Thay đổi lớn của danh mục thuốc BHYT: Thuốc điều trị ung thư hàng chục triệu sẽ được thanh toán?

Như Sức khỏe và Đời sống đã đưa tin, ngày 28/11, tại Hà Nội, Bộ Y tế đã tổ chức hội thảo xin ý kiến dự thảo Thông tư ban hành Danh mục thuốc hóa dược, sinh phẩm, thuốc phóng xạ, chất đánh dấu và việc thanh toán khí y tế sử dụng trong khám bệnh, chữa bệnh thuộc phạm vi được hưởng của người tham gia BHYT.

Thông tin tại hội thảo, Ủy viên dự khuyết Trung ương Đảng, Thứ trưởng Thường trực Bộ Y tế, TS.BS Vũ Mạnh Hà nhấn mạnh việc bảo đảm quyền lợi về thuốc cho người tham gia BHYT luôn đóng vai trò quan trọng trong thực hiện hiệu quả chính sách BHYT và chính sách bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe của Nhân dân.

Ủy viên dự khuyết Trung ương Đảng, Thứ trưởng Thường trực Bộ Y tế, TS.BS Vũ Mạnh Hà chủ trì hội thảo.

Thứ trưởng Thường trực Vũ Mạnh Hà đồng thời cho hay, mặc dù những năm gần đây tỷ lệ thuốc trên tổng chi khám chữa bệnh BHYT liên tục giảm, tuy nhiên vẫn chiếm tỷ trọng chi tiêu lớn nhất từ quỹ BHYT. Vì vậy, việc lựa chọn sử dụng và chi trả BHYT cho thuốc hợp lý là rất quan trọng, qua đó góp phần giảm chi phí điều trị, sử dụng hiệu quả quỹ BHYT và giảm chi tiền túi của người dân.

Sau 8 năm, danh mục thuốc do BHYT chi trả sẽ được cập nhật lớn nhất cả về số lượng và chất lượng với nhiều thay đổi đột phá. Xung quanh dự thảo đang được người dân quan tâm, phóng viên đã trao đổi với bà Trần Thị Trang - Vụ trưởng Vụ BHYT, Bộ Y tế.

Mở rộng danh mục thuốc được BHYT chi trả tại tuyến y tế cơ sở

- Thưa bà, thông tin đang được người dân, đặc biệt là những người bệnh quan tâm là trong đợt thay đổi danh mục thuốc được quỹ BHYT thanh toán lần này, cơ quan soạn thảo có đề xuất bổ sung thêm 76 thuốc mới. Vậy những thuốc này tập trung vào những nhóm nào?

Bà Trần Thị Trang: Sau khi rà soát, thuốc mới được đề xuất đưa vào danh mục gồm có 81 thuốc. Trong 81 thuốc mới đề xuất có 76 thuốc đáp ứng tiêu chí đưa vào danh mục BHYT, đảm bảo thuốc được đề xuất có hiệu quả điều trị tốt và an toàn.

Trong đó, số lượng thuốc được đề xuất bổ sung nhiều nhất lần này là nhóm thuốc điều trị các bệnh lý ung thư, với 28 cái hoạt chất, bao gồm cả hóa chất, thuốc đích, thuốc điều hòa miễn dịch và thuốc chống độc cho bệnh nhân sau quá trình xạ trị.

Nhóm thứ hai được bổ sung là thuốc chống nấm, chống nhiễm khuẩn, ký sinh trùng. Hiện nay, tỷ lệ người mắc các bệnh lý này cũng đang gia tăng và gây ảnh hưởng lớn và lâu dài đến đời sống của người bệnh.

Một số nhóm thuốc khác cũng rất được quan tâm để đưa vào danh mục lần này như là nhóm thuốc tim mạch, thuốc nội tiết, tiểu đường.

Bà Trần Thị Trang - Vụ trưởng Vụ BHYT, Bộ Y tế.

Riêng với nhóm thuốc tâm thần kinh, trong nhiều năm qua, số lượng thuốc phát minh nhóm này rất ít, chi phí thuốc cao, việc tiếp cận thuốc của người bệnh cũng gặp nhiều khó khăn, doanh nghiệp ít đầu tư, trong khi nhóm người bệnh này là đối tượng bị tổn thương lớn và khả năng chi trả rất thấp. Vì vậy, trong lần cập nhật này, cơ quan soạn thảo cũng quan tâm đưa vào một số thuốc nhóm này.

Bên cạnh đó, cơ quan soạn thảo cũng đề xuất các nhóm thuốc khác được cập nhật lần này gồm: nhóm da liễu, nhóm cơ xương khớp.

