Thủ tướng: Thể chế thông thoáng nhưng cần ngăn chặn 'trục lợi chính sách'

Ngày 25-8, Thủ tướng Phạm Minh Chính dự lễ Kỷ niệm 80 năm ngày truyền thống ngành Tư pháp (28-8-1945 - 28-8-2025) và Đại hội thi đua yêu nước ngành Tư pháp lần thứ VI.

Thủ tướng dự và phát biểu tại lễ Kỷ niệm 80 năm ngày truyền thống ngành Tư pháp. Ảnh: Nhật Bắc

Trình bày diễn văn tại lễ kỷ niệm, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh nhấn mạnh trải qua 80 năm hình thành và phát triển, Bộ Tư pháp và ngành Tư pháp đã đi qua những chặng đường đầy thử thách nhưng cũng rất đỗi vẻ vang, đóng góp tích cực vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân dưới sự lãnh đạo của Đảng.

Bộ Tư pháp cũng hoàn thành tốt nhiệm vụ chủ trì, tham mưu xây dựng một số đạo luật quan trọng. Đồng thời, đã chủ động, sáng tạo tham mưu các cơ chế pháp luật đặc thù, đặc biệt góp phần phản ứng chính sách linh hoạt, kịp thời, tháo gỡ nhiều "điểm nghẽn" trong thực tiễn.

Trong nhiệm kỳ này, Chính phủ đã đổi mới mạnh mẽ công tác xây dựng pháp luật; đã tổ chức 39 phiên họp chuyên đề về xây dựng pháp luật, hoàn thiện một khối lượng nhiệm vụ xây dựng pháp luật kỷ lục.

Trong năm 2024 và 7 tháng đầu năm 2025, Chính phủ đã trình Quốc hội thông qua 66 luật, 15 nghị quyết, riêng tại Kỳ họp thứ 9, Chính phủ và các cơ quan liên quan đã trình và được Quốc hội thông qua 35 luật, chiếm 52,3% tổng số luật được ban hành tại 17 kỳ họp của nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh, đằng sau mỗi dự án Luật được Quốc hội thông qua, mỗi văn bản pháp luật đi vào cuộc sống là cả một hành trình lao động nghiêm túc, từ những cuộc thảo luận thẳng thắn, trách nhiệm, cho đến những buổi làm việc thâu đêm, xuyên lễ, gần như không có ngày nghỉ, với tinh thần "vừa chạy vừa xếp hàng".

Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh trình bày diễn văn tại lễ kỷ niệm. Ảnh: Nhật Bắc

Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh cho biết trước bối cảnh đất nước bước vào kỷ nguyên mới, ngành Tư pháp quyết tâm đổi mới tư duy và phương thức hoạt động, để mỗi văn bản pháp luật được ban hành vừa "đứng trên mảnh đất thực tiễn Việt Nam", vừa tiệm cận các tiêu chuẩn pháp lý quốc tế, góp phần khơi thông nguồn lực, đổi mới sáng tạo, kiến tạo môi trường đầu tư kinh doanh minh bạch, thuận lợi…

Phát biểu tại sự kiện, Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu rõ trải qua 80 năm hình thành và phát triển, ra đời cùng với sự thành lập của Chính phủ lâm thời, khi vừa mới giành được độc lập trong tình thế "ngàn cân treo sợi tóc", Bộ Tư pháp đã cùng với chính quyền dân chủ nhân dân non trẻ giải quyết những khó khăn bộn bề, làm nên những dấu ấn lịch sử, mở đầu cho hành trình xây dựng và phát triển của ngành Tư pháp.

Theo Thủ tướng, nhìn lại lịch sử hình thành, phát triển và trưởng thành của Bộ Tư pháp và ngành Tư pháp trong hành trình 80 năm qua, có thể khái quát 6 dấu ấn nổi bật, khái quát bằng 36 chữ: Chủ động xây dựng pháp quyền; Thực thi nghiêm túc pháp luật; Hiệu quả trong án dân sự; Tổ chức cán bộ nâng tầm; Hợp tác quốc tế sâu rộng; Tích cực tháo gỡ vướng mắc.

