Thủ tướng: Gỡ thẻ vàng IUU của EC 'phải làm bằng được và không thể kéo dài'

Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì phiên họp thứ 20 của Ban Chỉ đạo quốc gia về phòng, chống khai thác IUU - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Phiên họp được tổ chức tại trụ sở Chính phủ; trực tuyến tới 21 tỉnh, thành phố ven biển. Cùng dự có Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà; lãnh đạo các bộ, ngành, cơ quan Trung ương; lãnh đạo các tỉnh, thành phố ven biển.

Tình hình tiếp tục chuyển biến tích cực

Kể từ phiên họp thứ 19 (ngày 28/10), Bộ Nông nghiệp và Môi trường và các bộ, ngành, địa phương đang tiếp tục triển khai các nhiệm vụ được Thủ tướng Chính phủ giao.

Theo báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, các bộ, ngành, địa phương đã hoàn thành được 23/66 nhiệm vụ, đang triển khai 43 nhiệm vụ theo tiến độ Thủ tướng Chính phủ giao.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã trình Chính phủ xem xét, ban hành Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định số 37/2024/NĐ-CP, Nghị định số 38/2024/NĐ-CP (về thi hành Luật Thủy sản và xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thủy sản).

Công tác quản lý tàu cá và giám sát hoạt động khai thác tiếp tục có tiến triển rõ rệt. Cả nước có 79.800/79.941 tàu cá (99,8%) đã đăng ký, cập nhật trên cơ sở dữ liệu nghề cá quốc gia (VNFishbase). Trong tuần cả nước đã xóa đăng ký 370 tàu cá theo quy định do giải bản, chìm đắm, mất tích.

Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu rõ quyết tâm và mục tiêu không thay đổi trong tuyên chiến với khai thác IUU, gỡ thẻ vàng của EC - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Cũng trong tuần, không phát sinh thêm trường hợp tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài bị xử phạt. Tình hình xử lý vi phạm pháp luật trong khai thác IUU tiếp tục có chuyển biến tích cực (vấn đề được EC đặc biệt quan tâm). Theo báo cáo của Bộ Công an, tổng số vụ khởi tố từ 01/10 đến 27/10/2025 là 19 vụ/29 bị can (lũy kế từ năm 2024 đến 26/10/2025 đã khởi tố 84 vụ/130 bị can; đưa ra xét xử 43 vụ/88 bị cáo).

Ngày 2/11/2025, Bộ Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 4 đã phát hiện, bắt giữ, xử lý 2 tàu cá của tỉnh An Giang tàng trữ, vận chuyển trái phép thiết bị VMS của tàu cá khác tại vùng biển Tây Nam Bộ.

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà cho rằng, sau chỉ đạo của Thủ tướng, công việc đã "rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ tiến độ". Báo cáo tại cuộc họp cho thấy về cơ bản các nhiệm vụ đã triển khai; riêng nội dung về cơ sở dữ liệu vẫn đang tiếp tục thực hiện.

Về quản lý tàu cá chưa được cấp phép, Phó Thủ tướng đề nghị phân loại nhóm chưa được cấp phép, nhóm không đủ điều kiện cấp phép (đã được lực lượng Công an thống kê, kiểm soát từng tàu và chủ tàu). Đối với các tàu cá chưa được cấp phép cần nêu rõ số lượng đã quản lý, kiểm soát chặt chẽ, không để ra khơi.

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà cho rằng, sau chỉ đạo của Thủ tướng, công việc đã "rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ tiến độ" - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Liên quan đến xử phạt hành chính hành vi vi phạm, Phó Thủ tướng cho rằng cùng với biện pháp cưỡng chế các trường hợp, địa phương cần vận dụng hỗ trợ để bảo đảm đời sống người dân; đồng thời kiên quyết xử lý các vụ việc còn trong thời hiệu, và đưa ra khỏi danh sách những trường hợp đã hết thời hiệu xử phạt.

Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Nông nghiệp và Môi trường phải chủ trì thiết kế kiến trúc, chức năng quản lý, cơ chế vận hành và trao đổi thông tin trong hệ thống cơ sở dữ liệu nghề cá quốc gia; hoàn thành việc liên thông dữ liệu giữa các bộ, ngành, địa phương.

Quyết tâm và mục tiêu không thay đổi

Phát biểu kết luận, Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu rõ quyết tâm và mục tiêu không thay đổi trong tuyên chiến với khai thác IUU, gỡ thẻ vàng của EC, đây là việc không thể không làm và không thể kéo dài, phải làm bằng được, vì danh dự của đất nước, của quốc gia, uy tín của Đảng và Nhà nước ta, của nhân dân ta trên trường quốc tế, đồng thời cũng là vì nghề cá phát triển bền vững, vì lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhân dân, vì sự tiến bộ, công bằng, bình đẳng.

