Thông qua Nghị quyết 98 sửa đổi: Chính thức 'thay áo mới' để TP.HCM phát triển

Nâng cao năng lực cạnh tranh của TP.HCM trong kỷ nguyên mới

Ngay sau khi Quốc hội bấm nút thông qua trong sáng 11/12, TS Trần Du Lịch, Chủ tịch Hội đồng tư vấn triển khai thực hiện Nghị quyết 98 bày tỏ niềm vui và hoan nghênh khi nghị quyết sửa đổi được thông qua. Theo ông Lịch, lần sửa đổi, bổ sung này diễn ra trong bối cảnh TP.HCM phát triển trên một không gian mở rộng khi hợp nhất với Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu cũ.

TP.HCM hiện nay với không gian phát triển mới, có đầy đủ tiềm năng để hình thành một siêu đô thị toàn cầu, điểm đến hấp dẫn về đầu tư, tài chính, cũng như gần hơn với mục tiêu xây dựng đô thị thông minh, hiện đại, xứng tầm các đô thị lớn trên thế giới. Với mục tiêu như vậy, thành phố cần những chính sách mang tính cạnh tranh, tạo động lực.

TP.HCM là siêu đô thị với không gian phát triển mới

Theo TS Trần Du Lịch, lần sửa đổi này đã bổ sung thêm một số nội dung rất quan trọng, nổi bật như việc thúc đẩy, tạo hấp dẫn để thu hút các nhà đầu tư chiến lược vào 5 trụ cột tăng trưởng của TP.HCM mới; bổ sung cách tổ chức và cơ chế hoạt động của Khu thương mại tự do Cái Mép Hạ, tạo cú hích để khu vực này tham gia hiệu quả vào chuỗi cung ứng toàn cầu.

Bên cạnh đó, việc sửa đổi cũng tháo gỡ một số quy trình, thủ tục mà trước đây Nghị quyết 98 chưa quy định, nhằm tăng quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm theo tinh thần "địa phương quyết, địa phương bàn, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm" như Trung ương đã chỉ đạo.

"Dù chỉ sửa đổi, bổ sung một số điều nhưng lần điều chỉnh này rất có ý nghĩa trong việc nâng cao năng lực cạnh tranh thể chế của TP.HCM trong kỷ nguyên mới. Trung ương, Chính phủ, Quốc hội đã hỗ trợ thành phố để có được một nghị quyết về cơ chế, chính sách đặc thù đáp ứng yêu cầu mới", TS Trần Du Lịch nhận định.

Đồng quan điểm, chuyên gia kinh tế, TS Nguyễn Trí Hiếu cho rằng TP.HCM hiện nay đã trở thành siêu đô thị, hội tụ đầy đủ các nguồn lực quan trọng nhất: địa lý chiến lược, nguồn nhân lực dồi dào, nền tảng khoa học - công nghệ, lợi thế tự nhiên và tiềm lực tài chính.

Trong bối cảnh đó, siêu đô thị TP.HCM rất cần một cơ chế đặc thù đúng nghĩa. Việc Quốc hội chính thức thông qua Nghị quyết 98 sửa đổi, với nhiều cơ chế vượt trội và trao quyền tự quyết nhiều hơn cho thành phố, được xem là chỉ dấu cho thấy Trung ương đã chính thức giao cho TP.HCM một sứ mệnh mới.

TS Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia kinh tế (Ảnh: Hà Khánh)

Tuy nhiên, ông Nguyễn Trí Hiếu chỉ ra yếu tố then chốt để TP.HCM có thể thật sự bứt phá và giữ vai trò đầu tàu kinh tế, đó là tỉ lệ ngân sách được giữ lại. Nếu phần lớn nguồn lực do TP.HCM tạo ra phải nộp về Trung ương và thành phố chỉ giữ lại tỉ lệ quá thấp, sự phát triển của siêu đô thị chắc chắn bị hạn chế.

Trong bối cảnh TP.HCM là trung tâm kinh tế - thương mại quan trọng nhất cả nước, việc thiết kế cho thành phố một quy chế riêng, mạnh hơn và linh hoạt hơn, cùng tỉ lệ ngân sách giữ lại tương xứng với vai trò, nhu cầu phát triển là hoàn toàn hợp lý.

"Đó có thể nói là một tham vọng. Từ nay đến 2045 chỉ còn 20 năm nữa thôi. Trong khi các nước bên cạnh vẫn đang phát triển, chúng ta không chỉ chạy đua với các nước khác mà ngay chính bản thân mình cũng phải chạy vượt mức. Chính vì thế, phải tận dụng năng lực của TP.HCM - có lẽ chỉ TP.HCM mới có sức bật mạnh để đưa đất nước vào nhóm nước phát triển vào năm 2045", TS Nguyễn Trí Hiếu cho biết thêm.

TS Trần Quang Thắng, Viện trưởng Viện Kinh tế và Quản lý TP.HCM cũng băn khoăn về vấn đề tài chính. Theo ông, TP.HCM hiện là siêu đô thị với tiềm năng cực lớn, nhưng lại vướng câu hỏi quen thuộc "đầu tiên là tiền đâu".