Trong những năm gần đây, thực hiện đột phá chiến lược về xây dựng và hoàn thiện thể chế, Bộ Tư pháp tiếp tục thể hiện rõ vai trò "kiến tạo phát triển", "người gác cổng pháp lý" của Chính phủ với nhiệm vụ thẩm định tất cả các dự án luật, pháp lệnh trước khi trình Chính phủ, Quốc hội.

Với phương châm thể chế "vừa là nguồn lực, vừa là động lực, vừa là đột phá cho sự phát triển", Thủ tướng Phạm Minh Chính đánh giá cao Bộ Tư pháp, ngành Tư pháp đã phát huy tinh thần "làm hết việc chứ không làm hết giờ", "làm ngày, làm đêm, làm thêm ngày nghỉ", "làm xuyên Lễ, Tết", để hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được Đảng, Nhà nước, nhân dân giao phó.

Thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Thủ tướng ghi nhận, biểu dương, đánh giá cao sự nỗ lực, cố gắng và những thành tích quan trọng của Bộ Tư pháp, toàn ngành Tư pháp trong suốt 80 năm qua, đóng góp quan trọng cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ đất nước.

Người đứng đầu Chính phủ đề nghị thời gian tới, ngành Tư pháp tập trung thực hiện "5 tiên phong": Tiên phong đẩy mạnh toàn diện công tác hoàn thiện thể chế, đẩy nhanh tiến độ, nâng cao chất lượng xây dựng luật; tiên phong tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong quy định pháp luật từ yêu cầu thực tiễn; tiên phong rà soát, hệ thống hóa và pháp điển hóa; tiên phong phân cấp, phân quyền trong xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật; tiên phong phổ biến và giáo dục pháp luật.

Thủ tướng Phạm Minh Chính trao Huân chương Lao động hạng Nhất tặng Bộ Tư pháp. Ảnh: Nhật Bắc

Cùng với đó, tiếp tục đổi mới tư duy trong công tác xây dựng và hoàn thiện pháp luật theo hướng vừa bảo đảm yêu cầu quản lý nhà nước, vừa khuyến khích sáng tạo, giải phóng toàn bộ sức sản xuất, khơi thông mọi nguồn lực phát triển.

Chuyển từ tư duy "quản lý" sang "phục vụ", kiến tạo phát triển; xóa bỏ tư duy "không quản được thì cấm". Đẩy mạnh phân cấp, phân quyền đi đôi với phân bổ nguồn lực, nâng cao năng lực thực thi của cấp dưới. Theo Thủ tướng, cần bố trí hạ tầng công nghệ, cơ sở dữ liệu lớn, ứng dụng công nghệ số, AI, trợ lý ảo… trong đổi mới, hiện đại hóa công tác xây dựng, tổ chức thi hành pháp luật.

Thủ tướng lưu ý thực hiện phương châm "thể chế thông thoáng, hạ tầng thông suốt, quản trị thông minh", tuy nhiên phải đi đôi với tăng cường và thiết kế công cụ kiểm tra giám sát, nhằm phòng ngừa, phát hiện, ngăn chặn kịp thời và kiên quyết xử lý các hành vi tham nhũng, tiêu cực trong thi hành pháp luật và trục lợi chính sách.

Bên cạnh đó, đẩy mạnh cắt giảm thủ tục hành chính, giảm chi phí tuân thủ cho người dân, doanh nghiệp. Giảm khâu trung gian, loại bỏ tình trạng cấp trên "hợp thức hóa" cho cấp dưới.

Theo yêu cầu của Thủ tướng, việc xây dựng luật phải bám sát thực tiễn, xuất phát từ thực tiễn, tôn trọng thực tiễn, lấy thực tiễn làm thước đo; để pháp luật thực sự là "đòn bẩy, điểm tựa" phát triển.

Minh Chiến