Thanh tra Chính phủ 'điểm' loạt vi phạm về trái phiếu tại 18 công ty thuộc nhóm Novaland

Chiều 17.10, Thanh tra Chính phủ công khai kết luận việc chấp hành chính sách pháp luật về phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ và sử dụng nguồn tiền từ trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ, giai đoạn 1.1.2015 đến 30.6.2023.

Nhiều vi phạm về trái phiếu tại Novaland

Theo kết quả tổng hợp từ hồ sơ và báo cáo của 18 tổ chức phát hành thuộc hệ sinh thái này, từ ngày 1.1.2015 đến 30.6.2023, nhóm doanh nghiệp đã phát hành 131 mã trái phiếu riêng lẻ, đều là trái phiếu có tài sản bảo đảm, không chuyển đổi và không kèm chứng quyền, với tổng giá trị 67.105 tỉ đồng. Tính đến 30.6.2023, còn 59 mã trái phiếu đang lưu hành, tổng giá trị 34.835 tỉ đồng.

Thanh tra tại Tập đoàn Đầu tư Địa ốc No Va (Novaland) và các công ty con cho thấy Novaland không có báo cáo tài chính hợp nhất năm 2019.

Về điều kiện phát hành trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) và hồ sơ phát hành TPDN, 9 tổ chức phát hành khác thực hiện chưa đúng quy định về hồ sơ phát hành. Trong đó Tập đoàn No Va và Công ty Unity vi phạm nội dung phương án phát hành thiếu thông tin, không cụ thể về chương chính/dự án theo quy định...

Có 5/18 tổ chức phát hành thực hiện chưa đúng quy định trong sử dụng tiền TPDN với các mục đích nhận chuyển nhượng phần vốn điều lệ của các tổ chức, cá nhân tại doanh nghiệp khác, hợp tác đầu tư, kinh doanh trong lĩnh vực bất động sản.

Theo Thanh tra Chính phủ, qua thanh tra trong quá trình thực hiện có dấu hiệu sử dụng tiền từ phát hành TPDN sai mục đích với các hành vi tạo lập giao dịch, chuyển tiền TPDN qua nhiều tổ chức, cá nhân trung gian để cho một công ty khác sử dụng; vi phạm có tính chất phức tạp, một số tổ chức phát hành thời điểm thanh tra chưa trả được nợ gốc, lãi TPDN, gây rủi ro cho các trái chủ với tổng số tiền hơn 7 nghìn tỉ đồng trong thời gian từ khi phát hành đến tại thời điểm thanh tra.

Thanh tra Chính phủ chỉ ra loạt vi phạm về trái phiếu tại 18 công ty thuộc nhóm Novaland.

Ngoài ra, trong sử dụng và quản lý nguồn tiền từ phát hành TPDN, có 4/20 tổ chức phát hành vi phạm trong việc sử dụng tiền TPDN có dấu hiệu sai mục đích.

Các doanh nghiệp nhận hợp tác sau khi nhận tiền TPDN đã sử dụng để thanh toán nhiều giao dịch với các tổ chức, cá nhân không rõ mục đích, với số tiền lớn, trong thời gian dài; có dấu hiệu sai mục đích theo cam kết tại hợp đồng, có khoản tiền TPDN sau khi chuyển thanh toán cho công ty trung gian thì bị ngân hàng khác thu nợ…

Do phạm vi thanh tra, cùng với tính chất, mức độ, thủ đoạn vi phạm trong các giao dịch có thể gây hậu quả và rủi ro lớn cho nhà đầu tư, Thanh tra Chính phủ chuyển thông tin vụ việc cho cơ quan chức năng xem xét, xử lý đối với CTCP Kinh doanh nhà Nova và 4 tổ chức phát hành (GreenWich, BNP; Cát Liên Hoa; Residence).

