Thanh tra Chính phủ kiến nghị Bộ Công an điều tra sai phạm của Bộ Công Thương về quy hoạch điện

Ngày 25/12, Thanh tra Chính phủ vừa thông báo Kết luận thanh tra việc chấp hành chính sách, pháp luật trong quản lý thực hiện quy hoạch và đầu tư xây dựng các công trình điện theo Quy hoạch điện VII và Quy hoạch điện VII điều chỉnh.

Thanh tra Chính phủ đã chỉ ra nhiều sai phạm của Bộ Công Thương trong quản lý thực hiện quy hoạch và đầu tư xây dựng các công trình điện theo Quy hoạch điện VII và Quy hoạch điện VII điều chỉnh.

Kết luận được đưa ra sau khi Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái giao cơ quan này theo thẩm quyền thực hiện việc công khai Kết luận thanh tra theo quy định của Luật Thanh tra và chịu trách nhiệm theo dõi, đôn đốc, kiểm tra việc thực hiện Kết luận thanh tra, báo cáo Thủ tướng Chính phủ trong tháng 4/2024.

Đáng chú ý, một trong những nội dung tại kết luận là Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng giao Bộ Công an tiếp nhận hồ sơ, tài liệu vụ việc để xem xét, điều tra theo quy định pháp luật về việc Bộ Công Thương phê duyệt bổ sung và tham mưu Thủ tướng Chính phủ phê duyệt bổ sung 154 dự án điện mặt trời với tổng công suất 13.837 MW không có căn cứ, cơ sở pháp lý về quy hoạch (không bao gồm 14 dự án với công suất 870 MW Bộ Công Thương đã phê duyệt trong quy hoạch điện lực cấp tỉnh của 4 tỉnh trước năm 2016 cập nhật sang giai đoạn 2016 - 2020), trong đó phê duyệt 123 dự án với tổng công suất 8.497 MW có tiến độ vận hành trong giai đoạn 2016 - 2020.

Theo Thanh tra Chính phủ, đây là nguyên nhân chính dẫn đến mất cân đối giữa nguồn, lưới; mất cân đối về cơ cấu nguồn điện, vùng miền, gây khó khăn cho công tác quản lý vận hành hệ thống điện, gây lãng phí nguồn lực xã hội… thể hiện sự buông lỏng quản lý, có dấu hiệu của tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng.

Đồng thời, Thanh tra Chính phủ cũng chuyển hồ sơ vụ việc Bộ Công Thương tham mưu Thủ tướng Chính phủ ban hành nội dung khoản 3 điều 5 Quyết định số 13/20220/QĐ-TTg trái với nội dung Nghị quyết số 115/NQ-CP ngày 31/8/2018 của Chính phủ và không đúng nội dung kết luận, chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ làm tăng chi phí mua điện, giảm lợi nhuận của EVN…

Thanh tra Chính phủ chuyển thông tin, kèm tài liệu đến Bộ Công an để xem xét đối với Bộ Công Thương trong việc ban hành hướng dẫn và tham mưu ban hành cơ chế khuyến khích phát triển điện mặt trời mái nhà có những sở hở, khuyết điểm, vi phạm, dẫn đến nhiều hệ thống, cụm hệ thống điện mặt trời đã đầu tư xây dựng nhanh với công suất lớn trên đất nông, lâm nghiệp với diện tích lớn dưới mô hình đầu tư trang trại nuôi nhưng được hưởng cơ chế ưu đãi, giá FIT 8,38 UScent/kWh, áp dụng trong 20 năm…

Tại kết luận, Thanh tra Chính phủ cho biết đã phát hiện nhiều sai phạm trong trong công tác quản lý của Bộ Công Thương.

Đơn cử, ngoài việc đưa hàng trăm dự án không có căn cứ vào quy hoạch, Thanh tra Chính phủ cũng chỉ ra trách nhiệm của Bộ Công Thương về những khuyết điểm, vi phạm trong việc tham mưu ban hành cơ chế khuyến khích phát triển điện mặt trời tại Việt Nam. Theo đó, 14 dự án điện mặt trời được hưởng giá ưu đãi 9,35 UScent/kWh không đúng đối tượng theo quy định. Từ năm 2020 tính đến ngày 30/6, tổng số tiền mà EVN phải thanh toán nhiều hơn khoảng 1.481 tỷ đồng so với việc thanh toán theo đúng đối tượng.

Cùng với đó, 14 dự án được hưởng giá FIT 7,09 UScent/kWh không đúng đối tượng. Trách nhiệm chính đối với khuyết điểm này thuộc về Bộ Công Thương.

Đồng thời, Thanh tra Chính phủ kết luận, Bộ Công Thương đã vi phạm khi tham mưu ban hành thời gian áp dụng giá FIT đối với các dự án điện mặt trời nối lưới 20 năm là quá dài so với thời gian thu hồi vốn....

Mới đây, tại Kỳ họp thứ 34, Ủy ban Kiểm tra Trung ương xem xét và kết luận Ban cán sự đảng Bộ Công Thương đã vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ, quy chế làm việc; thiếu trách nhiệm, buông lỏng lãnh đạo, chỉ đạo để Bộ Công Thương và nhiều tổ chức, cá nhân vi phạm nghiêm trọng quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước trong công tác tham mưu, ban hành cơ chế phát triển điện mặt trời, điện gió; trong thực hiện Quy hoạch điện VII điều chỉnh...

Ủy ban Kiểm tra Trung ương chỉ ra trách nhiệm đối với những vi phạm, khuyết điểm nêu trên thuộc về Ban cán sự đảng Bộ Công Thương các nhiệm kỳ 2016-2021, 2021-2026; Ban Thường vụ Đảng ủy Bộ, Đảng ủy các Cục, Vụ liên quan và các cá nhân, như: Ông Trần Tuấn Anh, Ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng Ban Kinh tế Trung ương, nguyên Bí thư Ban cán sự đảng, Bộ trưởng Bộ Công Thương; ông Hoàng Quốc Vượng, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Hội đồng thành viên Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam, nguyên Thứ trưởng Bộ Công Thương; ông Hoàng Tiến Dũng, Bí thư Đảng ủy, Cục trưởng Cục Điện lực và Năng lượng tái tạo…

Ủy ban Kiểm tra Trung ương yêu cầu Ban cán sự đảng Bộ Công Thương và cấp ủy, tổ chức đảng ở một số bộ, ngành, địa phương, đơn vị liên quan phối hợp, chỉ đạo kiểm điểm, xem xét trách nhiệm, xử lý kỷ luật các tổ chức đảng và đảng viên có vi phạm, báo cáo kết quả về Ủy ban Kiểm tra Trung ương.

Ủy ban Kiểm tra Trung ương sẽ tiếp tục chỉ đạo, kiểm tra, xem xét, xử lý các tổ chức Đảng, Đảng viên tại các địa phương, đơn vị có liên quan trong thực hiện các dự án năng lượng tái tạo.

Thy Lê