Thủ tướng Phạm Minh Chính đối thoại với WEF: Khẳng định khát vọng chuyển đổi xanh-số của Việt Nam

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tham dự phiên đối thoại cấp cao ngày 26/11. (Nguồn: BTC)

Tại phiên đối thoại, người đứng đầu Chính phủ Việt Nam chia sẻ về lịch sử, tầm nhìn chiến lược đến năm 2045 và các giải pháp trọng tâm để đưa đất nước phát triển bền vững trong bối cảnh toàn cầu đầy biến động.

Gác lại quá khứ, hướng tới tương lai

Trả lời câu hỏi của Giám đốc điều hành WEF Stefan Mergenthaler về những bài học trong quá khứ để hướng tới tương lai và về những quyết định quan trọng nhằm hiện thực hóa tầm nhìn Việt Nam trở thành nước có thu nhập cao vào năm 2045, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã chia sẻ một triết lý sâu sắc: "Không ai sống với quá khứ nhưng không được quên quá khứ, và từ quá khứ phải rút ra bài học để xây dựng tương lai tốt hơn".

Nhắc lại chặng đường lịch sử đầy gian khó của Việt Nam: 80 năm giành độc lập, 50 năm thống nhất đất nước, trong đó có 40 năm chiến tranh và 30 năm bị bao vây cấm vận (từ 1964 đến 1994); Thủ tướng nhấn mạnh sự khốc liệt và hậu quả dai dẳng của chiến tranh mà Việt Nam phải gánh chịu; nhưng đất nước hình chữ S lựa chọn cách "gác lại quá khứ, tôn trọng sự khác biệt, khai thác điểm đồng để hướng đến tương lai".

"Trong chiến tranh, chúng tôi vẫn chiến đấu trên mặt trận nhưng cũng vẫn đối thoại trên bàn đàm phán để mang lại hòa bình, độc lập, tự chủ cho đất nước. Chúng tôi sẵn sàng cùng WEF và các đối tác thúc đẩy đối thoại tại những nơi xung đột, nơi còn có nghi ngờ, chưa có lòng tin để mang lại hòa bình, hợp tác và phát triển cho tất cả quốc gia, không để người dân bị bỏ lại phía sau", Thủ tướng cho biết.

Bên cạnh đó, về lộ trình phát triển kinh tế, Thủ tướng Phạm Minh Chính phân tích chi tiết 3 yếu tố mang tính quyết định: Nông nghiệp là bệ đỡ giúp Việt Nam từ một nước nghèo nàn, lạc hậu, thiếu ăn sau chiến tranh trở thành nước đủ ăn, xóa đói giảm nghèo thành công và vươn lên thành nước đang phát triển.

Công nghiệp là động lực giúp Việt Nam trở thành nước đang phát triển có thu nhập trung bình cao. Và khoa học công nghệ là chìa khóa then chốt cho tương lai. Thủ tướng Chính phủ xác định, chỉ có khoa học công nghệ mới giúp Việt Nam đạt mục tiêu trở thành nước phát triển, có thu nhập cao vào năm 2045.

Nhấn mạnh "phải nhìn xa trông rộng, nghĩ sâu làm lớn", Thủ tướng khẳng định, Đảng và Nhà nước không có mục tiêu nào khác ngoài độc lập chủ quyền và cuộc sống ấm no, hạnh phúc cả về vật chất lẫn tinh thần cho nhân dân.

Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định, Việt Nam lựa chọn cách "gác lại quá khứ, tôn trọng sự khác biệt, khai thác điểm đồng để hướng đến tương lai". (Nguồn: VGP)

Biến nguy thành cơ trong thế giới đầy biến động

Khi ông Mergenthaler đề nghị phân tích sâu hơn về những yếu tố giúp làm tăng khả năng chống chịu của Việt Nam trong một thế giới biến động, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhận định, thế giới đang đối mặt với những rủi ro lớn chưa từng có khi "chính trị phân cực, kinh tế phân mảnh, thể chế phân tách và phát triển phân hóa".

Thủ tướng nêu rõ nhiều thách thức hiện nay: Tăng trưởng kinh tế toàn cầu chậm lại, chủ nghĩa bảo hộ làm gián đoạn chuỗi cung ứng, cùng các vấn đề an ninh phi truyền thống. Trong nước, năm qua xảy ra những thiên tai đặc biệt nghiêm trọng, có nơi mưa tới 1.700 mm/ngày, mức chưa từng có. Việt Nam cũng đối mặt với già hóa dân số, cạn kiệt tài nguyên và nguy cơ AI ảnh hưởng việc làm.

Tuy nhiên, từ trong những thách thức ấy, Thủ tướng khẳng định "càng áp lực, càng phải nỗ lực"; cho rằng khó khăn chính là động lực để nhân loại phấn đấu cao hơn; đồng thời chỉ ra 3 điểm sáng lạc quan: (i) Xu thế hòa bình, hợp tác phát triển vẫn là chủ đạo; (ii) chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, kinh tế sáng tạo đang trở thành động lực mới, là "sợi dây xuyên suốt" kết nối các quốc gia; (iii) nỗ lực liên kết kinh tế giữa các nước đang gia tăng để bù đắp thiếu hụt.

