Tây Ban Nha chi khẩn cấp hơn 2,2 tỷ euro để ứng phó với hạn hán

Lòng sông khô nứt do hạn hán tại Girona, Tây Ban Nha. Ảnh: AFP/ TTXVN

Báo Le Monde (Pháp) cho biết, Chính phủ Tây Ban Nha đã phải thông qua hàng loạt biện pháp đặc biệt để trợ giúp người nông dân, đồng thời cung cấp tài chính hàng tỷ euro cho cơ sở hạ tầng để khắc phục phần nào tình trạng thiếu nước nghiêm trọng ở nước này. Cụ thể như sau:

Trong nhiều tuần qua, người Tây Ban Nha hẳn đã thấm thía câu nói: “Nếu thời tiết tháng Năm rơi vào tháng Ba, thì thời tiết tháng Ba sẽ diễn ra trong tháng Năm”. Có nghĩa là nếu vào tháng Ba, nhiệt độ vượt 30°C thì chắc chắn tháng Năm sẽ được dự báo sẽ không có mưa, ngoại trừ một lượng mưa không đáng kể diễn ra ở cực Bắc của nước này. Và điều này diễn ra sau tháng Tư khô cằn và nóng bức nhất kể từ khi con người có những ghi chép về diễn biến thời tiết hàng ngày, tức là đã cách đây hơn một thế kỷ.

Trong hoàn cảnh như vậy, Chính phủ cánh tả của Tây Ban Nha đã buộc phải đưa ra hàng loạt biện pháp quyết liệt để khắc phục hậu quả của hạn hán, đặc biệt là đối với người nông dân, nhưng cũng để bảo vệ những người lao động ngoài trời khỏi những đợt nắng nóng sắp tới. Tổng cộng số tiền trợ cấp trực tiếp cho nông dân và các khoản đầu tư khẩn cấp để bù đắp cho việc thiếu nước lên tới hơn 2,2 tỷ euro (khoảng 2,4 tỷ USD).

Phe đối lập cánh hữu cho đây là các "biện pháp tranh cử” của cánh tả bởi quyết định của chính phủ được công bố vào ngày 11/5, tức ngay trước thời điểm bắt đầu chiến dịch tranh cử cấp thành phố và khu vực chỉ đúng một ngày. Quyết định này phần nào đáp ứng yêu cầu cấp thiết của nông dân Tây Ban Nha, những người đang phải chịu tình trạng cực đoan do hạn hán kéo dài và ngày càng trở nên tồi tệ hơn từ ba năm nay.

Theo báo cáo cùng ngày của Ban điều phối các tổ chức nông dân và người chăn nuôi Tây Ban Nha, một tổ chức tập hợp các nông dân nuôi trồng vừa và nhỏ, “hạn hán đã khiến 80% diện tích đất nông nghiệp của Tây Ban Nha ngộp thở” và “hơn 5 triệu ha ngũ cốc không được tưới” dẫn đến “những thiệt hại không thể khắc phục”.

Cách đây hai tháng, Chính phủ Tây Ban Nha đã tuyên bố giảm thuế lớn cho lĩnh vực nông nghiệp. Lần này, Chính phủ sẽ giải ngân 636 triệu euro trợ cấp trực tiếp, trong đó có 360 triệu euro cho người chăn nuôi vốn được xem là “bị ảnh hưởng nhiều nhất, do thiếu rơm và thức ăn”. Những người nuôi ong, nạn nhân của tình trạng thiếu phấn hoa dẫn đến thiệt hại trong sản xuất mật, sẽ nhận được 5 triệu euro.

Cuối cùng, tùy thuộc vào khu vực và loại cây trồng, nông dân trồng trọt sẽ nhận được 276 triệu euro. Bộ trưởng Nông nghiệp Luis Planas nhấn mạnh mục tiêu của gói trợ cấp hơn 2.2 tỷ euro là “đảm bảo tính liên tục trong sản xuất của người nông dân” và tránh tình trạng thiếu hụt khiến giá hàng hóa tiếp tục gia tăng, ảnh hưởng lớn đến sức mua của người dân lớn và các nỗ lực chống lạm phát của Chính phủ. Hiện nay, đã có nhiều nhà sản xuất ngũ cốc, đặc biệt là sản xuất ngô, đã từ bỏ việc trồng cây vụ xuân và điều này chắc chắn sẽ ảnh hưởng lớn đến thị trường.

