Thiếu đói đe dọa mạng sống người dân hơn cả dịch Covid-19

Người dân ngồi chờ nhận lương thực trợ cấp từ một cửa hàng phân phối của nhà nước ở huyện Tikamgarh, bang Madhya Pradesh, Ấn Độ. Ảnh: Bloomberg

Sẽ có thêm 132 triệu người rơi vào cảnh đói ăn

Số người rơi vào cảnh thiếu đói có thể tăng thêm 132 triệu người trong năm 2020 trong một kịch bản tồi tệ nhất, theo một báo cáo gần đây của các cơ quan Liên Hợp Quốc (LHQ) bao gồm Tổ chức Y tế Thế giới (WHO). Và dù ở kịch bản dự báo tốt nhất, số người thiếu đói tăng thêm trong năm nay cũng cao hơn số người thiếu đói tăng lên trong năm năm qua gộp lại.

Tính đến cuối năm 2019, có 690 triệu người thiếu đói trên toàn cầu, trong đó, châu Á chiếm hơn môt nửa với 381 triệu người. Nếu con số này tăng thêm 132 triệu người trong năm nay, có nghĩa là hơn 1/10 dân số thế giới sẽ thiếu đói.
Số người thiếu đói tăng mạnh là do đại dịch Covid-19 đang khoét sâu thêm những tổn thương và lỗ hổng trong hệ thống thực phẩm toàn cầu. Điều đáng nói là nạn thiếu đói xuất hiện ở mọi khu vực trên thế giới và xảy ra giữa lúc nguồn cung thực phẩm toàn cầu đang dư thừa.

Trong tháng 8 này, tại quận Queens, thành phố New York (Mỹ), đoàn người xếp hàng dài ở một ngân hàng thực phẩm chờ nhận một hộp thực phẩm, giúp gia đình họ ăn đủ trong một tuần. Trong khi đó, cách đây ít tháng, nông dân ở bang California phải cày bỏ những luống rau xà lách vì không ai mua.

Tại Uganda, chuối và cà chua chất đống ở các khu chợ ngoài trời và được bán cho cho những người lao động thất nghiệp với giá rẻ như cho. Nhưng tại Nam Mỹ, đất nước Venezuela đang bên bờ vực của nạn đói.

“Chúng ta sẽ chứng kiến di chứng của cuộc khủng hoảng này trong nhiều thế hệ. Đến tận 100 năm sau, chúng ta sẽ còn nhắc đến nó”, Mariana Chilton, Giám đốc Trung tâm các cộng đồng không bị đói ở Đại học Drexel (Mỹ), nói.

Covid-19 đã phơi bày một số tình trạng bất công xã hội sâu sắc nhất trên thế giới. Giới giàu có tiếp tục gia tăng giá trị tài sản với tốc độ chóng mặt khi một số thị trường chứng khoán tăng lên các mức cao kỷ lục. Trong khi đó, hàng triệu người lao động trên toàn cầu bị sa thải và không có đủ tiền để lo bữa ăn cho gia đình của họ.

Tổ chức từ thiện Oxfam International dự báo vào cuối năm nay, có thể có đến 12.000 người chết mỗi ngày vì đói ăn do các tác động của đại dịch Covid-19 đối với việc làm và chuỗi cung ứng thực phẩm. Con số này cao hơn số bệnh nhân Covid-19 tử vong mỗi ngày hiện nay.

Các chương trình của chính phủ, các tổ chức từ thiện và cứu trợ trên thế giới đang huy động các nguồn lực để giúp đỡ những người thiếu ăn nhưng nhu cầu vượt xa những gì họ có thể làm. Chỉ riêng Chương trình Thực phẩm Thế giới của LHQ (WFP) đã cần huy động 13 tỉ đô la Mỹ trong năm 2020 để cung cấp thực phẩm cứu trợ ở 83 nước nhưng cho đến nay, họ vẫn còn thiếu hụt 4,9 tỉ đô la Mỹ.

Lỗ hổng trong chuỗi cung ứng thực phẩm

Các xe bồn đổ sữa bò ở một cánh đồng ở Okeechobee, bang Florida, Mỹ hồi tháng 4 do các trường học, nhà hàng ở địa phương đóng cửa, trong khi đó, chuỗi cung ứng bị tê liệt. Ảnh: TCPalm

Ngoài cơn đau kinh tế, các lệnh phong tỏa và các chuỗi cung ứng bị đứt gãy cũng tạo ra vấn đề nghiêm trọng đối với hệ thống phân phối thực phẩm.

Các nhà hàng ở Mỹ chiếm khoảng 50% nhu cầu ăn uống của người dân. Nhưng khi đại dịch ập đến, hàng loạt nhà hàng phải đóng cửa hoặc hoạt động ở mức hạn chế. Điều này có nghĩa là nhiều nông dân Mỹ phải đổ bỏ sữa bò và vứt bỏ trứng gà vì họ không thể ngay lập tức tái điều chuyển các mặt hàng nông sản của họ đến các siêu thị thực phẩm hoặc những nơi khác cần chúng.

Don Cameron, chủ trang trại Terranova Ranch ở California, thua lỗ 55.000 đô la Mỹ trong vụ mùa bắp cải trong năm nay. Phân nửa mức thua lỗ là do ông quyết định hiến tặng bắp cải cho các ngân hàng thực phẩm địa phương sau khi những khách hàng quen không mua nữa.

Arif Husain, nhà kinh tế trưởng ở WFP, nhận định cuộc khủng hoảng lần này do sự kết hợp hiếm hoi giữa các hạn chế kinh tế và chuỗi cung ứng để để tiếp cận thực phẩm.

Dữ liệu của LHQ cho thấy thế giới có đủ thực phẩm để đáp ứng nhu cầu của mỗi người dân. Nhưng ngay tại Mỹ, nước giàu nhất thế giới, có gần 2% dân số (hơn 5 triệu người) không đủ kinh tế để thực hiện chế độ ăn lành mạnh (bữa ăn có đủ chất để chống lại tất cả các hình thái suy dinh dưỡng). Con số này chưa tính đến tác động của đại dịch Covid-19.

Chi phí và các lỗ hổng trong chuỗi cung ứng và kho vận khiến nguồn thực phẩm dư thừa không dễ dàng phân phối đến các khu vực đang thiếu. Tại Bỉ, do các kho lạnh không còn sức chứa trong đại dịch Covid-19, các siêu thị buộc phải ngừng mua khoai tây của nông dân. Do vậy, có đến 750.000 tấn khoai tây bị dư thừa và một phần lớn trong số đó được chế biến làm thức ăn cho gia súc hoặc để sản xuất khí biogas.

“Thật khó để đưa lượng sữa bò dư thừa ở bang Wisconsin (Mỹ) đến cho những người dân đang thiếu đói ở Malawi (một quốc gia thuộc Đông Phi). Điều đó là không thực tế”, William Moseley, giáo sư địa lý ở Đại học Macalester (Mỹ), nói.

Dù nguồn cung đang dư thừa, thực phẩm vẫn đang ngày càng đắt đỏ hơn vì những lỗ hổng trong chuỗi cung ứng và tiền tệ giảm giá ở các nước nghèo. Chi phí thực phẩm đang tăng ở một số khu vực ở châu Phi, Trung Đông và ngay ở một số nước phát triển.

Theo Bloomberg

Khánh Lan