Thủ tướng Nhật Bản Takaichi coi Việt Nam là đối tác then chốt

Đại sứ Nhật Bản tại Việt Nam Ito Naoki tại cuộc gặp báo chí, ngày 27/11. (Ảnh: TĐ)

Hợp tác bán dẫn đạt tiến triển vượt bậc

Trả lời câu hỏi của phóng viên về định hướng chính sách của Thủ tướng Takaichi, Đại sứ Ito Naoki nhấn mạnh chính phủ mới của Nhật Bản “không thay đổi bất kỳ chủ trương nào đối với Việt Nam”. Chỉ trong vòng 1 tháng sau khi nhậm chức, Thủ tướng Takaichi đã có các hoạt động tiếp xúc lãnh đạo cấp cao Việt Nam và gửi thông điệp đến Diễn đàn Hợp tác địa phương Việt Nam – Nhật Bản diễn ra hôm 25/11 tại Quảng Ninh.

Diễn đàn đã thu hút đại diện 16 địa phương Nhật Bản và hơn 30 tỉnh, thành phố của Việt Nam. Thủ tướng Phạm Minh Chính tham dự và đưa ra nhiều định hướng hợp tác mới, trong khi Thủ tướng Takaichi gửi thông điệp khẳng định tầm quan trọng của giao lưu địa phương trong tổng thể quan hệ song phương. Lãnh đạo các địa phương hai nước đã trao đổi sâu về hợp tác kinh tế, phát triển nguồn nhân lực và khả năng kết hợp thế mạnh vùng miền.

Điểm lại những thành tựu hợp tác song phương trong hai năm qua, Đại sứ Ito cho biết một trong những lĩnh vực đạt tiến triển vượt bậc là hợp tác bán dẫn. Việt Nam đặt mục tiêu đào tạo 500 tiến sĩ ngành bán dẫn đến năm 2030, và Nhật Bản cam kết đào tạo một nửa trong số này thông qua các chương trình nghiên cứu tầm quốc tế. Trong 3 năm rưỡi tới, Nhật Bản sẽ tiếp nhận 63 nghiên cứu sinh tiến sĩ Việt Nam.

Tại Việt Nam, Trường Đại học Việt – Nhật gần đây khai giảng khóa cử nhân ngành bán dẫn, hiện có 106 sinh viên theo học. Chương trình đào tạo cử nhân bài bản này sẽ góp phần hình thành lực lượng nhân sự cốt lõi cho ngành công nghệ mũi nhọn mà Việt Nam đang hướng tới.

Trong lĩnh vực đổi mới sáng tạo, JICA đang hỗ trợ các doanh nghiệp startup Việt Nam để giúp họ thu hút đầu tư và hoàn thiện hệ sinh thái khởi nghiệp.

Cùng với đó, chuyển đổi xanh và năng lượng là lĩnh vực được hai nước thúc đẩy mạnh mẽ. Trong khuôn khổ Sáng kiến Cộng đồng châu Á phát thải ròng bằng 0, Nhật Bản phối hợp cùng Việt Nam phát triển điện gió ngoài khơi, năng lượng tái tạo và các dự án LNG. Khoảng 15 dự án năng lượng sạch trị giá 20 tỷ USD đang được triển khai. JICA dự kiến cung cấp khoản vay 300 triệu USD hỗ trợ ứng phó biến đổi khí hậu và chuyển đổi xanh tại Đồng bằng sông Cửu Long, giúp giảm phát thải, tăng năng suất và tăng cường khả năng chống chịu thiên tai.

Hạ tầng vẫn là "xương sống"

Theo Đại sứ Ito, hạ tầng vẫn là lĩnh vực trọng tâm trong hợp tác Nhật – Việt. Nhiều dự án lớn đang được triển khai gồm: Metro số 1 TPHCM, Metro số 2 Hà Nội, Thành phố thông minh phía Bắc Hà Nội, Nhà máy xử lý nước thải Yên Xá, dự án điện gió Quảng Trị, Nhà máy điện Ô Môn 4, Aeon Mall Hải Dương...

Đại sứ cho biết, lãnh đạo Việt Nam gần đây đã có nhiều đối thoại với doanh nghiệp Nhật Bản nhằm cải thiện môi trường đầu tư. Các vấn đề về gia hạn đầu tư đã được tháo gỡ, tạo niềm tin cho cộng đồng doanh nghiệp. Hiện có khoảng 2.000 doanh nghiệp Nhật hoạt động tại Việt Nam; theo khảo sát của JETRO, 60% trong số này muốn mở rộng đầu tư.

Thương mại song phương năm nay đạt 42,5 tỷ USD, tăng 11% so với cùng kỳ; dự kiến có thể đạt mốc 50 tỷ USD trong năm tới. Đầu tư Nhật Bản vào Việt Nam đạt 2,6 tỷ USD, tăng 18% so với năm ngoái.

Từ tháng 1 - 10 năm nay, 580.000 du khách Việt Nam đến Nhật Bản, trong khi khoảng 680.000 người Nhật Bản sang Việt Nam – lần lượt tăng 10% và 16% so với cùng kỳ.

Cơ chế mới để thúc đẩy hợp tác quốc phòng – an ninh

Tháng 12 tới, Việt Nam và Nhật Bản sẽ tổ chức cuộc họp 2+2 đầu tiên ở cấp Thứ trưởng Ngoại giao – Quốc phòng tại Tokyo. Đây sẽ là dịp để trao đổi sâu về an ninh khu vực và hợp tác trong công nghiệp quốc phòng, chuyển giao trang thiết bị cũng như viện trợ an ninh. Năm nay, tàu Hải quân Nhật Bản đã thăm Việt Nam và tàu Cảnh sát biển Việt Nam giao lưu tại Nhật Bản.

Đại sứ Ito khẳng định, Nhật Bản tiếp tục theo đuổi chiến lược Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương tự do và rộng mở, đề cao luật pháp quốc tế và trật tự dựa trên luật lệ. Trong chiến lược này, Việt Nam là “đối tác vô cùng quan trọng”.

Năm nay, lần đầu tiên Việt Nam và Nhật Bản thực hiện dẫn độ tội phạm dựa trên hiệp định ký năm 2020, đánh dấu bước tiến mới trong hợp tác pháp lý – tư pháp.

Trả lời câu hỏi về hợp tác trong lĩnh vực năng lượng hạt nhân, Đại sứ Ito cho biết việc Nhật Bản hợp tác để đạt mục tiêu hoàn thành nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 2 vào năm 2035 là “không đơn giản”. Hai nước đang tìm kiếm phương án hợp tác khác.

Thu Loan