Thượng viện Mỹ phê chuẩn tỷ phú Jared Isaccman làm người đứng đầu NASA

Tỷ phú Jared Isaacman. Ảnh: AP

Tháng 12/2024, Tổng thống đắc cử khi đó là Donald Trump đã lựa chọn ông Isaacman làm người lãnh đạo NASA, nhưng ông Trump đã đột ngột rút lại đề cử này 5 tháng sau đó, sau một quá trình rà soát kỹ lưỡng các mối quan hệ trước đây. Trong một diễn biến hiếm thấy, Tổng thống Trump đã tái đề cử ông Isaacman vào tháng 11 vừa qua, cho rằng với kinh nghiệm và niềm đam mê không gian, ông là người phù hợp để dẫn dắt NASA bước vào “một kỷ nguyên mới táo bạo”.

Sự thay đổi lãnh đạo này diễn ra vào thời điểm then chốt đối với NASA, khi vẫn còn nhiều câu hỏi xoay quanh ngân sách và các ưu tiên trong tương lai của cơ quan vũ trụ này. Giống như nhiều cơ quan chính phủ khác, NASA vẫn đang chịu tác động mạnh từ các đợt cắt giảm lớn về ngân sách và nhân sự, một phần trong nỗ lực của chính quyền ông Trump nhằm thu hẹp quy mô lực lượng lao động liên bang.

Ủy ban Thương mại, Khoa học và Giao thông Thượng viện đã phê chuẩn đề cử của Tổng thống Trump sau phiên điều trần ngày 3/12, trong đó ông Isaacman nói về nhu cầu đưa các phi hành gia NASA trở lại Mặt Trăng trong bối cảnh chương trình Artemis của NASA đã đối mặt với nhiều trì hoãn và vượt chi phí.

NASA đặt mục tiêu đưa 4 phi hành gia bay vòng quanh Mặt Trăng vào năm tới và đây là phép thử then chốt đối với tên lửa và tàu vũ trụ thế hệ mới. Nếu thành công, cơ quan vũ trụ này cho biết sẽ nỗ lực đưa một phi hành đoàn hạ cánh gần cực Nam của Mặt Trăng vào năm 2027.

Ngoài tham vọng quay lại Mặt Trăng, NASA còn phải đối mặt với sự bất định về nguồn tài trợ và các mục tiêu hoạt động. Đầu năm nay, bản phác thảo ngân sách của Tổng thống Trump đề xuất cắt giảm hơn 6 tỷ USD, tương đương khoảng 24%, ngân sách của NASA, nhưng các đề xuất này đã vấp phải sự phản đối mạnh mẽ tại Hạ viện và Thượng viện.

Trong quá trình xác nhận, cũng xuất hiện các câu hỏi về mối quan hệ giữa ông Isaacman và tỷ phú Elon Musk. Ông Isaacman đã 2 lần bay vào không gian trong các sứ mệnh thương mại của SpaceX, tự tài trợ các chuyến bay với số tiền không được tiết lộ. Ông Musk - nhà sáng lập và Giám đốc điều hành của SpaceX, từng là đồng minh thân cận của Tổng thống Trump và đã ủng hộ ông Isaacman khi ông lần đầu được đề cử.

Quyết định của Tổng thống rút lại việc đề cử ông Isaacman diễn ra trùng với thời điểm bùng nổ mâu thuẫn công khai giữa ông Trump và ông Musk. Trong phiên điều trần xác nhận, ông Isaacman đã bị chất vấn về mối quan hệ với tỷ phú Musk, trong đó có việc các hoạt động kinh doanh của ông có liên đới với SpaceX như thế nào. Ông Isaacman đã giảm nhẹ mối quan hệ này, cho rằng các chuyến bay vào không gian của ông được thực hiện với SpaceX vì đây là tổ chức duy nhất có thể đưa các phi hành gia đi và về từ không gian.

Ông Isaacman, 42 tuổi, là người sáng lập và Giám đốc điều hành của công ty xử lý thanh toán Shift4, nhưng chưa từng làm việc tại NASA hay trong chính phủ liên bang. Theo kế hoạch, ông sẽ tiếp quản quyền điều hành NASA từ Bộ trưởng Giao thông Sean Duffy, người đã giữ vai trò quyền Giám đốc NASA kể từ tháng 7.

Ngọc Quang (TTXVN)