- Có những thuốc miễn dịch có chi phí điều trị rất cao, khoảng 5 triệu đến 60 triệu đồng/liều, lần này cũng được đề xuất đưa vào danh mục thuốc được BHYT chi trả. Đây có phải là mức chi trả từ quỹ BHYT cho người bệnh nhiều nhất hay không, thưa bà?

Bà Trần Thị Trang: Có thể nói, các thuốc lần này đưa vào danh mục BHYT thanh toán có nhiều thuốc mới, thuốc phát minh. Đặc biệt trong nhóm bệnh lý ung thư, có chi phí điều trị lớn. Vì là thuốc phát minh nên đương nhiên giá thành cao. Vì vậy, quyền lợi của người bệnh sẽ được hưởng rất lớn.

Điều này dĩ nhiên cũng tác động đến ngân sách của quỹ BHYT, nhưng chúng tôi nhận thấy, nó thực sự cần thiết cho người bệnh. Chúng ta luôn bảo đảm người dân được hưởng quyền lợi tốt nhất, đây là trọng tâm trong chính sách an sinh xã hội của Đảng và Nhà nước.

Chính vì vậy, chúng tôi cũng đã cân nhắc, rà soát rất kỹ lưỡng để đưa vào trong danh mục các thuốc, kể cả thuốc phát minh và thuốc có chi phí lớn, để làm sao danh mục thuốc của quỹ BHYT phải thực sự là tiên tiến, hiệu quả, có chất lượng cao và đáp ứng được cái kỳ vọng của người dân.

- Được biết trong lần cập nhật, sửa đổi, bổ sung này còn tập trung mở rộng danh mục thuốc cho trạm y tế xã nhằm thực hiện đúng chủ trương của Nghị quyết số 72 và Chỉ thị số 52 về thực hiện BHYT toàn dân trong giai đoạn mới để phát triển hệ thống, nâng cao chất lượng, hiệu quả y tế cơ sở. Xin bà thông tin cụ thể?

Bà Trần Thị Trang: Chúng tôi luôn bám sát chỉ đạo của Đảng, Chính phủ thời gian qua, đặc biệt là trong Chỉ thị số 72, tức là tăng cường cho y tế cơ sở, đặc biệt là trạm y tế xã. Vì vậy, lần này có khoảng 457 thuốc sẽ được đưa về xã để điều trị cho người bệnh.

Những thuốc này tập trung vào mấy cái nhóm bệnh lý liên quan đến kháng viêm, giảm đau (đây cũng là nhóm thuốc có số lượng nhiều nhất trong lần cập nhật, bổ sung này)

Thứ hai, một số nhóm thuốc liên quan đến điều trị nhiễm khuẩn, nhóm thuốc tim mạch, nhóm thuốc điều trị các bệnh lý mãn tính, quản lý bệnh mãn tính ở trạm y tế xã.

Bộ Y tế cũng đang có chiến lược dần dần đưa bệnh nhân về điều trị giảm nhẹ ở tuyến dưới đối với bệnh lý ung thư. Do đó, một số thuốc trong nhóm thuốc ung thư sẽ được đưa về trạm y tế xã để chăm sóc giảm nhẹ cho người bệnh.

Đồng thời, chúng tôi cũng đang dự kiến đưa một số thuốc liên quan đến giải độc về xã để cấp theo kê đơn của tuyến trên cho người bệnh. Những thuốc được đề xuất thường ít tác dụng phụ hoặc thuốc có thể an toàn sử dụng ngoại trú.

Ngoài ra, một số nhóm thuốc khác như tâm thần kinh cũng được đưa về xã để quản lý cấp phát và phục vụ cho người bệnh ngay tại xã.

Có thể nói, danh mục thuốc BHYT thanh toán được bổ sung lần này bao phủ lớn các mặt bệnh. Chúng tôi hy vọng làm sao chúng ta đầu tư thêm cho y tế cơ sở, cho tuyến dưới để y tế cơ sở có đủ năng lực, đủ y bác sĩ để khám, chẩn đoán cận lâm sàng và điều trị cơ bản được cho người bệnh.

Các thuốc lần này đưa vào danh mục BHYT thanh toán có nhiều thuốc mới, thuốc phát minh. Đặc biệt trong nhóm bệnh lý ung thư, có chi phí điều trị lớn.

- Dự kiến, khi nào danh mục thuốc BHYT lần này được triển khai trong thực tiễn, thưa bà?

