Thông điệp của Tổng Bí thư về Văn kiện Đại hội XIV: Đích đến là hạnh phúc của Nhân dân

Chiều 4/11, trước khi các đại biểu Quốc hội thảo luận tại tổ về dự thảo Văn kiện trình Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng, Tổng Bí thư Tô Lâm có bài phát biểu chỉ ra những nhóm vấn đề trọng yếu.

Đồng thời, Tổng Bí thư đề nghị các vị đại biểu "nói thật, nói thẳng, nói hết, nói rõ" những vấn đề được coi là cốt lõi để đổi mới thể chế và phương thức lãnh đạo trong giai đoạn tới.

Tổng Bí thư Tô Lâm định hướng và gợi mở nhiều nội dung quan trọng để đại biểu Quốc hội góp ý vào dự thảo Văn kiện trình Đại hội Đảng XIV.

Không để người dân phải "xin" những thứ họ được "hưởng"

Trả lời Báo Điện tử VTC News, PGS.TS Nguyễn Trọng Phúc, nguyên Viện trưởng Viện Lịch sử Đảng (Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh) bày tỏ ấn tượng trước bài phát biểu của người đứng đầu Đảng CSVN về một số điểm mới và những định hướng quan trọng trong dự thảo Văn kiện trình Đại hội XIV.

Theo ông Phúc, giống như nhiều diễn ngôn và các bài phát biểu thời gian qua, từ khóa "dân" được nhắc đến nhiều lần.

"Tại hội trường Diên Hồng, gần 40 từ 'dân' trong bài phát biểu hơn 2.500 chữ, gắn với những cụm từ 'của Nhân dân', 'do Nhân dân', 'vì Nhân dân', 'lợi ích của Nhân dân', 'phục vụ Nhân dân', 'sát dân'... Tổng Bí thư đưa 'dân' vào đúng vị trí trung tâm trong thiết kế thể chế và tổ chức quyền lực", ông Phúc nói.

Theo PGS.TS Nguyễn Trọng Phúc, điều này thể hiện tư duy đổi mới của người đứng đầu Đảng - một tư duy lãnh đạo kiến tạo, chuyển từ quản lý sang phục vụ, từ kiểm soát hành chính sang bảo đảm quyền làm chủ của Nhân dân. Đó cũng là quá trình thiết lập mối quan hệ giữa Đảng - Nhà nước - Nhân dân theo hướng: Dân là gốc, Đảng là người lãnh đạo, Nhà nước là công cụ tổ chức thực hiện ý chí của Nhân dân.

PGS.TS Nguyễn Trọng Phúc

Một bộ máy tốt không phải là bộ máy vận hành trơn tru cho chính nó, mà là bộ máy khiến cuộc sống người dân tốt hơn, công bằng hơn, hạnh phúc hơn.

"Đó chính là tinh thần cốt lõi mà Tổng Bí thư gửi gắm trong bài phát biểu về dự thảo Văn kiện trình Đại hội XIV - một Văn kiện không chỉ hoạch định tương lai của Đảng, mà còn khẳng định tầm nhìn phát triển của dân tộc: Tất cả vì hạnh phúc của Nhân dân, đích đến cuối cùng là hạnh phúc của Nhân dân", ông Nguyễn Trọng Phúc nhấn mạnh.

Theo ông Phúc, Tổng Bí thư cũng bày tỏ mong muốn các đại biểu Quốc hội tập trung giải đáp vào câu hỏi: Chúng ta đã làm đủ để mỗi quyền lực đều được ràng buộc trong khuôn khổ pháp luật, vận hành đúng thẩm quyền, đúng mục đích, đúng lợi ích của Nhân dân chưa? Còn khoảng trống nào khiến người dân thấy "muốn thì được, không muốn thì thôi"? Còn tình trạng nào mà người dân phải "xin" những thứ lẽ ra họ được "hưởng"?

"Tổng Bí thư không né tránh mà đề cập thẳng thắn vào những 'điểm yếu' của bộ máy công quyền khi có nơi, có chỗ vẫn tồn tại thực trạng 'xin - cho' khiến Nhà nước pháp quyền chưa hoàn chỉnh.

