Thủ tướng Nga thăm Trung Quốc: Định hướng chiến lược mới

Theo Moscow Times, đây là chuyến thăm “rất quan trọng”, thể hiện quyết tâm củng cố quan hệ đối tác chiến lược giữa sức ép trừng phạt phương Tây. Thủ tướng Mikhail Mishustin đã đồng chủ trì cuộc họp thường niên lần thứ 30 tại Hàng Châu với Thủ tướng Lý Cường và hội kiến Chủ tịch Tập Cận Bình tại Bắc Kinh.

Chuyến công du hai ngày của Thủ tướng Mikhail Mishustin gợi mở phần nào tính toán chiến lược của cả hai cường quốc Á - Âu trong giai đoạn cạnh tranh nước lớn ngày càng gay gắt.

Thủ tướng Nga Mikhail Mishustin và người đồng cấp Trung Quốc Lý Cường ký thỏa thuận hợp tác tại Hàng Châu, hôm 3/11. (Nguồn: government.ru)

“Đối tác không giới hạn”

Sau khi Nga và Trung Quốc ký tuyên bố “Đối tác không giới hạn” vào tháng 2/2022, kim ngạch thương mại song phương đạt mức kỷ lục 244,8 tỷ USD năm 2024. Tuy nhiên, đến nửa đầu năm 2025, thương mại hai chiều giảm 9,1% so với cùng kỳ, phản ánh khó khăn do cầu nội địa của Nga suy yếu và rủi ro trừng phạt đối với doanh nghiệp Trung Quốc. Trong bối cảnh đó, Nga cần duy trì kênh hợp tác kinh tế - công nghệ với

Bắc Kinh, trong khi Trung Quốc tìm cách cân bằng giữa ủng hộ Nga và bảo vệ lợi ích thương mại toàn cầu của mình.

Đáng chú ý, chuyến thăm còn diễn ra ngay sau cuộc gặp giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình bên lề Hội nghị cấp cao APEC 2025 hôm 30/10 tại Hàn Quốc. Nga muốn tái khẳng định vị thế của mình trong ưu tiên chiến lược của Trung Quốc, đồng thời gửi thông điệp rằng “trục Á - Âu” Nga - Trung vẫn là đối trọng đáng kể trong cấu trúc đa cực mới.

Đối với Nga, mục tiêu chính của chuyến thăm là mở rộng hợp tác trong ba lĩnh vực then chốt: Năng lượng, thương mại và công nghệ cao tận dụng thị trường và nguồn lực từ Bắc Kinh để bù đắp tổn thất kinh tế, thúc đẩy thanh toán bằng nội tệ và tìm kiếm hỗ trợ công nghệ trong các ngành mới nổi như trí tuệ nhân tạo (AI), vi mạch và tự động hóa do đây là những lĩnh vực Nga đang gặp hạn chế do tác động của các lệnh cấm vận quốc tế.

Về phía Trung Quốc, Chủ tịch Tập Cận Bình khẳng định, việc duy trì và phát triển quan hệ Trung - Nga là một “lựa chọn chiến lược chung” của hai nước. Đồng thời, nhấn mạnh hợp tác song phương không chỉ mang lại lợi ích cho hai bên mà còn “đóng góp vào hòa bình và phát triển toàn cầu”. Bắc Kinh coi Nga là nguồn cung năng lượng và đối tác an ninh quan trọng, nhưng vẫn giữ nguyên tắc “độc lập chiến lược” – tức hợp tác chặt chẽ nhưng tránh để quan hệ biến thành một liên minh chính trị đối đầu với phương Tây.

Kết quả thực chất

Chuyến thăm của Thủ tướng Mikhail Mishustin đã mang lại nhiều kết quả thực chất, thể hiện qua các văn kiện được ký kết, các cam kết hợp tác cụ thể và những định hướng chiến lược mới trong quan hệ hai nước.

Thứ nhất, về mặt thể chế, hai bên ký kết tám văn kiện quan trọng và ra thông cáo chung, đặt nền tảng cho hợp tác dài hạn trong nhiều lĩnh vực. Các văn kiện bao gồm: (i) Biên bản hợp tác nhân đạo nhằm thúc đẩy giao lưu nhân dân; (ii) Bản đồ hợp tác định vị vệ tinh giai đoạn 2026–2030; (iii) thỏa thuận sửa đổi về quản lý rủi ro hạt nhân; (iv) các biên bản về kiểm dịch thực vật giúp mở rộng xuất khẩu đậu tương và cám lúa mì của Nga sang Trung Quốc; và (v) các thỏa thuận trong các lĩnh vực đầu tư, năng lượng, giao thông, hải quan và truyền thông.

Thứ hai, về thương mại và đầu tư, hai bên thống nhất rằng Hiệp định khuyến khích và bảo hộ đầu tư song phương sẽ chính thức có hiệu lực từ ngày 1/12/2025, tạo cơ chế pháp lý ổn định cho doanh nghiệp hai nước triển khai các dự án liên doanh “trên nguyên tắc cùng có lợi và tôn trọng lợi ích của nhau”. Các cam kết này cho thấy cả hai bên đều mong muốn chuyển từ hợp tác thương mại sang hợp tác đầu tư và công nghiệp sâu hơn.

Thứ ba, về văn hóa - xã hội và giao lưu nhân dân, hai Thủ tướng nhất trí tăng cường trao đổi cấp cao và triển khai “Năm Văn hóa Nga – Trung”, hướng tới mở rộng giao lưu nhân dân, hợp tác giáo dục, du lịch và kết nối vùng biên. Hai bên cũng khẳng định sẽ xúc tiến chính sách miễn thị thực song phương nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho công dân hai nước trong các hoạt động thương mại và du lịch.

Thứ tư, về định hướng chiến lược, hai nước tái khẳng định sẽ hợp tác chặt chẽ trong khuôn khổ SCO, BRICS và Liên hợp quốc, cùng “thúc đẩy trật tự thế giới đa cực, công bằng và hòa nhập hơn”. Chủ tịch Tập Cận Bình nhấn mạnh việc “duy trì liên kết chiến lược vững chắc” và “khai thác tiềm năng hợp tác mới” trong trí tuệ nhân tạo, kinh tế số và phát triển xanh. Những kết quả này cho thấy quan hệ Nga - Trung đang ngày càng tăng chiều sâu chiến lược và phạm vi ngày càng mở rộng.

Chuyến thăm của Thủ tướng Mikhail Mishustin đã củng cố thêm nền tảng và định hướng chiến lược cho quan hệ Nga - Trung trong giai đoạn mới. Những kết quả đạt được cho thấy hai nước đang chủ động điều chỉnh quan hệ theo hướng thực chất hơn và dài hạn hơn. Nhìn tổng thể, chuyến thăm cho thấy sự song hành trong nhu cầu củng cố quan hệ song phương.

Trong thời gian tới, mức độ gắn kết giữa Nga và Bắc Kinh sẽ chịu tác động từ sức ép bên ngoài và khả năng hai nước cân bằng lợi ích trong hợp tác kinh tế - an ninh. Trong bối cảnh đó, giới quan sát nhận định, quan hệ Nga - Trung sẽ tiếp tục duy trì tính ổn định và là trụ cột quan trọng trong cấu trúc quyền lực quốc tế đang tiếp tục biến động.

Hoàng Thanh Tâm