Thúc đẩy tiến trình hiện thực hóa mục tiêu miễn viện phí toàn dân

Triển khai miễn viện phí toàn dân sẽ giúp người dân dễ dàng tiếp cận dịch vụ khám, chữa bệnh.

Hiện Bộ Y tế đang khẩn trương xây dựng Đề án để triển khai chính sách nhân văn này từ năm 2026.

Trao đổi thông tin với báo chí, Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan cho biết, Nghị quyết số 72-NQ/TW tiếp tục thể hiện sự quan tâm sâu sắc của Đảng đối với sức khỏe người dân, hướng đến mục tiêu xây dựng một nước Việt Nam khỏe mạnh, nơi mọi người đều được chăm sóc y tế, sống lâu, sống khỏe, sống lành mạnh; đồng thời nâng cao thể chất, ý thức bảo vệ sức khỏe và chủ động phòng ngừa bệnh tật trong toàn xã hội. Một trong những nội dung trọng tâm của Nghị quyết số 72-NQ/TW là đẩy mạnh cải cách tài chính y tế và phát triển chính sách bảo hiểm y tế bền vững, hiệu quả, làm cơ sở tiến tới miễn viện phí cho người dân.

Miễn viện phí ở mức cơ bản cho toàn dân được thực hiện thông qua bảo hiểm y tế và bắt đầu triển khai từ năm 2026 và đạt mục tiêu vào năm 2030 là một chủ trương nhân văn, thể hiện tính ưu việt của chế độ, có ý nghĩa an sinh xã hội sâu sắc. Chính sách này sẽ giúp phát hiện sớm bệnh tật, giảm chi phí y tế, đồng thời khẳng định rõ quan điểm: người dân là trung tâm và được ưu tiên hàng đầu trong xây dựng, thực hiện các chính sách bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe. Do đó, Bộ Y tế đang khẩn trương xây dựng các nội dung liên quan đề án.

Chính sách miễn viện phí dựa trên nền tảng trụ cột là bảo hiểm y tế và được thực hiện theo lộ trình. Nhà nước và quỹ bảo hiểm y tế sẽ chi trả các chi phí y tế cơ bản, thiết yếu, qua đó giảm đáng kể gánh nặng tài chính cho người dân - trước hết là nhóm chính sách xã hội, người yếu thế, người có thu nhập thấp và một số đối tượng ưu tiên khác.

Đối với dịch vụ y tế theo yêu cầu, vượt mức cơ bản, người bệnh vẫn phải tự chi trả nhằm nâng cao ý thức sử dụng dịch vụ hợp lý và tiết kiệm chi phí. Chính sách miễn viện phí vì vậy phải gắn chặt với mục tiêu bao phủ bảo hiểm y tế toàn dân. Mọi người đều cần tham gia bảo hiểm y tế để chia sẻ rủi ro, người có điều kiện hỗ trợ người nghèo, người khỏe giúp người yếu, cùng với sự hỗ trợ từ ngân sách nhà nước, để khi không may mắc bệnh người dân không phải trả thêm chi phí. Về phạm vi quyền lợi, người dân được khám sức khỏe định kỳ hoặc khám sàng lọc miễn phí ít nhất mỗi năm một lần và lập sổ sức khỏe điện tử, quản lý bệnh tật theo vòng đời.

Chính sách này bắt đầu triển khai từ năm 2026, từng bước thực hiện tăng tỷ lệ, mức thanh toán, chi cho phòng bệnh, chẩn đoán, điều trị sớm một số bệnh và đối tượng ưu tiên theo lộ trình từ Quỹ Bảo hiểm y tế để giảm gánh nặng tài chính cho người bệnh, phù hợp với việc tăng mức đóng bảo hiểm y tế theo quy định của pháp luật từ năm 2027. Ngân sách nhà nước và Quỹ Bảo hiểm y tế chi trả cho một số dịch vụ phòng bệnh, quản lý bệnh mạn tính, khám sức khỏe định kỳ và khám sàng lọc theo yêu cầu chuyên môn tại cấp khám bệnh, chữa bệnh ban đầu, cơ bản theo lộ trình phù hợp nhằm ngăn ngừa bệnh tật, giảm tỷ lệ mắc bệnh và tử vong, tiết kiệm chi phí điều trị cho người dân. Mục tiêu cuối cùng là bảo đảm mọi người dân được tiếp cận các dịch vụ y tế thiết yếu, cơ bản mà không phải lo lắng về tài chính.