Đặc biệt, về vai trò của Việt Nam trên trường quốc tế, Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh, đất nước hình chữ S kiên trì đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa dạng hóa, đa phương hóa, là bạn bè tốt, đối tác tin cậy với tất cả các nước trên thế giới, là thành viên có trách nhiệm với cộng đồng quốc tế, vì mục tiêu hòa bình hợp tác và phát triển.

"Do đó, chúng tôi sẵn sàng làm cầu nối để các nước đối thoại với nhau. Chúng tôi sẵn sàng xây dựng các chương trình đối thoại của quốc tế và của khu vực", Thủ tướng chỉ rõ.

Chủ tịch điều hành WEF Borge Brende phát biểu ghi hình về định hướng chiến lược của WEF trong thúc đẩy chuyển đổi kép toàn cầu và tăng cường hợp tác với các quốc gia, trong đó có những hợp tác chiến lược với Việt Nam. (Nguồn: VGP)

Chuyển đổi xanh và số: Mối quan hệ mật thiết

Khi được đề nghị chia sẻ về vai trò của chuyển đổi kép (chuyển đổi số và chuyển đổi xanh) đối với Việt Nam, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, đây là yêu cầu khách quan, lựa chọn chiến lược, ưu tiên hàng đầu của Việt Nam trong quá trình phát triển nhanh, bền vững; số hóa và xanh hóa là hai mặt song song của một quá trình, có liên hệ mật thiết, thúc đẩy lẫn nhau.

Theo đó, muốn chuyển đổi, trước hết phải nâng cao nhận thức về vị trí, vai trò, tầm quan trọng của chuyển đổi kép; từ đó biến thành hành động, các giải pháp cụ thể, khả thi, hiệu quả gồm 5 nhóm. Đó là, phải hoàn thiện thể chế, thể chế phải đi trước dẫn đường - Việt Nam đang nỗ lực biến thể chế từ điểm nghẽn thành lợi thế cạnh tranh quốc gia; phát triển hạ tầng xanh, hạ tầng số, điển hình là hạ tầng năng lượng, hạ tầng điện, gồm nguồn điện xanh, tải điện xanh, phân phối điện xanh, sử dụng điện xanh, giá điện xanh; xây dựng cơ sở dữ liệu đúng, đủ, sạch, sống; đào tạo nhân lực đáp ứng nhu cầu chuyển đổi; ứng dụng quản trị thông minh.

Đồng thời, phải có các cơ chế, chính sách để huy động nguồn lực, phải đẩy mạnh hợp tác công tư, khai thác hiệu quả nguồn lực Nhà nước, vốn Nhà nước có vai trò dẫn dắt, kích hoạt và huy động mọi nguồn lực xã hội, nguồn lực ngoài nhà nước, nguồn lực của doanh nghiệp, của người dân; huy động nguồn lực bên ngoài, lấy nội lực là cơ bản, chiến lược, lâu dài, quyết định, ngoại lực là quan trọng và đột phá. Trong đó, về ngoại lực, Thủ tướng nêu rõ gồm hợp tác thu hút nguồn vốn, chuyển giao công nghệ, đào tạo nhân lực, quản trị…

Việt Nam đang quyết liệt triển khai 3 đột phá chiến lược về thể chế, hạ tầng, nhân lực. Theo đó, đột phá thể chế giúp tạo thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp, giảm chi phí tuân thủ; hạ tầng hiện đại để giảm chi phí đầu vào cho doanh nghiệp và tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu; đào tạo nhân lực chất lượng cao đáp ứng nhu cầu chuyển đổi.

Tầm nhìn ASEAN và 3 đột phá chiến lược

Về tầm nhìn cho khu vực, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính khẳng định, sự phát triển của Việt Nam gắn liền với ASEAN - khu vực phát triển năng động với phương châm đoàn kết, thống nhất trong đa dạng. Tầm nhìn ASEAN là tầm nhìn của thời đại, đó là phát triển nhanh và bền vững, năm 2045 trở thành khu vực phát triển. Muốn vậy, đoàn kết, thống nhất trong ASEAN là quan trọng nhất và muốn phát triển được thì phải có ổn định, do đó phải chấm dứt các xung đột.

Cùng với đó, theo Thủ tướng phải hợp tác khai thác tiềm năng khác biệt, cơ hội nổi trội, lợi thế cạnh tranh của mỗi quốc gia và biến thành lợi thế, cơ hội của cả khu vực.

