Thị trường tài sản mã hóa - động lực tăng trưởng kinh tế số

Các chuyên gia, nhà quản lý thảo luận tại diễn đàn “Thị trường tài sản số: Từ xu hướng tới bứt phá”. Ảnh: BTC

Hành lang pháp lý mới để thị trường minh bạch

Theo ông Vũ Quốc Huy, Giám đốc Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia (NIC - Bộ Tài chính), Việt Nam hiện đứng thứ ba trong khu vực với dòng vốn tài sản mã hóa vào thị trường vượt 220 tỷ USD, tăng 55% so với năm trước.

Tuy nhiên, phần lớn hoạt động vẫn diễn ra trên các sàn quốc tế, gây tổn hại về thuế và ảnh hưởng đến phòng, chống rửa tiền, chống tài trợ khủng bố, phòng, chống tội phạm công nghệ cao.

Giám đốc Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia NIC Vũ Quốc Huy. Ảnh: BTC

Thượng tá Nguyễn Thành Chung, Phó Trưởng phòng 4, Cục An ninh mạng và Phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (A05) cho hay, từ năm 2019 đến 2024, Bộ Công an đã phát hiện gần 20.000 vụ lừa đảo, liên quan đến hơn 17.000 đối tượng, gây thiệt hại trên 12.000 tỷ đồng.

Trong các vụ án, vụ việc lừa đảo chiếm đoạt sản trên không gian mạng, phần lớn tiền do phạm tội mà có được chuyển thành tài sản mã hóa thông qua giao dịch trao đổi, mua bán ngang hàng trên các sàn quốc tế, như Binance, HTX, OKX,… với giá trị giao dịch hằng ngày lên tới hàng nghìn tỷ đồng.

Ngoài ra, nguy cơ các sàn giao dịch tài sản mã hóa không được cấp phép thu thập, lưu trữ lượng lớn thông tin khách hàng nhưng không tuân thủ các quy định của Luật An ninh mạng, Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân,…

Phó Cục trưởng Cục Phòng, chống rửa tiền Nguyễn Thị Minh Thơ. Ảnh: BTC

Còn Phó Cục trưởng Cục Phòng, chống rửa tiền (Ngân hàng Nhà nước), Nguyễn Thị Minh Thơ cho biết, trong báo cáo đánh giá rủi ro quốc gia về rửa tiền, Việt Nam đã lựa chọn 4 nội dung liên quan đến tài sản ảo, gồm: Nhà cung cấp dịch vụ ví, quản lý tài sản ảo; quỹ đầu tư tài sản ảo; tài sản mã hóa ổn định; tài sản ảo dạng chứng khoán, tài sản ảo tiện ích, tài sản ảo nền tảng. Kết quả, rủi ro đối với 4 nội dung này đều được xếp hạng ở mức trung bình cao hoặc cao.

Do vậy, đây cũng là lý do mà Luật Công nghiệp công nghệ số có quy định phải thực hiện các quy định về phòng, chống rửa tiền, chống tài trợ khủng bố (AML/CFT). Nghị quyết 05/2025/NQ-CP về thí điểm thị trường tài sản mã hóa đã quy định chặt chẽ về AML/CFT.

Sáng 2-10, trong khuôn khổ Ngày hội Đổi mới sáng tạo quốc gia, diễn đàn “Thị trường tài sản số: Từ xu hướng tới bứt phá” được Bộ Tài chính, Bộ Khoa học và Công nghệ, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước và Hiệp hội Blockchain và Tài sản số Việt Nam (VBA) phối hợp tổ chức.

Tạo động lực cho phát triển kinh tế số

Chủ tịch Hiệp hội Blockchain và Tài sản số Việt Nam (VBA) Phan Đức Trung. Ảnh: BTC

Trong bối cảnh kinh tế số toàn cầu đang chứng kiến sự dịch chuyển mạnh mẽ, tài sản mã hóa nổi lên với tốc độ tăng trưởng nhanh chưa từng có.

