Thành phố Hồ Chí Minh quyết liệt gỡ 'thẻ vàng' IUU

Cán bộ, chiến sĩ BĐBP TP Hồ Chí Minh gặp gỡ, động viên, tặng cờ Tổ quốc cho ngư dân trước khi ra khơi bám biển. Ảnh: Quang Anh

Siết chặt quản lý tàu cá, nâng cao hiệu quả giám sát

Những ngày cuối tháng 9/2025, tại cảng cá Phước Tỉnh, xã Long Hải, không khí làm việc trở nên khẩn trương. Từng lượt tàu cá, trước và sau chuyến đi biển đều được BĐBP cùng lực lượng Kiểm ngư, Sở Nông nghiệp và Môi trường phối hợp kiểm tra hồ sơ, nhật ký hành trình. Tiếng máy tàu xen lẫn tiếng loa nhắc nhở tạo nên bức tranh nhộn nhịp nhưng chặt chẽ, nghiêm túc. Theo Thượng tá Trương Huy Phương, Đồn trưởng Đồn Biên phòng Phước Tỉnh, từ đầu năm 2025 đến nay, đơn vị đã làm thủ tục xuất, nhập bến cho hơn 4.100 lượt tàu cá với hơn 37.000 lượt thuyền viên. “Chúng tôi chủ động phối hợp với chính quyền địa phương rà soát, nắm chắc thực trạng toàn bộ tàu cá. Tất cả dữ liệu được cập nhật lên hệ thống VNFishbase để quản lý minh bạch, giúp giảm thiểu nguy cơ vi phạm IUU” - Thượng tá Trương Huy Phương cho biết.

Theo Chủ tịch UBND xã Long Hải - ông Ngô Thanh Phúc: Xã Long Hải hiện có 1.407 tàu cá (trong đó, có 984 tàu cá khai thác thủy sản vùng khơi chiều dài từ 15m trở lên). Thời gian gần đây, nhờ sự vào cuộc quyết liệt của chính quyền địa phương và BĐBP cũng như các cơ quan chức năng, 100% tàu cá có chiều dài từ 15m trở lên đã ký cam kết không vi phạm vùng biển nước ngoài trước khi rời bến. Nhờ vậy, việc tàu thuyền đánh cá của địa phương vi phạm IUU đã giảm rõ rệt.

Theo báo cáo, tính đến tháng 9/2025, TP Hồ Chí Minh có 5.076 tàu cá, trong đó, 2.395 tàu hoạt động vùng khơi (chiều dài trên 15m). Riêng nhóm này, đã có tới 98% tàu lắp đặt thiết bị giám sát hành trình (VMS). Tuy nhiên, vẫn còn hơn 1.000 tàu chưa đủ điều kiện khai thác, chủ yếu do nằm bờ lâu năm hoặc sai lệch hồ sơ. TP Hồ Chí Minh cũng đã chỉ đạo BĐBP và các cơ quan chức năng, kiên quyết công khai danh sách các tàu này tại trụ sở xã, phường ven biển và tuyệt đối không cho xuất bến khi chưa hoàn thiện thủ tục.

UBND TP Hồ Chí Minh xác định, để gỡ “thẻ vàng” IUU, điều quan trọng nhất là quản lý chặt đội tàu và minh bạch hóa hoạt động nghề cá. Phó Chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh Bùi Minh Thạnh nhấn mạnh: “TP đã phân công lãnh đạo phụ trách trực tiếp, kiện toàn Ban Chỉ đạo IUU, đồng thời ban hành kế hoạch cao điểm phòng, chống khai thác IUU. Mục tiêu là kiểm soát 100% tàu cá ra vào cảng, xử lý nghiêm vi phạm, không để lọt hành vi vượt ranh giới hay vô hiệu hóa thiết bị giám sát”.

Bà Phạm Thị Na, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường TP Hồ Chí Minh cho biết: “Nhờ sự chỉ đạo quyết liệt và phối hợp đồng bộ, công tác chống khai thác IUU của TP đã có chuyển biến rõ rệt. Ý thức chấp hành pháp luật của ngư dân nâng lên, số tàu vi phạm giảm. Đây là tiền đề quan trọng để cùng cả nước hướng tới mục tiêu tháo gỡ cảnh báo "thẻ vàng" của EC”.