Mặt khác, ASEAN cần sự đoàn kết, giúp đỡ của cộng đồng quốc tế, các doanh nghiệp, phải đẩy mạnh hợp tác với các nước, tổ chức khu vực, quốc tế khác. Trên tinh thần Nhà nước kiến tạo, hài hòa hóa thể chế giữa quốc gia, khu vực, thế giới, doanh nghiệp tiên phong, công tư đồng hành, đất nước phát triển, nhân dân và doanh nghiệp được thụ hưởng. Từ đó, xây dựng một khu vực ASEAN giàu có, hòa bình, thịnh vượng, đóng góp vào hòa bình, phát triển của thế giới.

Toàn cảnh phiên đối thoại. (Nguồn: TTXVN)

Động lực của chuyển đổi kép

Trước câu hỏi về vai trò của doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME) và khởi nghiệp sáng tạo (startups) của Giám đốc điều hành WEF, Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định, SME là thành phần quan trọng trong nền kinh tế, chiếm tới 95-97% tổng số doanh nghiệp tại Việt Nam, đóng góp lớn vào GDP và đặc biệt quan trọng trong việc giải quyết việc làm, an sinh xã hội.

Đặc biệt, đề cập Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân, Thủ tướng chỉ rõ, các doanh nghiệp SME cần thể chế thông thoáng, hạ tầng thông suốt và cần có chính sách đào tạo nguồn nhân lực, bồi dưỡng về quản trị cho họ. Ngoài khoảng 1 triệu doanh nghiệp, Việt Nam còn có khoảng 5 triệu hộ kinh doanh, cũng cần quan tâm để các hộ này phát triển thành doanh nghiệp.

Về khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, Thủ tướng cho biết, Việt Nam có nhiều chương trình, phong trào, hoạt động, chính sách khuyến khích điều này trong học sinh, sinh viên, hỗ trợ các hoạt động khởi nghiệp. Người dân Việt Nam nói chung và học sinh, sinh viên nói riêng đều đam mê với cái mới và muốn đóng góp cho đất nước.

"Từ cái gốc là lòng yêu nước, chúng tôi khuyến khích, hỗ trợ, đào tạo để đưa khởi nghiệp đổi mới sáng tạo trở thành phong trào, xu thế và mong WEF góp phần vào việc này, nhất là trong những ngành mới nổi như trí tuệ nhân tạo, lượng tử, chip bán dẫn… Nhà nước phải kiến tạo, thanh niên phải tiên phong trong khởi nghiệp", Thủ tướng phát biểu.

Để người trẻ sáng tạo hết mình

Về nội dung chuẩn bị cho lực lượng lao động trẻ trước công cụ AI, Thủ tướng cho biết sự chuyển động của đất nước đòi hỏi sự chuyển động của tất cả mọi người. Dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, chuẩn bị cho Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIV, Việt Nam đã có nền tảng về chính sách, đường lối trên các lĩnh vực chiến lược, then chốt, quan trọng để chuẩn bị bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên phát triển giàu mạnh, văn minh, thịnh vượng, nhân dân hạnh phúc, ấm no, vững bước đi lên chủ nghĩa xã hội. Và trong tất cả các chủ trương này, con người vẫn là trung tâm, là chủ thể, là mục tiêu, là nguồn lực và động lực phát triển, trong đó, có thế hệ trẻ.

Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu rõ, phải giúp thế hệ trẻ nâng cao nhận thức về chuyển đổi xanh, chuyển đổi số; tạo cơ hội cho họ qua thể chế, khung khổ pháp lý để họ được cống hiến, thỏa sức sáng tạo, tiên phong trong chuyển đổi số; tạo nền tảng kiến thức, nâng cao trình độ cho thế hệ trẻ qua học tập, đào tạo; khuyến khích, hỗ trợ thế hệ trẻ trong khởi nghiệp như về thuế, phí, lệ phí, lãi suất tín dụng…; hỗ trợ trong đào tạo, tuyển dụng về lao động để thu hút những người có tài năng, năng lực; giúp kết nối với tuổi trẻ trên thế giới, chia sẻ kinh nghiệm về các thành công và thất bại…

"Phải vừa nâng cao nhận thức cho người trẻ, vừa làm cho họ tự tin, trang bị kiến thức, vừa hỗ trợ nguồn lực, vừa tạo không gian để họ sáng tạo, cống hiến hết mình, với tinh thần chấp nhận rủi ro, bảo vệ họ khi gặp rủi ro, để nếu gặp rủi ro không gặp quá nhiều ảnh hưởng; tinh thần là lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ", Thủ tướng phát biểu.

Cuối cùng, gửi lời cảm ơn đến WEF và Giám đốc điều hành Stefan Mergenthaler, Thủ tướng Phạm Minh Chính đúc kết thông điệp mạnh mẽ: "Chúng ta đã 'kết duyên' với nhau rồi thì phải quyết tâm cao hơn, nỗ lực lớn hơn, hành động quyết liệt hơn. Hãy chia sẻ tầm nhìn, chia sẻ hành động và chia sẻ thành quả. Nguồn lực bắt nguồn từ tư duy, động lực bắt nguồn từ đổi mới, và sức mạnh bắt nguồn từ nhân dân và doanh nghiệp".

Ngọc Anh