4 công ty liên quan Novaland nợ 4.555 tỉ đồng tiền trái phiếu

Với 20 tổ chức phát hành thuộc nhóm các công ty có liên quan đến Tập đoàn Novaland, giai đoạn từ 1.1.2015 đến 30.6.2023 đã phát hành 45 mã trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ, tổng giá trị 27.350 tỉ đồng. Tính đến 30.6.2023 còn 23 mã đang lưu hành với tổng giá trị 16.898 tỉ đồng, trong đó 4 tổ chức có nợ quá hạn cả gốc và lãi, 2 tổ chức nợ lãi. Tổng số tiền nợ là 4.555 tỉ đồng.

Thanh tra kết luận, 4 công ty liên quan đến Tập đoàn Novaland có vi phạm là Công ty GreenWich, BNP Global, Phát triển bất động sản Cát Liên Hoa, Đầu tư và phát triển Residence.

Cụ thể, Công ty GreenWich đã phát hành trái phiếu và sử dụng 2.000 tỉ đồng từ nguồn trái phiếu doanh nghiệp để hợp tác với Công ty An Khang. Đến hết tháng 6.2023, trái phiếu đã quá hạn gốc là hơn 1.571 tỉ đồng, quá hạn lãi hơn 241 tỉ đồng song GreenWich vẫn chưa thanh toán cho trái chủ. Thời điểm thanh tra còn có nguy cơ không trả được nợ gốc, lãi trái phiếu, tiềm ẩn rủi ro, gây thiệt hại cho các trái chủ.

Công ty BNP Global đã phát hành trái phiếu trị giá 2.100 tỉ đồng và dùng tiền để thanh toán một phần giá trị hợp đồng hợp tác kinh doanh dự án Mũi Yến. Đến hết tháng 6.2023, công ty nợ gốc trái phiếu quá hạn hơn 2.000 tỉ đồng, nợ lãi quá hạn hơn 64 tỉ đồng. BNP Global đã đàm phán với người sở hữu trái phiếu để gia hạn nợ, song không được chấp thuận.

Nhóm doanh nghiệp này đã phát hành thành công 131 mã trái phiếu, với tổng giá trị phát hành đạt 67.105 tỉ đồng.

Sau đó, đến 12.4.2024 công ty đã thanh toán toàn bộ lãi quá hạn và một phần gốc là 833 tỉ đồng. Dư nợ gốc trái phiếu còn lại chưa thanh toán và tiếp tục quá hạn là 1.216 tỉ đồng.

Thanh tra Chính phủ cho rằng, như vậy công ty đã vi phạm về trách nhiệm thanh toán đầy đủ, đúng hạn tiền gốc và lãi trái phiếu cho nhà đầu tư. Trước mắt, công ty BNP Global không thể khắc phục, thu xếp nguồn tiền để trả nợ cho các trái chủ.

Công ty Cát Liên Hoa, đã phát hành 986 tỉ đồng trái phiếu doanh nghiệp, song chậm thanh toán lãi, gốc.

Công ty Residence đã phát hành 3.000 tỉ đồng trái phiếu doanh nghiệp để thanh toán tiền cọc mua biệt thự nghỉ dưỡng cho Công ty kinh doanh Nhà Nova tại dự án Nova World Phan Thiết. Tuy nhiên, thanh tra cho rằng, đây chỉ là "thỏa thuận đặt cọc" để Công ty kinh doanh Nhà Nova sử dụng tiền trái phiếu với giá trị lớn trong thời gian dài.

Từ những tồn tại, khuyết điểm, vi phạm được chỉ ra qua thanh tra, Thanh tra Chính phủ yêu cầu các tổ chức phát hành chấm dứt các hành vi vi phạm về phát hành TPDN và sử dụng nguồn vốn từ TPDN đã được phát hiện qua thanh tra; khẩn trương rà soát, khắc phục các tồn tại, khuyết điểm và hậu quả (nếu có).

Bên cạnh đó, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Tài chính chủ trì, nghiên cứu, tham mưu sửa đổi, bổ sung các nghị định có liên quan. Trong quá trình xem xét, xử lý; trường hợp phát hiện có dấu hiệu vi phạm nghiêm trọng, gây hậu quả thì chuyển thông tin vụ việc cho cơ quan chức năng xem xét, xử lý theo quy định pháp luật.

Lam Thanh