Thúc đẩy logistics xanh bằng các chính sách thiết thực

Các đại biểu chia sẻ giải pháp phát triển ngành logictics tại tọa đàm “Chính sách tài chính phát triển logistics xanh” diễn ra chiều 31/7 tại TP Hồ Chí Minh.

Nền móng cho chuyển đổi xanh

Chiều 31/7, chia sẻ tại tọa đàm “Chính sách tài chính phát triển logistics xanh” do Tạp chí Kinh tế -Tài chính phối hợp với Vinexad tổ chức, bà Vũ Thị Ánh Hồng, Phó Tổng Biên tập Tạp chí Kinh tế -Tài chính cho biết, với tốc độ tăng trưởng từ 14 - 16%/năm và quy mô thị trường đạt khoảng 40 - 42 tỷ USD, ngành logistics đang đóng vai trò trụ cột trong nền kinh tế Việt Nam.

Tuy nhiên, đi kèm với đó là áp lực không nhỏ về chi phí vận hành, chiếm tới 16 - 18% GDP và lượng phát thải carbon lớn, nhất là trong lĩnh vực vận tải đường bộ. Vì vậy, nếu ngành không chuyển đổi sang mô hình logistics xanh, ngành sẽ khó có thể duy trì tốc độ phát triển và đáp ứng các tiêu chuẩn toàn cầu trong tương lai gần.

Theo bà Ánh Hồng, hiện nay, logistics xanh là một trong những trụ cột quan trọng giúp Việt Nam thực hiện mục tiêu phát thải ròng bằng “0” (Net Zero) đã cam kết tại COP26. Tuy nhiên, việc chuyển đổi xanh không thể tự thân vận hành nếu thiếu đi các chính sách tài chính đủ lực, đúng lúc và trúng đích.

Ngoài ra, doanh nghiệp muốn chuyển đổi xanh cũng cần đầu tư vào phương tiện vận tải thân thiện với môi trường, kho bãi tiết kiệm năng lượng, hệ thống quản lý phát thải số hóa… Những điều kiện này lại đòi hỏi chi phí lớn và sự hỗ trợ mạnh mẽ từ các chính sách tài chính từ cơ quan quản lý nhà nước.

Đông đảo khách hàng, doanh nghiệp tham gia triển lãm quốc tế Logistics Việt Nam lần thứ 3 diễn ra từ ngày 31/7 đến 2/8 tại TP Hồ Chí Minh.

Đồng quan điểm, ông Trần Thanh Hải, Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) cho rằng, logistics xanh sẽ là chìa khóa giúp doanh nghiệp Việt Nam tăng khả năng chống chịu trước những biến động toàn cầu và đáp ứng yêu cầu thị trường, đặc biệt là các chính sách thuế carbon của EU (CBAM).

“Các khoản đầu tư vào container thông minh, hệ thống vận hành tối ưu hay xe điện không chỉ giúp bảo vệ môi trường mà còn tiết giảm chi phí dài hạn, nhất là trong bối cảnh giá năng lượng biến động liên tục. Ngoài ra, lợi thế của logistics xanh không chỉ nằm ở khía cạnh chi phí mà còn ở khả năng tạo nên sức cạnh tranh. Chứng chỉ xanh sẽ sớm trở thành tấm “visa thương mại” quan trọng giúp doanh nghiệp thâm nhập các thị trường khắt khe.

Hiện nay, doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ vẫn đang gặp vô vàn rào cản trong hành trình chuyển đổi logistics xanh. Theo bà Ngô Thị Thanh Vy, Phó Tổng Giám đốc Cảng Quốc tế Long An, vừa qua Việt Nam đã chủ động xây dựng chiến lược phát triển logistics quốc gia và đầu tư mạnh vào hạ tầng cảng biển.

Với đặc thù là trung tâm trung chuyển chiến lược phía Nam - khu vực chiếm khoảng 45% tổng lượng hàng qua cảng cả nước, Cảng Quốc tế Long An đang chứng minh rằng một cảng biển không chỉ là nơi bốc xếp mà còn là đầu mối đổi mới xanh trong toàn chuỗi logistics. Tuy nhiên, để hiện thực hóa những kế hoạch lớn, đơn vị rất cần sự hỗ trợ mạnh mẽ từ chính sách tài chính: từ tín dụng xanh, ưu đãi thuế đến các quỹ phát triển logistics.

