Thúc đẩy dịch vụ thương mại xanh

Nhiều quán cà phê ở Thanh Hóa đã chuyển sang dùng các vật dụng thân thiện môi trường, nhằm lan tỏa lối sống xanh.

Trong tiến trình phát triển xanh, Thanh Hóa đã có những bước khởi đầu đáng chú ý, đặc biệt ở lĩnh vực nông nghiệp. Điển hình là Công ty CP Mía đường Lam Sơn (Lasuco) - doanh nghiệp tiên phong biến mô hình kinh tế tuần hoàn thành lợi thế cạnh tranh. Từ phụ phẩm sau sản xuất đường, Lasuco đã nghiên cứu và tái chế thành phân bón hữu cơ, khí sinh học và năng lượng tái tạo. Nhờ đó, chuỗi giá trị từ cây mía không chỉ được khép kín, giảm thiểu tối đa chất thải, mà còn tạo ra nguồn sản phẩm mới, gia tăng lợi nhuận và nâng tầm thương hiệu. Mô hình này cho thấy, thương mại xanh ở Thanh Hóa không dừng lại ở khẩu hiệu, mà đang từng bước hiện hữu, mở đường cho một chiến lược phát triển nông nghiệp bền vững và hiện đại.

Bên cạnh khu vực sản xuất, các doanh nghiệp và HTX hoạt động trong lĩnh vực dịch vụ môi trường cũng giữ vai trò then chốt trong tiến trình thương mại xanh. Thông qua các hoạt động thu gom, phân loại, tái chế và xử lý chất thải, họ không chỉ góp phần giảm áp lực môi trường đô thị mà còn tạo nền tảng cho chuỗi thương mại xanh vận hành hiệu quả. Chẳng hạn, tại một số chợ lớn ở TP Thanh Hóa cũ như chợ Đông Hương, Tây Thành, mô hình phân loại rác tại nguồn đã được triển khai với sự phối hợp của tổ môi trường và tiểu thương. Nhờ vậy, lượng rác thải nhựa khó xử lý được tách riêng, một phần được thu gom tái chế, giảm đáng kể chi phí xử lý cuối cùng. Cách làm này không chỉ giúp khu chợ vận hành sạch sẽ, văn minh hơn mà còn tạo tiền đề để các trung tâm thương mại và siêu thị trên địa bàn từng bước áp dụng quy trình thương mại xanh theo hướng bền vững.

Một minh chứng rõ nét cho sự chuyển động này là tại Siêu thị GO! Thanh Hóa. Từ đầu năm 2025, hệ thống này đã đồng loạt thay túi nilon thông thường bằng túi phân hủy sinh học tại các quầy thực phẩm tươi sống, đồng thời bố trí quầy bán túi vải, túi giấy để khuyến khích khách hàng sử dụng nhiều lần. Đại diện siêu thị cho biết, trung bình mỗi ngày lượng túi nilon phát ra đã giảm khoảng 40% so với trước đây. Không dừng lại ở đó, GO! Thanh Hóa còn triển khai các chương trình nhỏ như giảm giá khi khách mang túi cá nhân, qua đó khuyến khích hình thành thói quen tiêu dùng mới. Đáng chú ý, nhiều khách hàng trẻ tuổi đã coi việc mang túi vải đi siêu thị như một phần lối sống văn minh, hiện đại. Những thay đổi tuy nhỏ nhưng thiết thực này chứng minh rằng thương mại xanh không còn là khái niệm xa vời, mà đang dần đi vào đời sống hàng ngày của người dân.

Ở góc độ quy hoạch, Thanh Hóa cũng đã định hướng nhiều khu dịch vụ, thương mại theo hướng gắn kết không gian xanh. Tại Khu Kinh tế Nghi Sơn, quy hoạch khu đô thị số 11 với diện tích hơn 800ha đã tích hợp chức năng thương mại, dịch vụ và cây xanh công cộng. Đây là cơ hội lớn để ngay từ khâu đầu tư, hạ tầng đã được thiết kế theo tiêu chuẩn xanh, góp phần tạo hình ảnh đô thị hiện đại, thân thiện môi trường, đồng thời khuyến khích các doanh nghiệp dịch vụ triển khai hoạt động thương mại xanh.