Thủ tướng đánh giá cao tinh thần làm việc nghiêm túc, khẩn trương, hiệu quả của các bộ, ngành, địa phương, nhất là lực lượng Quân đội, Công an, Bộ Nông nghiệp và Môi trường; đề nghị nghị các bộ, ngành, địa phương tiếp tục chủ động triển khai công việc theo chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn với tinh thần 6 rõ: Rõ người, rõ việc, rõ thời gian, rõ trách nhiệm, rõ thẩm quyền, rõ sản phẩm.

Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng báo cáo tại phiên họp - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Theo Thủ tướng, trong tuần, các bộ, ngành, địa phương tiếp tục có bước tiến tích cực trong việc triển khai chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại các phiên họp. Với tinh thần quyết liệt, không "đánh trống bỏ dùi", nhiều nhiệm vụ trọng tâm đã được hoàn thành theo đúng yêu cầu tiến độ.

Tuy nhiên, vẫn còn tình trạng tàu cá không đủ điều kiện hoạt động, chưa xử lý dứt điểm tại An Giang, TPHCM, Gia Lai, Khánh Hòa… Tiến độ hoàn thiện hồ sơ truy xuất nguồn gốc, dữ liệu nghề cá quốc gia còn hạn chế. Còn 16 địa phương chưa hoàn thành cấp phép cho toàn bộ tàu cá đủ điều kiện, nhất là Gia Lai (289 tàu), Đắk Lắk (107 tàu), Lâm Đồng (91 tàu), TPHCM (379 tàu), An Giang (854 tàu), Tây Ninh (79 tàu)…

Một số vụ vi phạm vùng biển nước ngoài chưa được xử lý dứt điểm, hồ sơ chuyển cơ quan tố tụng còn chậm. Hiện mới chỉ có 5/22 địa phương (Hưng Yên, Ninh Bình, Đắk Lăk, Cần Thơ, Vĩnh Long) đã xử lý xong các vụ việc vi phạm hành chính tồn đọng, mất kết nối VMS, vượt ranh giới cho phép khai thác.

Thời gian từ nay đến Đoàn công tác của EC sang làm việc rất ngắn, Thủ tướng yêu cầu phải hành động nhanh nhất, thực chất nhất, không hình thức, né tránh trách nhiệm.

Các bộ, ngành, địa phương nghiêm túc thực hiện các nghị quyết, kết luận, công điện, chỉ thị của Ban Bí thư, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, trong đó Công điện số 198/CĐ-TTg ngày 17/10/2025, Quyết định số 2310/QĐ-TTg ngày 17/10/2025 của về kế hoạch hành động tháng cao điểm chống khai thác IUU và phát triển bền vững ngành thủy sản Việt Nam.

Đại diện tỉnh An Giang báo cáo tại phiên họp - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Tăng cường tuần tra trên biển truy quét tàu cá "3 không"

Về một số nhiệm vụ trọng tâm, Thủ tướng nhấn mạnh yêu cầu rà soát lại đội tàu, tàu nào đủ điều kiện thì cấp phép, tàu nào không đủ điều kiện thì khoanh lại, xử lý dứt điểm theo quy định của pháp luật, kiên quyết không để tàu cá không đủ điều kiện tham gia hoạt động.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường chủ trì, phối hợp các bộ, ngành, địa phương xây dựng kịch bản, phương án làm việc kỹ thuật với EC, hoàn thành trước ngày 10/11/2025. Tập trung kiểm tra, hướng dẫn một số địa phương trọng điểm (An Giang, TPHCM, Khánh Hòa, Gia Lai…) chuẩn bị kỹ nội dung làm việc với Đoàn thanh tra lần thứ 5 của EC; đồng thời, nhân rộng cho các tỉnh khác. Thường xuyên giữ liên hệ, trao đổi, cung cấp đầy đủ thông tin với EC, báo cáo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà những nội dung vượt thẩm quyền.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường chủ trì, phối hợp với Bộ Tài chính, Bộ Xây dựng kiểm soát chặt chẽ nguyên liệu thủy sản nhập khẩu vào Việt Nam theo Hiệp định PSMA và bằng tàu container, đảm bảo ngăn chặn triệt để nguyên liệu thủy sản khai thác IUU xâm nhập vào thị trường Việt Nam. Triển khai hợp tác với một số nước về khai thác hải sản.

