Thực tế khắc nghiệt cho thỏa thuận hòa bình Ukraine

Trong bối cảnh xung đột Nga-Ukraine vẫn tăng nhiệt và các diễn biến mới tiếp tục nảy sinh, nỗ lực của các bên nhằm thúc đẩy một thỏa thuận hòa bình ngày càng đối mặt thực tế khắc nghiệt.

Trong những ngày gần đây, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã nói chuyện với cả Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và Tổng thống Nga Vladimir Putin nhằm đưa cuộc giao tranh đến hồi kết.

Ngay khi ông Trump đang bày tỏ lạc quan, cho biết hai bên "có lẽ đã rất gần" với thỏa thuận kết thúc cuộc chiến, với 95% nội dung về bảo đảm an ninh đã được thống nhất, nỗ lực hòa bình lại trở nên phức tạp hơn khi Moscow cáo buộc Kiev tấn công dinh thự Tổng thống Nga ở vùng Novgorod.

Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov ngày 30/12 tuyên bố hậu quả ngoại giao của cuộc tấn công sẽ là việc Nga cứng rắn hơn trong lập trường đàm phán. Ông Peskov cho rằng vụ việc nhằm mục đích phá vỡ tiến trình đàm phán về việc chấm dứt xung đột Ukraine.

Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov ngày 30/12 cáo buộc Ukraine đã sử dụng 91 máy bay không người lái (UAV) tầm xa để thực hiện cuộc tấn công vào ngày 29/12, nhưng tất cả đều bị hệ thống phòng không Nga đánh chặn. Không có ai bị thương và không có thiệt hại nào, ông nói thêm.

Về bước tiếp theo, ông Lavrov cho biết các mục tiêu ở Ukraine đã được lựa chọn cho các cuộc tấn công trả đũa, nhấn mạnh rằng cuộc tấn công sẽ không khiến Nga từ bỏ đàm phán, nhưng lập trường của Moscow sẽ được "xem xét lại".

Ông Zelensky, ông Putin, ông Trump. Ảnh: Axios

Trong các bình luận với truyền thông trên WhatsApp ngày 30/12, ông Zelensky phủ nhận cáo buộc của phía Nga, đồng thời phản bác rằng Nga đang "sử dụng những tuyên bố nguy hiểm để phá hoại" các nỗ lực hòa bình đang diễn ra.

Trong cùng cuộc trò chuyện trên WhatsApp, ông Zelensky cũng nói với các phóng viên rằng Kiev đang thảo luận với Washington về khả năng hiện diện của quân đội Mỹ tại Ukraine như một phần của các đảm bảo an ninh.

"Chúng tôi đang thảo luận điều này với Tổng thống Trump và với các đại diện của liên minh (phương Tây) ủng hộ Kiev. Chúng tôi muốn điều này. Chúng tôi mong muốn điều này. Đây sẽ là một lập trường mạnh mẽ về các đảm bảo an ninh", ông nói.

Nhà Trắng không bình luận gì về vấn đề điều động quân đội Mỹ đến Ukraine theo bất kỳ thỏa thuận hòa bình nào với Nga, Reuters cho biết.

Nhà Trắng cũng từ chối bình luận thêm về cuộc tấn công bị cáo buộc nhằm vào dinh thự của ông Putin sau khi ông Zelensky nói rằng ông đã nêu vấn đề này với ông Trump.

Về phần mình, Tổng thống Trump ngày 29/12 cho biết, ông đã được ông Putin thông báo trực tiếp về vụ việc và rất tức giận về điều đó. Khi được hỏi liệu có bằng chứng về một cuộc tấn công như vậy hay không, ông Trump nói, "Chúng ta sẽ tìm hiểu".

Tại Warsaw, Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk ngày 30/12 bày tỏ lạc quan rằng hòa bình có thể đạt được ở Ukraine trong vòng vài tuần nhờ các đảm bảo an ninh của Mỹ, mặc dù tỉ lệ thành công 100% "vẫn còn xa vời".

Ông Tusk cũng ám chỉ khả năng quân đội Mỹ được gửi đến đường tiếp xúc giữa các lực lượng Ukraine và Nga, nhưng ông không đưa ra chi tiết nào về đề xuất đó và Nhà Trắng không bình luận ngay lập tức về phát biểu của ông.

Người đứng đầu chính phủ Ba Lan, quốc gia có chung đường biên giới phía Đông với Ukraine và là một trong những đồng minh phương Tây thân cận nhất của Kiev, cũng nhấn mạnh sự cần thiết phải có tiến triển trong các vấn đề lãnh thổ.

Điều mà ông Tusk đề cập lại cho thấy một thực tế khắc nghiệt khác mà thỏa thuận hòa bình Ukraine đang phải đối mặt: Điểm nghẽn về lãnh thổ vẫn chưa hề được tháo gỡ.

Moscow muốn kiểm soát toàn bộ Donbass, yêu cầu các lực lượng Ukraine rút khỏi các phần còn lại của khu vực này, trong khi Kiev muốn chấm dứt giao tranh dọc theo các chiến tuyến hiện tại.

Tổng thống Zelensky tuần trước cho biết Ukraine sẵn sàng rút quân khỏi Donbass, nhưng không phải như cách mà Nga mong muốn. Điều kiện đặt ra là Nga cũng phải đồng ý rút lực lượng tương đương để tạo ra một "khu kinh tế tự do" phi quân sự.

Nhà lãnh đạo Ukraine còn nhấn mạnh rằng các vấn đề lãnh thổ cần được thảo luận ở cấp cao nhất, và cho biết ông sẵn sàng gặp ông Putin.

"Tôi đã nói với Tổng thống Trump và các nhà lãnh đạo châu Âu rằng tôi sẵn sàng cho bất kỳ hình thức gặp gỡ nào với ông Putin. Tôi không sợ bất kỳ hình thức nào", ông Zelensky nói vào ngày 30/12.

Khi năm 2025 đang nhanh chóng khép lại, các bên trong cuộc xung đột cũng như châu Âu và Mỹ có thể thấy mình ở trong một tình huống khó có thể tưởng tượng được chỉ vài tháng trước: Thực sự đã có những đề xuất hòa bình chi tiết được đưa ra.

Như chính bản thân ông Trump thừa nhận, sẽ không có giải pháp nào nhanh chóng, và cũng không có thời hạn nào được đặt ra cho việc chấm dứt cuộc giao tranh này.

Minh Đức (Theo Reuters, Fakti)