Theo bà Thanh Vy, các khoản đầu tư cho vận tải thân thiện với môi trường, kho bãi tiết kiệm năng lượng hay hệ thống quản lý phát thải số hóa không hề nhỏ và không phải doanh nghiệp nào cũng đủ tiềm lực thực hiện nếu không có cơ chế hỗ trợ phù hợp. Để tháo gỡ khó khăn, các doanh nghiệp đều kỳ vọng sẽ mở rộng mạng lưới hợp tác với các đối tác trong và ngoài nước để xây dựng hệ sinh thái logistics toàn diện, hiện đại, bền vững và đẩy mạnh số hóa.

Đẩy mạnh chuyển đổi số

Ông Đào Duy Tám, Trưởng Ban Giám sát quản lý về hải quan (Tổng cục Hải quan) cho biết, hiện ngành hải quan đã số hóa toàn diện quy trình thông quan với sự hỗ trợ của AI, blockchain, dữ liệu lớn, mã QR… giúp rút ngắn thời gian, giảm chi phí và đặc biệt góp phần giảm lượng phát thải trong vận hành logistics.

Theo đó, 99,56% doanh nghiệp đã thực hiện thủ tục hải quan điện tử, một con số đáng khích lệ. Tuy nhiên, để logistics xanh thật sự trở thành xu hướng chủ đạo và lan tỏa đến mọi phân khúc doanh nghiệp, các cơ quan quản lý vẫn phải tập trung xây dựng, điều tiết một hệ sinh thái tài chính đồng bộ. Cụ thể, cần có chính sách ưu đãi về thuế, tín dụng xanh, bảo lãnh vay vốn, hỗ trợ đổi mới công nghệ, đơn giản hóa thủ tục hành chính, tất cả phải gắn kết trong một khuôn khổ chính sách tổng thể và thống nhất.

Dưới góc độc doanh nghiệp, ông Tony Anh, Phó Tổng Giám đốc Tập đoàn ITL cho biết, việc chuyển đổi số và phát triển bền vững là hai trụ cột chiến lược trong định hướng phát triển dài hạn của doanh nghiệp ngành logistics. Với việc đầu tư mạnh vào công nghệ quản lý hiện đại như eFMS, eTMS, WMS, Salesforce CRM, Tableau…, đơn vị đã số hóa gần như toàn bộ chuỗi vận hành logistics của mình, từ quản lý đội xe, container, sà lan đến cảng, nhà kho.

Điểm nhấn nổi bật là nền tảng VELA (nền tảng logistics số) đơn vị áp dụng đang cung cấp dịch vụ tích hợp, giúp khách hàng tối ưu vận hành, giảm chi phí, minh bạch thông tin và đặc biệt là góp phần phát triển logistics xanh.

350 doanh nghiệp tham gia triển lãm quốc tế Logistics Việt Nam 2025.

“Thông qua chuyển đổi số, chúng tôi không chỉ nâng cao năng lực cạnh tranh mà còn sẵn sàng đáp ứng những yêu cầu ngày càng khắt khe từ các đối tác quốc tế. Hiện nay, đơn vị đang hướng đến mục tiêu trở thành doanh nghiệp dẫn đầu ngành logistics tại Việt Nam với doanh thu 1 tỷ USD vào năm 2028. Để làm được điều đó, chúng tôi cam kết đầu tư dài hạn cho đổi mới công nghệ, hạ tầng xanh và phát triển nhân sự chất lượng cao", ông Tony Anh cho biết thêm.

Theo các chuyên gia kinh tế, chính sách tài chính chính là yếu tố nền tảng để mở ra cánh cửa tương lai ấy. Thiếu chính sách tài chính, doanh nghiệp sẽ không thể đơn độc chuyển đổi và nền kinh tế Việt Nam sẽ khó đạt mục tiêu xanh hóa hay chuyển đổi số hiệu quả trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Vì vậy, để thúc đẩy ngành này phát triển, Chính phủ cần sớm ban hành gói chính sách tổng lực, thiết kế rõ ràng các công cụ tài chính phù hợp với từng quy mô doanh nghiệp, từng giai đoạn chuyển đổi.

Sự phối hợp giữa Bộ Tài chính, Bộ Giao thông Vận tải, Bộ Tài nguyên và Môi trường và các địa phương là điều kiện tiên quyết để hình thành một môi trường đầu tư thuận lợi cho logistics xanh phát triển và chuyển đổi số hiệu quả.

Bài, ảnh: Hoàng Tuyết/Báo Tin tức và Dân tộc