Thiết lập cơ chế phối hợp toàn hệ thống ngân hàng để sớm chặn dòng tiền gian lận

Toàn cảnh cuộc Họp triển khai

Ngày 21/10, Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam tổ chức họp triển khai “Sổ tay hướng dẫn phối hợp xử lý rủi ro đối với tài khoản, thẻ và đơn vị chấp nhận thanh toán liên quan đến giao dịch chuyển tiền và thanh toán nghi ngờ gian lận giả mạo, lừa đảo”.

Phát biểu khai mạc, TS. Nguyễn Quốc Hùng, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam cho biết Ngân hàng Nhà nước đã ban hành nhiều quy định nhằm đảm bảo các ngân hàng thương mại khi triển khai dịch vụ, từ chuyển tiền, thanh toán cho tới phát hành và sử dụng thẻ. Song song với đó, các ngân hàng thương mại cũng đã xây dựng quy định nội bộ nhằm giảm thiểu rủi ro cho khách hàng.

Tuy nhiên, tình trạng lừa đảo và giả mạo thông qua tài khoản, thẻ vẫn ngày càng diễn biến phức tạp với tần suất và mức độ tinh vi ngày càng tăng. Điều này đòi hỏi cần có cơ chế phối hợp đồng bộ giữa các tổ chức tín dụng, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam đặt vấn đề.

Theo ông Hùng, nếu mỗi ngân hàng xử lý vụ việc gian lận theo quy định riêng thì hiệu quả sẽ rất hạn chế do thiếu sự kết nối và phối hợp xử lý. Hơn nữa, hệ thống ngân hàng có mạng lưới chi nhánh trải rộng khắp cả nước, vì vậy việc phối hợp trong xử lý các giao dịch gian lận cần có khung hướng dẫn thống nhất.

Trên cơ sở chỉ đạo của Ngân hàng Nhà nước và sự phối hợp của các đơn vị chức năng như Cơ quan Thanh tra, giám sát ngân hàng, Vụ Thanh toán, Cục Công nghệ thông tin và Bộ Công an, Hiệp hội Ngân hàng được giao làm đầu mối xây dựng Sổ tay phối hợp xử lý gian lận, lừa đảo trong lĩnh vực tài khoản và thẻ cho các tổ chức hội viên.

Ông Hùng cho biết sổ tay bắt đầu được triển khai từ năm 2023, đến tháng 10/2025, tài liệu đã được hoàn thiện với sự tham gia của nhiều chuyên gia, ngân hàng thương mại lớn cùng ý kiến đóng góp từ Bộ Công an, Viện Kiểm sát và các cơ quan chức năng.

Mặc dù Sổ tay không phải văn bản quy phạm pháp luật nhưng là khung hướng dẫn chung, dựa trên nền tảng các nghị định và thông tư hiện hành của Ngân hàng Nhà nước. Đồng thời, Ngân hàng Nhà nước cũng giao cho các ngân hàng thương mại quyền ban hành quy chế nội bộ để phù hợp với đặc thù hoạt động của từng ngân hàng, ông Hùng cho biết.

Theo đó, Hiệp hội Ngân hàng sẽ đóng vai trò đầu mối giám sát việc thực hiện, tổng hợp các phản ánh, đồng thời báo cáo Ngân hàng Nhà nước nếu phát hiện tổ chức tín dụng không tuân thủ quy trình phối hợp.

Bởi lẽ, tốc độ xử lý là yếu tố sống còn trong phòng chống gian lận. Trên thực tế, tiền điện tử chuyển đi rất nhanh, nếu phối hợp chậm, khả năng thu hồi là gần như không thể. Chính vì vậy, ngăn chặn dòng tiền sớm là biện pháp hiệu quả nhất, bởi khi tiền đã qua nhiều tài khoản, việc hoàn trả cho khách hàng rất khó khăn.

Mặt khác, rủi ro gian lận không chỉ gây thiệt hại cho khách hàng mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến uy tín và tín nhiệm của chính ngân hàng.

“Dù lỗi không xuất phát từ ngân hàng nhưng nếu để xảy ra nhiều vụ việc, hình ảnh của ngân hàng đó sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Do vậy, việc phối hợp chặt chẽ không chỉ để bảo vệ khách hàng, mà còn để bảo vệ uy tín của toàn hệ thống, góp phần phòng chống tội phạm công nghệ cao trong lĩnh vực tài chính – ngân hàng,” ông Hùng nói.

Lan Nhi