Thị trường trái phiếu xanh tăng tốc, kỳ vọng thu hút thêm nhà đầu tư Australia

Toa·

Trong khuôn khổ Đối thoại chính sách tài chính Việt Nam - Australia năm 2025 giữa Bộ Tài chính Việt Nam và Bộ Ngân khố Australia được tổ chức trong hai ngày 27 - 28/11, hai bên tiếp tục trao đổi nhiều nội dung về chính sách quản lý thuế đối với hoạt động khai thác tài nguyên; chính sách phát triển thị trường tài chính xanh.

Quy mô thị trường tăng tốc, kỳ vọng hút thêm nhà đầu tư quốc tế

Nhìn lại sự phát triển thị trường tài chính xanh vừa qua, thông tin từ Bộ Tài chính cho thấy, Việt Nam tích cực tham gia các sáng kiến toàn cầu và cùng cộng đồng quốc tế ứng phó với biến đổi khí hậu, thể hiện qua Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến 2050, các kế hoạch hành động cũng như cam kết đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 được đưa ra tại COP26. Trong đó, một trong những nhiệm vụ trọng tâm là phát triển của thị trường tài chính xanh, hệ sinh thái tài chính xanh, bao gồm thị trường tín chỉ carbon và các công cụ tài chính bền vững.

Ông Nguyễn Ngọc Anh - Phó Cục trưởng Cục Quản lý nợ và Kinh tế đối ngoại điều hành phiên đối thoại. Ảnh: Đức Thanh.

Chia sẻ tại đối thoại, bà Hồ Việt Hương - Trưởng phòng Trái phiếu, Vụ Các định chế tài chính (Bộ Tài chính) cho biết, thị trường trái phiếu xanh hiện có quy mô khiêm tốn nhưng tiềm năng tăng trưởng lớn và mở ra nhiều cơ hội hợp tác với Australia.

Theo đó, thị trường trái phiếu xanh Việt Nam hình thành gần 1 thập kỷ trước, bắt đầu bằng việc hai địa phương là TP. Hồ Chí Minh và Bà Rịa - Vũng Tàu là những tỉnh, thành tiên phong phát hành trái phiếu chính quyền địa phương xanh để tài trợ cho các dự án bảo vệ môi trường.

Đến giai đoạn 2019 - 2023 chứng kiến sự mở rộng mạnh mẽ, với tổng giá trị phát hành đạt gần 1,2 tỷ USD. Tính đến hết năm 2024, tổng giá trị phát hành lên tới 10,3 tỷ USD. Đáng chú ý, trên 50% được phát hành bằng USD, cho thấy sự quan tâm từ các nhà đầu tư quốc tế.

Nguồn: Vụ Các định chế tài chính (Bộ Tài chính) và AOFM.

Đến nay, khung pháp lý về trái phiếu xanh đã cơ bản được hoàn thiện, tạo nền tảng để Chính phủ, chính quyền địa phương và doanh nghiệp huy động vốn thông qua phát hành trái phiếu cho các mục tiêu tăng trưởng xanh.

Gần đây nhất, Quyết định số 21/2025/QĐ-TTg ngày 4/7/2025 quy định tiêu chí môi trường và việc xác nhận dự án đầu tư thuộc danh mục phân loại xanh được ban hành, đưa ra danh mục phân loại xanh theo ngành và tiêu chí phân loại xanh phù hợp với chuẩn quốc tế.

Bên cạnh đó, nhiều chính sách khuyến khích các tổ chức tham gia phát hành và đầu tư như: chính sách giảm 50% giá dịch vụ đăng ký, niêm yết, giao dịch và lưu ký đối với trái phiếu xanh góp phần khuyến khích các tổ chức tham gia phát hành và đầu tư; miễn 100% thuế thu nhập doanh nghiệp với thu nhập từ tiền lãi trái phiếu xanh; hỗ trợ lãi suất 2% cho các dự án xanh, tuân thủ ESG.

Cũng theo lãnh đạo Vụ Các định chế tài chính, thị trường trái phiếu xanh đang đối mặt ba thách thức lớn. Theo đó, chi phí xác minh và chi phí báo cáo lớn, đặc biệt đối với thị trường mới nổi như Việt Nam, gây hạn chế sự tham gia.

"Quy mô phát hành còn nhỏ, khiến nhiều nhà đầu tư tổ chức quốc tế thường quan tâm đến các thương vụ lớn chưa chú ý" - bà Hương cho biết, đồng thời, nhấn mạnh đến khó khăn do thiếu đơn vị xác minh dự án xanh trong nước...

