Thuốc lá 'nhẹ' có thực sự an toàn?

“Cứ tưởng” an toàn…

25 năm “làm bạn” với thuốc lá, ông Nguyễn Kim Yến ở phường Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai đã quyết định… thay đổi lựa chọn. Thay vì mua những bao thuốc lá với điếu thuốc to, khói đặc và đặc mùi thuốc lá, ông Yến đã đổi sang hút thuốc lá “nhẹ” khoảng 5 năm nay.

Ông Yến cho hay: “Nhìn bằng mắt, tôi thấy điếu thuốc lá “nhẹ” nhỏ hơn, mùi thuốc cũng nhẹ hơn nên chắc sẽ ít chất độc hại hơn. Tuy nhiên, nhiều năm quen hút thuốc lá “nặng”, do vậy thời gian đầu, tôi hút số lượng nhiều hơn trước (khoảng 1,5 gói/ngày, trước đây là 1 gói/ngày)”.

Nhiều người đã đổi lựa chọn hút thuốc lá "nhẹ" vì nghĩ an toàn hơn. Trong ảnh: Bệnh nhân bị COPD nhập viện cấp cứu vì hút thuốc lá nhiều năm. Ảnh: Bích Nhàn

Không biết thuốc lá nhẹ có an toàn hay không, nhưng cách đây vài tháng, ông Yến đã phải nhập viện cấp cứu khi các cơn ho, khó thở ngày càng dày đặc, khiến cơ thể mệt mỏi, thậm chí là ho ra máu. Ông Yến đã được chẩn đoán mắc phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), phải uống thuốc mỗi ngày đến cuối đời. Và để không rơi vào các đợt bệnh nặng, cần phải nhập viện cấp cứu thì ông Yến buộc phải bỏ thuốc lá.

Không chỉ ông Yến, nhiều bạn trẻ hiện nay cũng có những suy nghĩ tương tự, hút thuốc lá điện tử, thuốc lá nhẹ sẽ không có hại, thậm chí hút thuốc lá điện tử sẽ “cai” được thuốc lá truyền thống. 23 tuổi, H.V.H., ở phường Phước Tân, tỉnh Đồng Nai bắt đầu hút thuốc lá theo nhóm bạn.

H. cho rằng: “Ban đầu, tôi cũng nghĩ rằng sẽ không “dính” vào thuốc lá. Nhưng cả nhóm 5 người chơi chung đã có 4 người hút thuốc và mỗi lần bạn bè đi chơi, uống cà phê nói chuyện, các bạn đều hút thuốc nên tôi cũng không thể “đứng ngoài cuộc”. Tuy nhiên, nhóm tôi đều chọn những loại thuốc lá nhỏ, hoặc thuốc lá điện tử vì cho rằng khả năng gây bệnh sẽ ít hơn nhiều so với các loại thuốc lá điếu to”.

“Đó là suy nghĩ sai lầm của nhiều người hút thuốc lá. Đã là thuốc lá, không có thuốc lá nhẹ hay nặng, không có loại này ít tác hại hơn loại kia. Thuốc lá đều làm từ cây thuốc lá. Ngoài ra, nhà sản xuất còn gia giảm thêm hương vị như: bạc hà hay mùi trái cây… nhưng vẫn xuất phát chính từ cây thuốc lá. Do đó, tất cả đều có hại như nhau” - bác sĩ Bùi Văn Thịnh, Trưởng khoa Lao B, Bệnh viện Phổi Đồng Nai khẳng định.

Thuốc lá nào cũng gây hại như nhau

Theo bác sĩ Bùi Văn Thịnh, thực tế đã có nhiều người cho rằng mình hút thuốc lá nhẹ sẽ “ổn” hơn cho sức khỏe. Nhưng chỉ đến khi hậu quả của thuốc lá tác động trực tiếp đến sức khỏe, gây bệnh đường hô hấp, bệnh phổi và tiềm ẩn nhiều căn bệnh khác, thậm chí là sau khi nghe bác sĩ đánh giá, bệnh nhân mới nhận ra rằng bản thân đã chủ quan khi đánh giá sai về tác hại của thuốc lá nhẹ.