Bộ Quốc phòng chỉ đạo Tập đoàn Viettel chủ trì, phối hợp các bộ, ngành, địa phương liên quan khẩn trương hoàn thành số hóa toàn diện công tác quản lý tàu cá, chống khai thác IUU. Chỉ đạo các lực lượng kiểm soát chặt chẽ toàn bộ tàu cá xuất, nhập qua trạm kiểm soát biên phòng theo đúng quy định; kiên quyết không để tàu cá không đủ điều kiện tham gia hoạt động. Tổ chức đợt kiểm tra cao điểm chống khai thác IUU ở các khu vực, nhất là khu vực trọng điểm phía nam; tăng cường tuần tra trên biển truy quét tàu cá "3 không" (không đăng ký, không đăng kiểm, không giấy phép khai thác hải sản).

Thủ tướng nhấn mạnh một số nhiệm vụ trọng tâm trong chống khai thác IUU - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Bộ Công an hoàn thiện và đưa vào sử dụng ứng dụng quản lý tàu cá và ngư dân tham gia hoạt động trên VNeID, hoàn thành trước ngày 10/11/2025. Tiếp tục chủ trì kiểm tra, hướng dẫn các địa phương xử lý tàu cá vi phạm khai thác IUU (cả vi phạm hành chính và hình sự). Đẩy nhanh công tác điều tra, củng cố hồ sơ để xử lý hình sự các tàu cá vi phạm theo quy định. Điều tra, xác minh làm rõ khả năng có một số tàu cá, ngư dân, môi giới đang ở nước ngoài và hoạt động khai thác bất hợp pháp ở nước sở tại, báo cáo Thủ tướng Chính phủ trước ngày 15/11/2025.

Bộ Ngoại giao tiếp tục giao thiệp với phía EC và các nước trong khu vực, kịp thời cung cấp thông tin về các hoạt động, kết quả của Việt Nam trong chống khai thác IUU; thúc đẩy đàm phán ký hợp tác khai thác thủy sản trên biển và thống nhất cơ chế kiểm soát hoạt động khai thác thủy sản của tàu cá Việt Nam ở các vùng biển chồng lấn với Malaysia; thu thập thông tin, thống kê đầy đủ các ngư dân tham gia khai thác IUU ở vùng biển nước ngoài đã được trả về, để các cơ quan chức năng xử lý theo quy định.

Lãnh đạo các tỉnh, thành phố ven biển, có tàu cá thực hiện các nhiệm vụ trọng tâm, cấp bách, theo đó duy trì kiểm soát chặt chẽ toàn bộ tàu cá ra vào cảng theo quy định; kiên quyết không cho tàu cá không đủ điều kiện, không đăng ký tham gia hoạt động; cập nhật hằng tuần danh sách tàu cá nguy cơ cao vi phạm khai thác IUU theo quy định.

Sơn đánh dấu và viết số đăng ký cho tất cả tàu cá hiện có trên địa bàn, hoàn thành trước ngày 15/11/2025. Rà soát, cập nhật, đồng bộ, thống nhất thông tin tàu cá trên các cơ sở dữ liệu VNFishbase, VMS, VNeID, quản lý phương tiện của Bộ đội Biên phòng.

Rà soát hồ sơ truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác (hồ sơ tàu cá, nhật ký khai thác, sản lượng bốc dỡ qua cảng, cấp giấy xác nhận và chứng nhận nguồn gốc thủy sản) theo đúng quy định. Cương quyết xử phạt nghiêm toàn bộ tàu cá vi phạm quy định về VMS, vượt ranh giới, vi phạm vùng biển nước ngoài và tàu cá không vào cảng bốc dỡ sản phẩm theo quy định.

Các địa phương đẩy mạnh tuyên truyền, vận động người dân và xây dựng dự án về chuyển đổi nghề cho ngư dân, lo lương thực, thực phẩm trong thời gian chuyển đổi, trước mắt Chính phủ sẽ hỗ trợ 3 tháng lương thực.

Các cơ quan báo chí truyền thông tiếp tục tăng cường thông tin, tuyên truyền về chống khai thác IUU; tập trung biểu dương các ngư dân, lực lượng chấp pháp và doanh nghiệp tích cực chấp hành quy định IUU.

Các hiệp hội, doanh nghiệp nghiêm túc chấp hành việc không thu mua, chế biến, xuất khẩu các sản phẩm thủy sản có nguồn gốc từ khai thác IUU; vận động, biểu dương hội viên, ngư dân gương mẫu, thực hiện tốt.

Hà Văn