Ông dẫn chứng, Bình Dương cũ được để lại 33% ngân sách, Bà Rịa - Vũng Tàu cũ là 55%, trong khi TP.HCM trước đây chỉ ở mức 21%. Vì vậy, ông đề xuất Trung ương sớm nâng tỉ lệ ngân sách được giữ lại cho thành phố.

TS Trần Quang Thắng, Viện trưởng Viện Kinh tế và Quản lý TP.HCM (Ảnh: Hà Khánh)

TS Trần Quang Thắng nhận định, dù thời gian qua Trung ương đã trao nhiều cơ chế cho thành phố nhưng nhìn chung TP.HCM vẫn chưa có đủ quyền chủ động; cơ chế tài chính chưa thông thoáng, còn chồng chéo giữa bộ ngành. Vui mừng khi Nghị quyết 98 sửa đổi được thông qua, nhưng theo ông, đây vẫn là nghị quyết Quốc hội nên có thời hạn chứ chưa phải luật; nhiều việc vẫn phải "xin ý kiến".

"Nghị quyết 98 sửa đổi mà nếu hay hơn thì nên đưa thành Luật siêu đô thị. Luật thì tất nhiên vẫn có thể sửa đổi nhưng sẽ ít phải sửa đổi hơn, có vậy mới thông thoáng", ông Thắng nói.

Bắt tay ngay hiện thực hóa Nghị quyết 98 sửa đổi

Lãnh đạo TP.HCM nhiều lần khẳng định tầm quan trọng của Nghị quyết 54 trước đây và Nghị quyết 98 hiện nay trong việc "kích hoạt" tiềm năng của TP, phát huy vai trò đầu tàu.

Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Văn Được cho biết, sau hơn nửa chặng đường triển khai Nghị quyết 98, thành phố đã đạt được những kết quả nhất định. Tuy nhiên, trong bối cảnh mới, Nghị quyết 98 bắt đầu "chật chội", cần "nới rộng và thay áo mới" để môi trường đầu tư tốt hơn. Vì vậy, thời gian qua TP đã tập trung nghiên cứu, đề xuất sửa đổi.

Nghị quyết 98 sửa đổi sẽ "kích hoạt" tiềm năng, phát huy vai trò đầu tàu của TP.HCM (Ảnh: M.Q)

Quan điểm của TP.HCM là "chỉ xin cơ chế, không xin tiền" và sẵn sàng làm nơi thí điểm các chính sách mới, đặc biệt là cơ chế kinh tế. Chủ tịch UBND TP.HCM khẳng định TP sẽ bắt tay ngay vào triển khai Nghị quyết 98 sửa đổi để khơi thông mọi nguồn lực, hướng tới mục tiêu tăng trưởng hai con số.

"Sau khi thông qua phải triển khai ngay. Việc này sẽ tạo bước đột phá cho TP trong giai đoạn tới - hay nói cách khác là tạo bước nhảy cho thành phố", ông Nguyễn Văn Được nhấn mạnh.

TS Trần Du Lịch cũng nhấn mạnh, điều quan trọng nhất là khâu triển khai. Sau hơn 2 năm thực hiện, thành phố đã nỗ lực, đạt nhiều kết quả nổi bật qua các nghị quyết liên quan PPP, mở rộng đầu tư tư nhân, phát triển giao thông theo TOD... Nhưng ở giai đoạn mới - với Nghị quyết 98 "cộng" - thành phố cần cụ thể hóa mọi nội dung bằng quy định rõ ràng, đồng bộ.

TS Trần Du Lịch, Chủ tịch Hội đồng tư vấn triển khai thực hiện Nghị quyết 98 (ảnh: Hà Khánh)

Thành phố cần cơ chế một cửa hiệu quả, nhanh gọn để triển khai ngay Nghị quyết 98 sửa đổi. Khi được mở rộng phân cấp - phân quyền, trách nhiệm và năng lực thực thi của địa phương càng phải thể hiện rõ.

"Tôi tin TP.HCM, từ kinh nghiệm thực hiện Nghị quyết 98, lần này có thể làm nhanh và hiệu quả hơn, đặc biệt là cụ thể hóa từng dự án để thu hút các nhà đầu tư chiến lược, thúc đẩy đồng bộ các nghị quyết của Quốc hội như Nghị quyết 188 về đường sắt đô thị hay Nghị quyết 222 về Trung tâm tài chính quốc tế. Những nội dung như vậy triển khai đồng bộ hơn trong thời gian tới mới mang lại hiệu quả", TS Trần Du Lịch tin tưởng.

Việc Nghị quyết 98 sửa đổi được thông qua cho thấy sự tin tưởng, kỳ vọng của Trung ương đối với TP.HCM trong tinh thần "cả nước vì TP.HCM". Và TP.HCM cũng cần hành động, huy động mọi nguồn lực để triển khai thành công Nghị quyết 98 "cộng", như một lời đáp xứng đáng cho vai trò "TP.HCM vì cả nước".

Hà Khánh/VOV-TP.HCM