Tổng Bí thư cho rằng xây dựng Nhà nước pháp quyền của chúng ta là xây dựng một Nhà nước mạnh nhưng không lạm quyền; có kỷ cương nhưng không xa dân; hành động quyết liệt nhưng vẫn nhân văn, thuyết phục, có đối thoại. Những định hướng như thế cần được làm thật rõ trong văn kiện Đại hội XIV", ông Phúc nêu rõ.

Của dân, do dân, vì dân

Cùng bàn luận, TS Tô Văn Trường, nguyên Viện trưởng Viện Quy hoạch Thủy lợi miền Nam, đánh giá những tư tưởng sâu sắc trong phát biểu của Tổng Bí thư Tô Lâm tại Quốc hội và các định hướng trong dự thảo Văn kiện Đại hội XIV của Đảng đang chạm đến vấn đề cốt lõi: Đổi mới thể chế để xây dựng một Nhà nước pháp quyền thực sự "của dân, do dân, vì dân".

"Công cuộc đổi mới này đòi hỏi tinh thần khoa học, dám làm dám chịu trách nhiệm, để nghị quyết đi vào cuộc sống chứ không chỉ là khẩu hiệu", ông Trường nói.

Ông Trường cho rằng, nền tảng của quốc gia mạnh là thể chế mạnh - một khuôn khổ pháp lý công bằng, minh bạch cho mọi chủ thể. Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhấn mạnh yêu cầu "đổi mới thể chế từ gốc", coi pháp luật là công cụ tối thượng.

"Đây là bước chuyển lịch sử, tách bạch quyền lực chính trị khỏi hành chính, ý chí chủ quan khỏi quy tắc khách quan. Một thể chế hiện đại không thể vận hành bằng "chỉ đạo miệng" hay "xin - cho", mà phải dựa trên pháp luật nghiêm minh. Quyền lực phải được kiểm soát, trách nhiệm phải được giải trình", TS Trường nhấn mạnh.

TS Tô Văn Trường

Theo vị chuyên gia, xây dựng Nhà nước pháp quyền là xây dựng Nhà nước "mạnh luật, mạnh lý và mạnh niềm tin", không phải mạnh tay.

Trong mô hình đó: Quyền lực được kiểm soát bằng cơ chế, không tập trung vào cá nhân; Người dân cảm thấy thanh thản khi đến cơ quan công quyền, không sợ hãi; Cán bộ thấy rõ giới hạn quyền hạn, mạnh mẽ vì dân nhưng không lạm quyền.

Nguyên Viện trưởng Viện Quy hoạch Thủy lợi miền Nam khẳng định phương châm "Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, Nhân dân làm chủ" chỉ đi vào đời sống khi Đảng lãnh đạo bằng nêu gương và hiệu quả thực tiễn, chứ không chỉ bằng nghị quyết.

"Mục tiêu của Nhà nước pháp quyền là tôn trọng nhân phẩm, để người dân không phải 'xin' những quyền mà họ đương nhiên được hưởng. Nếu dân vẫn phải 'xin' để được cấp phép hay hỗ trợ, nghĩa là pháp luật chưa đi vào cuộc sống, niềm tin bị bào mòn.

Cải cách thể chế phải bắt đầu từ việc giảm thủ tục, giảm quyền tùy tiện để Nhà nước minh bạch, xã hội yên bình và giữ lòng dân", ông Tô Văn Trường nêu rõ.

TS Tô Văn Trường nhìn nhận, những định hướng của Tổng Bí thư Tô Lâm là tư duy mới, nhưng điều quan trọng nhất là các cấp, các ngành phải biến tư tưởng thành hành động, để quyền lực thật sự thuộc về Nhân dân, để xã hội vận hành bằng pháp luật và để mọi người dân cảm thấy bình an. Đó mới là thành công lớn nhất của Đại hội XIV của Đảng sắp tới .

Anh Văn