Ông Nguyễn Kim Yến ở phường Biên Hòa là ví dụ điển hình. “Tôi phải nằm viện 2 tuần, trong đó, mất vài ngày đầu phải thở máy do bệnh nặng. Tôi đã nghĩ, mình khó mà khỏe mạnh trở lại, có khi sẽ chết trong đợt bệnh này. May mắn, sau khi được chữa trị tận tình, tôi đã ổn định sức khỏe nhưng phải uống thuốc suốt đời. Đến giờ, tôi mới thấy, mình đã sai lầm nghiêm trọng khi cho rằng, thuốc lá nhẹ thì an toàn hơn” - ông Yến tâm sự.

Thời điểm này, Khoa Hô hấp, Bệnh viện Đa khoa Đồng Nai khá đông bệnh nhân bị COPD nhập viện vì thay đổi thời tiết. Đa phần bệnh nhân mắc bệnh này đều liên quan đến thuốc lá, có người hút trực tiếp, có người hút thuốc gián tiếp (hít khói thuốc).

Qua thực tế khám chữa bệnh, tiếp xúc với bệnh nhân, bác sĩ Lê Thị Thu Hà, Trưởng khoa Hô hấp của bệnh viện cho hay: Nhiều bệnh nhân đã và đang sử dụng thuốc còn có sự hiểu lầm khác về các loại thuốc lá tẩu, thuốc lào, xì gà… Nhiều người cho rằng, hút thuốc lào không độc hại bằng thuốc lá, vì khói thuốc lào qua nước trước khi vào cơ thể. Tuy vậy, các nhà nghiên cứu khẳng định, hút thuốc lào vẫn độc hại, thậm chí là có nguy cơ cao hơn thuốc lá.

“Dù là loại thuốc lá nào cũng đều sản sinh ra khói thuốc và trong đó có chứa nicotine. Chính chất này gây ra hàng loạt loại bệnh khác nhau như: ung thư phổi, gây tổn thương nhiều cơ quan tim mạch, thận… Tuy nhiên, bệnh nhân lại không tin vào những tác hại của thuốc lá dù được khoa học chứng minh, thậm chí bản thân họ trải qua các đợt bệnh nặng do thuốc lá gây ra” - bác sĩ Lê Thị Thu Hà bày tỏ.

Nhưng điều lo ngại nhất là giới trẻ sử dụng thuốc lá điện tử công khai ở các nơi công cộng. Theo bác sĩ Hà: Đây là vấn đề lớn vì các em là thế hệ tương lai của đất nước nhưng nhận thức về tác hại của thuốc lá lại sai lệch. Nếu không quyết liệt ngăn chặn các sản phẩm thuốc lá mới này, thì tỷ lệ sử dụng thuốc lá sẽ gia tăng trở lại, thế hệ trẻ sẽ phải gánh chịu những hậu quả nặng nề hơn rất nhiều trong tương lai gần do loại thuốc lá này gây ra.

Bác sĩ Bùi Văn Thịnh, Trưởng khoa Lao B, Bệnh viện Phổi Đồng Nai nhấn mạnh: Khi đã bị bệnh COPD, bệnh nhân phải dùng thuốc uống suốt đời để điều trị. Trong nhóm thuốc điều trị bệnh này, có nhóm thuốc kháng viêm Corticoid, gây ra nhiều biến chứng do thuốc nếu bệnh nhân sử dụng kéo dài và dùng đường toàn thân. Từ đó, vừa bị bệnh, vừa thêm tác dụng phụ của thuốc, bệnh nhân sẽ rơi vào tình trạng bệnh nặng càng nặng hơn, gây ra rất nhiều hạn chế trong đời sống và sinh hoạt của bệnh nhân.

Bích Nhàn