Số liệu từ Chainalysis cho thấy, giá trị giao dịch trên chuỗi tại khu vực châu Á - Thái Bình Dương đã tăng từ 81 tỷ USD hằng tháng vào tháng 7-2022 lên 244 tỷ USD vào cuối năm 2024, gấp 3 lần chỉ trong 30 tháng.

Chia sẻ về bức tranh tài sản mã hóa toàn cầu, ông Phan Đức Trung, Chủ tịch VBA cho biết, token hóa tài sản thực (RWA) đang trở thành xu hướng, với quy mô lên tới 19.000 tỷ USD vào năm 2033, tương đương hơn 10% GDP toàn cầu.

Minh chứng là hàng loạt dự án do các định chế tài chính hàng đầu thế giới triển khai, như JPMorgan vận hành Tokenized Collateral Network với khối lượng giao dịch tích lũy hơn 1.500 tỷ USD, trung bình 2 tỷ USD/ngày trong năm 2025.

Hồng Kông (Trung Quốc) phát hành trái phiếu xanh đa tiền tệ trị giá 6 tỷ HKD cho phép giao dịch T+1 bằng nhiều loại tiền. Với các khuôn khổ pháp lý phù hợp, tác động của RWA sẽ trở nên phổ biến vì cho phép bất kỳ loại tài sản nào cũng có thể được số hóa và giao dịch trên blockchain.

Đồng quan điểm, ông David Chan, Giám đốc phát triển thị trường tại HongKong (Trung Quốc) của Boston Consulting Group chia sẻ, tài sản mã hóa là phần mở đầu của một xu thế kinh tế hoạt động và giao dịch trực tiếp trên blockchain.

Tuy nhiên, tài sản kỹ thuật số cũng có những rủi ro mới nên các quốc gia cần có quy định và hướng dẫn hợp tác công tư hướng tới sự phát triển bền vững.

Phó Trưởng ban Phát triển thị trường chứng khoán Tô Trần Hòa. Ảnh: BTC

Về phía cơ quan quản lý, ông Tô Trần Hòa, Phó Trưởng ban Phát triển thị trường chứng khoán, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, nhấn mạnh, Nghị quyết 05/2025/NQ-CP về thí điểm thị trường tài sản mã hóa được Chính phủ ban hành ngày 9-9-2025 là nền tảng quan trọng cho việc hình thành thị trường tài sản mã hóa trong nước.

Nghị quyết quy định rõ điều kiện phát hành, yêu cầu doanh nghiệp phát hành phải là pháp nhân tại Việt Nam và dựa trên tài sản thực; đồng thời thiết lập các chuẩn mực chặt chẽ đối với tổ chức cung cấp dịch vụ tài sản mã hóa (VASP).

Theo đó, các VASP phải có vốn điều lệ tối thiểu 10.000 tỷ đồng, tỷ lệ sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài không vượt quá 49%, và hạ tầng công nghệ đáp ứng chuẩn an toàn cấp độ 4 trên thang 5 cấp độ. Ngoài việc cung cấp dịch vụ giao dịch và lưu ký, doanh nghiệp buộc phải công bố thông tin minh bạch, tách bạch tài sản khách hàng, có cơ chế giải quyết tranh chấp và bồi thường khi có sự cố.

Ông Hòa cho rằng cơ chế thí điểm này không chỉ mở đường cho đổi mới sáng tạo, mà còn đóng vai trò “bộ lọc”, loại bỏ những mô hình tiềm ẩn rủi ro. Nhờ đó, thị trường có thể vận hành minh bạch, tạo niềm tin cho nhà đầu tư trong và ngoài nước, đồng thời giúp Việt Nam hội nhập với tiêu chuẩn quốc tế.

Thượng tá Nguyễn Thành Chung Phó trưởng phòng 4, Cục A05. Ảnh: BTC

Vấn đề này cũng được Thượng tá Nguyễn Thành Chung cho rằng, giao dịch tài sản mã hóa tại các sàn giao dịch nội địa được cấp phép không chỉ góp phần nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống rửa tiền và phòng, chống tài trợ khủng bố, mà còn trực tiếp đảm bảo quyền lợi khách hàng khi có tranh chấp xảy ra.

Việt Nga