuôi thủy sản ước đạt 100 triệu/ha, tăng 4% so với năm 2016. Ước thực hiện năm 2020, toàn tỉnh có 48 xã đạt chuẩn nông thôn mới; 3 xã được công nhận “xã nông thôn mới nâng cao”. Nhiều mặt hàng nông sản của tỉnh đã vào được chuỗi phân phối của các siêu thị lớn, như: Vinmart, Big C, Lotte, Hapro... với số lượng lớn. Sản phẩm nông sản an toàn của tỉnh Sơn La từng bước tạo dựng được uy tín, thương hiệu trên thị trường trong nước và nước ngoài, được người tiêu dùng ưa chuộng và đánh giá cao về chất lượng sản phẩm. Năm 2019, giá trị hàng hóa xuất khẩu nông sản toàn tỉnh đạt trên 140 triệu USD.

Với sự năng động trong sản xuất, ngành Nông nghiệp tỉnh tiếp tục phát triển theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa, ứng dụng khoa học công nghệ tiên tiến, chuyển dịch mạnh mẽ về cơ cấu sản xuất gắn với phát huy lợi thế của địa phương và thị trường tiêu thụ. Phát triển nhanh việc ứng dụng quy trình sản xuất VietGAP, nông nghiệp hữu cơ; thực hiện có hiệu quả Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP), tăng cường kêu gọi, thu hút các tập đoàn, doanh nghiệp trong nước và nước ngoài đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn.

Nguyễn Yến