Tại Hội nghị toàn quốc quán triệt và triển khai bốn nghị quyết của Bộ Chính trị ngày 16/9, trong báo cáo chuyên đề về Nghị quyết số 72-NQ/TW, Phó Thủ tướng Lê Thành Long khẳng định Chính phủ đã tính toán kỹ, đủ khả năng cân đối ngân sách để thực hiện lộ trình miễn viện phí cơ bản trong phạm vi quyền lợi bảo hiểm y tế. Kinh phí khám sức khỏe định kỳ cho khoảng 100 triệu dân ước tính 30.000 tỷ đồng, trong đó người sử dụng lao động chi khoảng 5.000 tỷ đồng, phần còn lại do ngân sách chi trả. Phó Thủ tướng cũng khẳng định Nhà nước đủ khả năng cân đối trong giai đoạn đầu và có giải pháp lâu dài.

Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan cũng lưu ý, Nghị quyết không đặt mục tiêu “miễn phí tuyệt đối”, mà hướng đến giảm tối đa chi phí đồng chi trả của người dân, tăng độ bao phủ bảo hiểm y tế, giảm tử vong do phát hiện bệnh muộn và xây dựng hệ thống y tế công bằng, bình đẳng, hiệu quả, bền vững và không ai bị bỏ lại phía sau; bảo đảm mọi người dân đều có quyền tiếp cận dịch vụ y tế mà không phải lo lắng về chi phí.

Chia sẻ về chủ trương miễn viện phí toàn dân, đại diện các cơ sở y tế đều cho rằng, đây có thể coi là một “tuyên ngôn” về chiến lược chăm sóc sức khỏe nhân dân, chuyển từ bị động chữa bệnh sang chủ động phòng bệnh và phát hiện sớm bệnh tật - một định hướng có ý nghĩa to lớn. Thực hiện được điều này sẽ là một bước tiến quan trọng trong công tác an sinh xã hội. Với sự quyết tâm của toàn Đảng, toàn dân, sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị và một lộ trình bài bản, chủ trương này sẽ được thực hiện thành công, mang lại lợi ích thiết thực cho mọi người dân.

Tiến sĩ Hà Anh Đức, Cục trưởng Quản lý Khám chữa bệnh (Bộ Y tế), cho biết các đơn vị liên quan đang tập trung xây dựng đề án trong đó quy định rõ nội dung cũng như danh mục xét nghiệm và cận lâm sàng cần thiết. Mục tiêu là thiết kế gói khám hiệu quả, tiết kiệm chi phí nhưng vẫn bảo đảm chất lượng, đồng thời tạo điều kiện để mọi người dân đều có cơ hội kiểm tra sức khỏe thường xuyên. Để nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh, Bộ Y tế cũng sẽ đầu tư đồng bộ về nhân lực, cơ sở vật chất và trang thiết bị cho y tế cơ sở.

Theo thống kê của Bảo hiểm Xã hội Việt Nam, bình quân Quỹ Bảo hiểm y tế chi trả từ 87 đến 89% tổng chi phí khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế và người tham gia có trách nhiệm đồng chi trả 11-13%. Như vậy, nếu thực hiện được việc miễn viện phí sẽ góp phần xóa bỏ gánh nặng tài chính, giúp người dân được tiếp cận dịch vụ y tế cơ bản.

Như vậy, việc thực hiện miễn viện phí toàn dân là bước ngoặt quan trọng, tạo sự thay đổi từ chữa bệnh sang chăm sóc ban đầu; đồng thời khẳng định quyết tâm của Chính phủ trong việc nâng cao chất lượng sống của nhân dân, vì một Việt Nam khỏe mạnh, văn minh và thịnh vượng trong kỷ nguyên mới.

MINH HOÀNG