Những chuyển động bước đầu cho thấy, thương mại xanh ở Thanh Hóa đã có nền tảng nhất định, song để trở thành xu thế chủ đạo vẫn còn nhiều thách thức. Tại hội nghị đào tạo kỹ năng số cho thương mại điện tử tháng 7/2025, ông Trần Đức Lương, Phó Giám đốc phụ trách Sở Công Thương Thanh Hóa từng nhấn mạnh: “Mặc dù tỉnh sở hữu nhiều lợi thế như quy mô dân số lớn, tốc độ đô thị hóa nhanh, hạ tầng viễn thông đang được cải thiện và số lượng doanh nghiệp vừa và nhỏ tăng mạnh qua các năm, nhưng chuyển đổi số trên địa bàn vẫn đang đối mặt với nhiều thách thức”. Ý kiến này cũng phản ánh phần nào bức tranh của thương mại xanh. Lợi thế là rõ ràng, nhưng rào cản về công nghệ, hạ tầng và thói quen tiêu dùng vẫn còn hiện hữu.

Trong chiến lược phát triển bền vững, Thanh Hóa đặt mục tiêu đến năm 2030 giảm ít nhất 30% lượng phát thải khí nhà kính so với hiện tại, đồng thời nâng tỷ lệ sử dụng năng lượng tái tạo trong các ngành kinh tế chủ lực lên khoảng 30%. Đây chính là nền tảng quan trọng để thương mại xanh gắn kết chặt chẽ hơn với sản xuất xanh và tiêu dùng xanh, hình thành một hệ sinh thái khép kín.

Để hiện thực hóa mục tiêu này, nhiều giải pháp đang được đặt ra. Về chính sách, cơ chế ưu đãi về thuế và tín dụng đối với doanh nghiệp đầu tư công nghệ sạch hay áp dụng nhãn sinh thái, chứng nhận xanh sẽ là động lực quan trọng. Về hạ tầng, việc hình thành các trung tâm tái chế, điểm thu gom rác thải tái sử dụng cùng với phát triển logistics xanh bằng phương tiện sử dụng năng lượng sạch sẽ giúp khép kín chu trình tiêu dùng - sản xuất - tái chế. Trong lĩnh vực thương mại điện tử vốn đang tăng trưởng nhanh tại Thanh Hóa, việc ưu tiên quảng bá sản phẩm OCOP, hàng hóa đạt chứng nhận môi trường, kết hợp yêu cầu đóng gói thân thiện và vận chuyển tiết kiệm năng lượng sẽ tạo nên “cú hích” mạnh mẽ.

Song song với đó, truyền thông và đào tạo đóng vai trò không thể thiếu. Doanh nghiệp cần được tập huấn để đáp ứng các tiêu chuẩn xanh, còn người tiêu dùng cần được khuyến khích thay đổi thói quen, ưu tiên lựa chọn sản phẩm thân thiện với môi trường. Các trường đại học, viện nghiên cứu trên địa bàn có thể là cầu nối giúp chuyển giao công nghệ, giới thiệu giải pháp phù hợp thực tiễn của tỉnh.

Bên cạnh đó, việc ghi nhận, khen thưởng những đơn vị tiên phong, từ doanh nghiệp sản xuất, siêu thị đến sàn thương mại điện tử sẽ tạo động lực lan tỏa, khiến thương mại xanh dần trở thành lựa chọn tất yếu của cộng đồng. Bởi hơn hết, thương mại xanh hôm nay chính là “tấm hộ chiếu” để Thanh Hóa khẳng định vị thế trong nền kinh tế tương lai - nơi tăng trưởng chỉ thực sự bền vững khi gắn liền với trách nhiệm môi trường và lợi ích cộng đồng.

Bài và ảnh: Chi Phạm