BĐBP thành phố phấn đấu để hiện thực hóa mục tiêu chống khai thác IUU

Cùng với việc quản lý, bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới vùng biển, đảo, những năm qua, Đảng ủy, Ban Chỉ huy BĐBP TP Hồ Chí Minh thường xuyên chỉ đạo các đơn vị Biên phòng trực thuộc bám biển, bám dân, trực tiếp cùng ngư dân hiện thực hóa mục tiêu chống khai thác IUU. Gần đây nhất, thực hiện đợt cao điểm chống khai thác IUU (phục vụ Đoàn thanh tra EC sang Việt Nam lần thứ 5), từ tháng 7/2025, Ban Chỉ huy BĐBP TP Hồ Chí Minh đã sử dụng 3 kíp tàu, 1 ca nô tuần tra, kiểm soát trên biển. Cùng với đó là tăng cường lực lượng chốt chặn tại cửa biển trọng điểm như: Lộc An, khu vực Hưng Thái - cầu Cỏ May, Sao Mai-Bến Đình nhằm kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ tàu cá xuất, nhập bến và ngăn chặn các tàu cá lợi dụng đêm tối, luồng lạch, thủy triều vượt trạm Biên phòng ra biển hoạt động. Bên cạnh đó, đơn vị còn phối hợp chặt chẽ với lực lượng Hải quân, Cảnh sát biển, Sở Nông nghiệp và Môi trường, Công an, BĐBP các tỉnh, thành ven biển truy tìm, xác minh, xử lý các tàu cá vi phạm khai thác IUU đang hoạt động ngoài tỉnh.

BĐBP TP Hồ Chí Minh tuần tra bảo vệ vùng biển và phòng chống khai thác IUU. Ảnh: Quang Anh

Đại tá Trần Ngọc Tăng, Phó Chỉ huy trưởng BĐBP TP Hồ Chí Minh cho biết: Từ tháng 7 đến nay, các đơn vị đã phối hợp tổ chức nhiều chuyến kiểm tra, phát hiện hàng chục trường hợp tắt VMS, khai thác sai quy định. Một số vụ nghiêm trọng được lập hồ sơ, chuyển cơ quan chức năng xử lý hình sự. Nhờ đó, tình trạng vi phạm giảm đáng kể, ngư dân ý thức hơn về trách nhiệm của mình. Chỉ riêng trong đợt cao điểm từ tháng 8/2025 đến nay, BĐBP TP Hồ Chí Minh đã phối hợp với các cơ quan chức năng tổ chức 20 chuyến tuần tra, kiểm tra gần 500 tàu cá, phát hiện 58 trường hợp vi phạm, xử phạt trên 600 triệu đồng. Những vụ việc nghiêm trọng như tháo gỡ VMS, hay khai thác trái phép vùng biển nước ngoài đều bị xử phạt nghiêm minh, thể hiện quyết tâm, quyết liệt, không có “vùng cấm”.

Cùng với xử phạt, công tác giám sát tại cảng cá cũng được các đơn vị BĐBP TP Hồ Chí Minh chú trọng, tăng cường. Chỉ tính riêng 8 tháng đầu năm 2025, đã có hơn 7.400 lượt tàu cập cảng và 8.200 lượt tàu rời cảng được kiểm tra, giám sát sản lượng lên đến 56.000 tấn thủy sản. Hệ thống VMS hoạt động 24/7, phát hiện kịp thời các trường hợp mất kết nối, vượt ranh giới. Số lượt mất tín hiệu và thời gian gián đoạn đã giảm đáng kể so với năm trước.

Những giải pháp quyết liệt từ chỉ đạo của UBND TP Hồ Chí Minh, sự phối hợp của các ngành chức năng và đặc biệt là vai trò nổi bật của BĐBP TP Hồ Chí Minh đã và đang tạo ra bước chuyển tích cực trong cuộc chiến chống khai thác IUU. Với quyết tâm đồng bộ từ chính quyền đến lực lượng thực thi và ý thức ngày càng nâng cao của ngư dân, TP Hồ Chí Minh đang thể hiện cam kết mạnh mẽ cùng cả nước gỡ bỏ “thẻ vàng” của EC, giữ vững uy tín của ngành thủy sản Việt Nam trên trường quốc tế và hướng tới mục tiêu phát triển kinh tế biển xanh, bền vững.

Phương Vy