Kinh nghiệm từ "Deal Roadshow" tại Australia

Đại diện Vụ Các định chế tài chính cũng mong muốn Australia chia sẻ kinh nghiệm phát hành thành công, hỗ trợ kỹ thuật, đặc biệt trong việc triển khai các đợt phát hành có khả năng thu hút nhà đầu tư tổ chức chất lượng cao. Bên cạnh đó, Việt Nam cũng quan tâm đến việc hoàn thiện khung khổ chính sách, khung tạo lập thị trường thứ cấp. Ngoài ra, những kinh nghiệm phát triển dịch vụ xếp hạng tín nhiệm nhằm tăng tính minh bạch của thị trường trái phiếu doanh nghiệp cũng được quan tâm.

Bà Hồ Việt Hương kỳ vọng, trong trung, dài hạn thị trường trái phiếu xanh có thể mở rộng cơ sở nhà đầu tư từ Australia, thu hút các quỹ hưu trí của Australia tham gia thị trường.

Toàn cảnh cuộc đối thoại. Ảnh: Đức Thanh

Chia sẻ kinh nghiệm từ phía Australia, bà Anna Hughes - Giám đốc Điều hành Văn phòng Quản lý Tài chính Australia (AOFM) cho biết, trái phiếu kho bạc xanh do Australia phát hành có mục tiêu xác định rõ dự án được tài trợ và sử dụng nguồn vốn huy động cho các dự án cụ thể, qua đó cho phép nhà đầu tư trực tiếp đóng góp vào các dự án công phục vụ mục tiêu của Chính phủ. Đây cũng là cách Chính phủ thể hiện cam kết đối với việc hỗ trợ và thực hiện các dự án khác nhau trong khuôn khổ phát triển bền vững.

AOFM triển khai xây dựng khung trái phiếu xanh, theo dõi việc thực thi khung này và ban hành hướng dẫn kỹ thuật để theo dõi dòng tiền huy động từ trái phiếu xanh và phân bổ vốn cho các dự án phù hợp.

Cũng theo bà Anna Hughes, "Deal Roadshow", gọi là chuỗi hoạt động gặp gỡ nhà đầu tư được AOFM triển khai nhằm gặp gỡ các nhà đầu tư tiềm năng với mục tiêu nâng cao nhận biết về sản phẩm, xây dựng quan hệ với nhóm nhà đầu tư mới, khuyến khích tham gia giao dịch và giải đáp các câu hỏi liên quan. AOFM cũng phối hợp với các ngân hàng khi tổ chức hoạt động và hỗ trợ vốn cho các nhà đầu tư tiềm năng trong nước và quốc tế.

Trong đợt tổ chức năm 2024, AOFM gặp khoảng 150 nhà đầu tư tại Sydney, Melbourne, Brisbane, Singapore, Nhật Bản, Milan, Thụy Sĩ, Frankfurt, Paris, Hà Lan và London, đồng thời tổ chức các cuộc họp trực tuyến với nhà đầu tư ở Bắc Mỹ và các khu vực khác.

Đợt phát hành Trái phiếu kho bạc xanh với lãi suất 4,25% nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ của cả nhà đầu tư trong nước và quốc tế, với hơn 100 nhà đầu tư tổ chức. Nhóm được phân bổ lớn nhất là các quỹ đầu tư, chiếm tới 63% tổng khối lượng. Hiện tổng giá trị Trái phiếu kho bạc xanh đang lưu hành đạt 9,6 tỷ AUD.

Tại phiên thảo luận, ông Nguyễn Ngọc Anh - Phó Cục trưởng Cục Quản lý nợ và Kinh tế đối ngoại (Bộ Tài chính), đặt vấn đề về cách thức tăng tính hấp dẫn cho trái phiếu xanh.

Về vấn đề này, đại diện AOFM cho rằng, Việt Nam có thể phát triển cơ sở nhà đầu tư rộng hơn bằng cách kể câu chuyện hay, thuyết phục về biến đổi khí hậu, hay những nỗ lực của Chính phủ đang làm. Có tới 63% công ty quản lý quỹ đưa trái phiếu xanh vào danh mục tài sản; họ tự đưa ra quyết định đầu tư mà Australia không ưu đãi chính sách riêng./.

Ánh Tuyết