Thổ Nhĩ Kỳ - Ai Cập bên bờ vực chiến tranh tại Libya
Để đối phó với các phong trào từ Chính phủ Đoàn kết Dân tộc (GNA) ở Libya do Thổ Nhĩ Kỳ hậu thuẫn, Ai Cập có thể sẽ can thiệp quân sự ở miền đông Libya, sử dụng các mối quan hệ bộ lạc để có được sự ủng hộ hoặc triển khai quân để bảo vệ biên giới phía tây của Ai Cập. Trong khi Ai Cập sẽ tìm cách tránh tham gia chiến đấu trực tiếp với các lực lượng đối thủ của Thổ Nhĩ Kỳ trong khu vực, thì sự hiện diện của Cairo trên mặt đất sẽ làm tăng nguy cơ đối đầu rộng hơn, kéo Cairo vào sâu hơn trong cuộc nội chiến ngày càng khó có thể dung hòa tại Libya.
Ngày 20-7, Quốc hội Ai Cập phê chuẩn quyết định cho phép triển khai quân đội bên ngoài đất nước. Ảnh: EPA
Tăng cường quân đội
Theo giới quan sát, hiện tình hình ở Libya ngày càng trở nên rối ren khi có nhiều thế lực bên ngoài can thiệp và hậu thuẫn cho các bên đối địch với nhiều mức độ khác nhau. Hiện Libya đang tồn tại hai chính quyền song song với sự hậu thuẫn của các lực lượng vũ trang riêng. Chính phủ Đoàn kết Dân tộc Libya (GNA) được LHQ ủng hộ và các nhóm vũ trang Thổ Nhĩ Kỳ hậu thuẫn, đang hoạt động ở thủ đô Tripoli. Trong khi đó, lực lượng tự xưng Quân đội Quốc gia Libya (LNA) hậu thuẫn chính quyền ở miền Đông và được Các Tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE), Nga và Ai Cập ủng hộ.
Ngày 20-7, Quốc hội Ai Cập phê chuẩn quyết định cho phép triển khai quân đội chống lại lực lượng lính đánh thuê Syria của Thổ Nhĩ Kỳ và các đơn vị vũ trang của GNA nếu Sirte bị tấn công. Thành phố Sirte có ý nghĩa rất quan trọng với cả LNA và GNA. Đây là khu dân cư và cảng biển tiếp theo GNA, lực lượng lính đánh thuê Syria và Thổ Nhĩ Kỳ cần phải chiếm được để chuyển hẳn sang thế tấn công. Đồng thời thành phố cũng có ý nghĩa quan trọng bậc nhất đối với LNA và các quốc gia đồng minh. Chính vì vậy Hạ viện Ai cập, đã cho phép quốc gia này can thiệp quân sự nếu Sirte bị tấn công
Ngày 23-7, một máy bay vận tải C-130 Hercules của Ai Cập đã đến phía bắc Libya. Trước động thái của Ai Cập, Thổ Nhĩ Kỳ lên kế hoạch quân sự để chuẩn bị cho khả năng Ai Cập can thiệp vào tình hình ở Libya. Ankara đã triển khai máy bay C-130 Hercules mang theo vũ khí, trang thiết bị quân sự và các đơn vị quân đội tới Tripoli, Misrata và căn cứ sân bay al-Watiya. Tối ngày 24-, phát ngôn viên LNA, tướng Ahmed Al-Mismari công bố video, khẳng định, Thổ Nhĩ Kỳ đã điều chuyển đến Libya một đợt lính đánh thuê Syria mới. Tướng Mismari tuyên bố Thổ Nhĩ Kỳ đang thách thức trắng trợn lệnh ngừng bắn và cấm vận vũ khí, can thiệp từ nước ngoài của thế giới Arab và LHQ.
Nguy cơ đụng độ?
Tình hình ở Libya tiếp tục gia tăng căng thẳng nhưng chưa có cuộc xung đột nào bùng phát. Các bên tiếp tục các hoạt động ngoại giao cường độ cao. Lãnh đạo LNA - nguyên soái Khalifa Haftar - và chủ tịch GNA Fayez al-Sarraj thường xuyên thực hiện các cuộc thảo luận với những đồng minh ủng hộ.
Trước đó, cố vấn an ninh cấp cao của Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ, ông Ibrahim Kalin tuyên bố rằng Ankara không muốn leo thang căng thẳng ở Libya hay đối đầu với Ai Cập ở quốc gia Bắc Phi này. Tuy nhiên, theo ông Kalin, Ankara sẽ tiếp tục hỗ trợ cho GNA ở Libya. Ai Cập cũng tiếp tục ủng hộ các cuộc đàm phán quốc tế để chấm dứt cuộc xung đột Libya, mặc dù yêu cầu của nguyên soái Khalifa Haftar và LNA về việc phân phối doanh thu dầu của Libya đang khiến các cuộc đàm phán khó thành công.
Sự thất bại liên tục của các cuộc đàm phán có thể sẽ khiến GNA được Thổ Nhĩ Kỳ hậu thuẫn tiến hành một cuộc tấn công vào Sirte và Jufra trong vài tuần tới. Việc giành quyền kiểm soát hai thành phố này sẽ cung cấp cho GNA điểm khởi đầu để chiếm giữ các cảng xuất khẩu chiến lược tại các thị trấn ven biển giữa Sirte và Benghazi cũng như khu vực dầu có trữ lượng cao nhất tại Libya là Sirte. Ngoài việc đảm bảo cho LNA duy trì quyền kiểm soát cơ sở hạ tầng dầu mỏ quan trọng, mối quan tâm hàng đầu của Ai Cập ở nước láng giềng Libya là thành phần Hồi giáo đang phát triển trong GNA, cũng như mối quan hệ của Thổ Nhĩ Kỳ với các nhóm như vậy và những tiến bộ gần đây của GNA, điều mà Cairo xem như một mối đe dọa lớn đối với an ninh của nước này.
Dù Ai Cập không muốn đối đầu trực tiếp với Thổ Nhĩ Kỳ nhưng nguy cơ đụng độ giữa hai nước không hề giảm. Sự can thiệp trực tiếp của Ai Cập buộc GNA và Thổ Nhĩ Kỳ tiếp tục tấn công về phía tây. Cuộc đối đầu như vậy cũng có thể leo thang thành bất ổn và xung đột rộng lớn hơn ở phía đông Địa Trung Hải, nơi mà Ankara và Cairo đã có tranh chấp đáng kể về ranh giới trên biển và quyền tài nguyên.