Tại Tây Ban Nha đã có tiền lệ giá dầu ô liu tăng vọt trong mùa Hè năm 2022 do hạn hán kéo dài, dẫn đến sản lượng mặt hàng này giảm gần 50%. Sự hỗ trợ của Chính phủ còn được bổ sung nhờ chính sách miễn thuế ruộng đất và ưu đãi tín dụng lãi suất thấp, cũng như các khoản trợ cấp khác, tổng cộng lên tới 70%, cho phép khuyến khích người nông dân mua bảo hiểm hạn hán.

Theo công ty bảo hiểm Tây Ban Nha Agroseguro, hạn hán hiện đã trở thành “thảm họa lớn nhất trong lịch sử bảo hiểm nông nghiệp” nước này. Công ty này cho biết sẽ phải trả hơn 300 triệu euro tiền bồi thường thiệt hại cho 1,5 triệu ha cây thân thảo bị ảnh hưởng bởi hạn hán.

Tuy nhiên, một khi vấn đề tài chính của người nông dân được giải tỏa thì vấn đề cấp nước vẫn còn đó. Để giải quyết vấn đề này, Bộ trưởng Chuyển đổi Sinh thái Teresa Ribera đã công bố khoản đầu tư hơn 1,4 tỷ euro cho cơ sở hạ tầng tại một số địa phương nhằm “đảm bảo nguồn nước sẵn có”. Nguồn ngân quỹ này sẽ được sử dụng để tài trợ cho các hệ thống bơm nước ngầm và củng cố các trạm cung cấp nước đô thị hoặc nông nghiệp.

Chính phủ Tây Ban Nha sẽ tiếp quản ba nhà máy khử mặn ở Catalonia và Andalusia, hai khu vực bị ảnh hưởng nặng nề nhất bởi hạn hán. Trước mùa hè, các hồ chứa nước của các nhà máy này chỉ còn dưới 25% công suất, mức nguy hiểm trong tháng 5 và có thể dẫn đến nguy cơ cắt nước vào cuối mùa hè. Ở Alicante, vùng Valencia, việc tái sử dụng nước thải sẽ được tăng cường. Bà Teresa Ribera cho biết “hiện tại, 10% nước thải đã được tái sử dụng ở Tây Ban Nha, và mục tiêu của chính phủ là tăng lên 20% vào năm 2027”.

Ngoài ra, để giảm gánh nặng cho vườn quốc gia Donãna, một vùng ẩm ướt đặc biệt được Unesco xếp hạng Di sản Thế giới và đang bị đe dọa nghiêm trọng bởi hạn hán và tình trạng khai thác nước ngầm quá mức, nhiều công trình thủy lợi sẽ được xây dựng khẩn cấp. Trong đó phải kể đến dự án tăng cường vận chuyển nước từ các sông Tinto và Odiel đến khu nghỉ mát ven biển Matalascanãs, từ đó ngừng hút nước ngọt từ các tầng ngầm của vườn Donãna.

Bà Ribera nhấn mạnh: “Tây Ban Nha là quốc gia quen đối mặt với tình trạng hạn hán, nhưng rõ ràng biến đổi khí hậu đã khiến những hiện tượng ngày càng thường xuyên và dữ dội hơn, buộc chính phủ phải tận dụng mọi khả năng kỹ thuật đã phát triển trong nhiều năm qua”. Bên cạnh hạn hán, những đợt nắng nóng ngày càng sớm và gay gắt cũng là nguyên nhân gây lo ngại tại Tây Ban Nha. Cuối tháng Tư, tại thung lũng Guadalquivir, Andalusia, nhiệt kế đo được lên tới 40°C. Và mùa Hè năm 2022 là thời điểm nóng nhất kể từ khi có những ghi chép về thời tiết.

Cái chết do say nắng giữa đường phố Madrid ở nhiệt độ 40°C của một người quét rác hồi tháng 7/2022 đã khiến chính phủ cánh tả phải lường trước những bi kịch có thể xảy ra trong những tháng tới. Luật phòng ngừa rủi ro nghề nghiệp vừa được sửa đổi, buộc các chủ doanh nghiệp phải hành động vì người lao động trong trường hợp có cảnh báo màu đỏ hoặc màu cam từ cơ quan khí tượng Tây Ban Nha. Một số công việc - do doanh nghiệp trao đổi với người lao động - sẽ bị cấm trong những ngày này, trong khi giờ làm việc sẽ phải giảm hoặc thay đổi để thích ứng với điều kiện thời tiết nắng nóng.

Không chỉ chính quyền trung ương, mà hầu hết các khu tự trị tại Tây Ban Nha đều đã chuẩn bị cho các kịch bản tồi tệ nhất, với những vụ hỏa hoạn và các đợt sóng nhiệt khốc liệt có thể xảy ra khi mùa Hè đang tới gần./.

Nguyễn Tuyên (P/v TTXVN tại Paris)