Thẩm định đề án thu hút chuyên gia pháp luật là người Việt Nam ở nước ngoài

Ngày 16-10, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tịnh chủ trì Hội đồng tư vấn đánh giá, nghiệm thu chính thức Đề án khoa học cấp Bộ năm 2024 “Các giải pháp thu hút chuyên gia pháp luật là người gốc Việt Nam ở nước ngoài tham gia nghiên cứu, tư vấn, hỗ trợ giải quyết một số vấn đề pháp luật và tư pháp phù hợp với Nghị quyết 36-NQ/TW ngày 26/3/2004 của Bộ Chính trị về công tác đối với người Việt Nam ở nước ngoài và Chỉ thị số 45-CT/TW ngày 19/5/2015 của Bộ Chính trị về việc tiếp tục đẩy mạnh thực hiện Nghị quyết 36-NQ/TW”.

Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tịnh tại cuộc họp. Ảnh: Hoàng Huy

Báo cáo với Hội đồng, ông Nguyễn Hữu Huyên, Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế (Bộ Tư pháp), chủ nhiệm Đề án, cho biết việc nội luật hóa, giải quyết tranh chấp đầu tư quốc tế, bảo vệ doanh nghiệp trong và ngoài nước đòi hỏi kiến thức pháp lý chuyên sâu và kinh nghiệm thực tiễn quốc tế.

Với kỹ năng, kinh nghiệm làm việc cũng như mối quan hệ rộng rãi trong môi trường quốc tế, các chuyên gia pháp luật là người Việt Nam ở nước ngoài (NVNONN) có thể tư vấn, hỗ trợ tham gia giải quyết tranh chấp cho các công ty, doanh nghiệp Việt Nam.

Những vấn đề về công nghệ pháp lý (Legal Tech) và chuyển đổi số trong lĩnh vực pháp luật và tư pháp có thể được xử lý tốt hơn nếu có sự tham gia hỗ trợ của các chuyên gia pháp luật là người Việt Nam ở nước ngoài.

Họ có các mối quan hệ đối tác chiến lược để cung cấp các chương trình đào tạo toàn diện, với phương pháp đào tạo của các quốc gia phát triển.

Các chuyên gia cũng có thể tham gia giảng dạy chuyên đề, đào tạo sau đại học, hướng dẫn nghiên cứu sinh, hoặc viết bài phản biện, đồng chủ biên giáo trình. Bên cạnh đó, việc số hóa dữ liệu pháp luật, AI hỗ trợ xét xử, blockchain trong hợp đồng thông minh... là những nội dung mà chuyên gia công nghệ - pháp lý gốc Việt có thể góp phần thúc đẩy.

Theo ông Nguyễn Hữu Duyên, từ yêu cầu thực tiễn nói trên, chúng ta cần phải nghiên cứu kỹ lưỡng, đề xuất các giải pháp đột phá về chính sách, pháp luật nhằm tháo gỡ rào cản, tạo môi trường thuận lợi để thu hút hiệu quả hơn nguồn lực trí tuệ từ cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài.

Chỉ khi khắc phục được “điểm nghẽn” thể chế này, Việt Nam mới thực sự chuyển hóa nguồn lực trí thức kiều bào thành đòn bẩy nâng cao chất lượng công tác xây dựng pháp luật, thi hành pháp luật, cải cách tư pháp và biến thể chế pháp luật thành lợi thế cạnh tranh quốc gia trong giai đoạn hội nhập sâu rộng.

Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tịnh cho biết Đề án tập trung vào việc nghiên cứu cơ chế, chính sách và quy định pháp luật hiện hành của Việt Nam liên quan đến người Việt Nam ở nước ngoài. Đồng thời cũng đánh giá thực trạng thu hút chuyên gia hiện nay; đề xuất giải pháp hoàn thiện chính sách và cơ chế thực hiện phù hợp.

Thứ trưởng đề nghị làm rõ đặc điểm hệ thống pháp luật Việt Nam, thể chế, vấn đề nhà nước và pháp luật… để từ đó có sự phân định rõ việc sử dụng chuyên gia pháp lý là người Việt Nam ở nước ngoài trong từng lĩnh vực cụ thể và có trọng tâm, trọng điểm.

Về nội dung chính của Đề án, Thứ trưởng Nguyễn Thanh Tịnh đề nghị Ban chủ nhiệm Đề án chỉnh sửa lại cho phù hợp; nêu rõ các giải pháp chung về thu hút chuyên gia, đáp ứng yêu cầu của Nghị quyết 57-NQ/TW, Nghị quyết 59-NQ/TW; đồng thời phải xây dựng những chính sách đột phá để thu hút chuyên gia là người Việt Nam ở nước ngoài như chính sách về quốc tịch, xuất nhập cảnh, lưu trú, chế độ đãi ngộ…

Thứ trưởng cũng lưu ý cần nêu rõ trách nhiệm của các Bộ, ngành liên quan; xây dựng tiêu chí lựa chọn chuyên gia trong lĩnh vực pháp luật; vấn đề quản lý, sử dụng chuyên gia pháp luật.

BÙI TRANG