Bà Trần Thị Trang: Chúng tôi đang tiếp tục lắng nghe các ý kiến, tiếp thu những đề xuất phù hợp để hoàn thiện dự thảo trình lãnh đạo Bộ ban hành đầu năm 2026 và dự kiến Thông tư mới này sẽ có hiệu lực vào cuối quý 1 năm 2026. Khi đó, người dân sẽ được hưởng thụ việc cập nhật danh mục thuốc BHYT lần này.

Thêm thuốc mới, đắt tiền được BHYT chi trả, người tham gia có phải nâng mức đóng?

- Thưa bà, đối với việc bổ sung những thuốc mới, thuốc điều trị đích, miễn dịch... vào danh mục được Quỹ BHYT chi trả, ban soạn thảo đã tính đến vấn đề tác động quỹ BHYT như thế nào?

Bà Trần Thị Trang: Đúng là việc đưa được nhiều thuốc vào danh mục BHYT thanh toán, vấn đề nguồn tài chính để chi trả là rất quan trọng. Hiện nay, mức đóng BHYT của chúng ta còn thấp nên hiện nay mới đủ cân đối thu chi và phần quỹ dự phòng.

Tuy nhiên, việc cập nhật danh mục thuốc BHYT thanh toán lần này, theo chúng tôi đánh giá, ước tính mỗi năm, chúng ta sẽ phải tăng chi hơn 2.700 tỷ đồng cho việc bổ sung thuốc mới vào danh mục cũng như nâng tỷ lệ thanh toán đối với một số thuốc. Như vậy, rõ ràng phải sử dụng nguồn dự phòng từ quỹ BHYT.

Hiện nay, đúng là chúng ta còn quỹ dự phòng từ quỹ BHYT, tuy nhiên, nguồn này cũng chỉ đủ cho khoảng 2 năm tới. Do đó, chúng tôi cho rằng, sẽ phải có các giải pháp để mở rộng nguồn của quỹ BHYT.

- Như vậy, việc đưa thêm danh mục này vào thanh toán BHYT đồng nghĩa với phải nâng mức đóng BHYT, thưa bà?

Bà Trần Thị Trang: Lần này chúng tôi đánh giá rất kỹ lưỡng về tác động ngân sách của quỹ BHYT. Theo đó, từ năm 2027 trở đi, chúng ta sẽ phải tính đến việc tăng mức đóng BHYT theo lộ trình.

Trong quá trình tăng mức đóng BHYT theo lộ trình, cũng phải tính toán để bổ sung các nguồn kinh phí khác. Ví dụ như BHYT bổ sung, bảo hiểm thương mại hoặc cũng phải tính tới hỗ trợ từ ngân sách cho người nghèo, người cận nghèo, người thu nhập thấp, các đối tượng chính sách xã hội khác.

Chúng tôi cũng dự kiến đề xuất một chương trình để hỗ trợ người bệnh có thu nhập nhưng còn nhiều khó khăn, để giảm bớt phần cùng chi trả cho người bệnh. Đồng thời, cũng phải từng bước mở rộng nguồn thu của quỹ BHYT từ những hoạt động khác như thu từ thuế đối với thuốc lá. Hiện nay, chúng ta đang đề xuất Quốc hội có quỹ phòng bệnh từ nguồn thu này.

Quyền lợi của người tham gia BHYT ngày càng được mở rộng.

Bên cạnh đó, chúng tôi cũng có các giải pháp để sử dụng hiệu quả, tiết kiệm nguồn kinh phí từ quỹ BHYT, như rà soát những đề án liên thông dữ liệu cận lâm sàng, rà soát các quy trình chuyên môn, điều trị nội trú cho người bệnh để tăng điều trị ngoại trú, giảm chi phí y tế, giảm chi phí nội trú;

Đồng thời tăng cường phân cấp chuyên môn, chuyển những mặt bệnh phổ thông, cơ bản về tuyến xã; tập trung điều trị các bệnh lý nặng…ở tuyến trên, như thế sẽ giảm được những chi phí chưa hiệu quả, từ đó, tiết kiệm được ngân sách của quỹ BHYT…

Từ các giải pháp tổng thể trên, sau năm 2027 chúng ta mới bảo đảm được cân đối thu chi. Bởi vì, chúng ta mở rộng quyền lợi về thuốc, rồi sẽ đến các quyền lợi khác, thì phải có nguồn tương ứng để cân đối quỹ và bảo đảm sự bền vững quỹ BHYT.

- Trân trọng cảm ơn bà!

Thái Bình (thực hiện)