Thủy điện Trung Sơn: Giải pháp vận hành an toàn, hiệu quả trong mùa mưa bão

Bảo dưỡng thiết bị tại Nhà máy Thủy điện Trung Sơn.

Từ cuối mùa cạn bước sang đầu mùa lũ năm 2025, Nhà máy Thủy điện Trung Sơn đã chủ động điều tiết mực nước hồ thông qua vận hành phát điện các tổ máy, duy trì mực nước thấp hơn cao trình dâng bình thường (160m) và hạ hoàn toàn xuống mức trước lũ (150m) từ ngày 15/7. Việc này nhằm bảo đảm duy trì thường xuyên dung tích phòng lũ 112 triệu m3 (tương ứng khoảng cao trình từ 150m đến 160m) để phòng chống lũ cho hạ du trong mùa mưa bão, tuân thủ đúng quy trình vận hành liên hồ chứa trên lưu vực sông Mã.

Song song với đó, đơn vị đã triển khai kế hoạch sửa chữa lớn và gia cố công trình, trong đó nổi bật là các gói thầu bảo dưỡng tổ máy H3, H4 theo phương pháp RCM, sửa chữa hệ thống cửa van, cống xả, gia cố hạ lưu đập khu vực V... giúp nâng cao khả năng chịu tải khi lưu lượng nước về lớn. Công ty cũng chuẩn bị đầy đủ vật tư, thiết bị dự phòng, sẵn sàng ứng cứu khi có tình huống khẩn cấp theo phương châm “4 tại chỗ”.

Bên cạnh giải pháp kỹ thuật, yếu tố dự báo và chủ động ứng phó được TSHPCo đặc biệt chú trọng. Hệ thống quan trắc, dự báo thủy văn được duy trì liên tục; thông tin về tình hình vận hành hồ chứa được trao đổi thường xuyên với Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn địa phương, các cơ quan điều hành, chính quyền vùng hạ du. Các phương án xử lý tình huống bất thường như lũ lớn, sự cố thiết bị hay mất liên lạc điều độ đã được chuẩn bị chi tiết; công tác đào tạo, diễn tập cho cán bộ, công nhân viên về vận hành khẩn cấp, cứu hộ cứu nạn được thực hiện định kỳ, nâng cao khả năng ứng phó.

Đến hết tháng 7/2025, sản lượng điện của Thủy điện Trung Sơn đạt hơn 465 triệu kWh, bằng 49,6% kế hoạch năm và tăng 8% so với cùng kỳ. Riêng tháng 7 - thời điểm bắt đầu bước vào cao điểm mưa lũ, sản lượng đạt 190,05 triệu kWh, vượt 47% kế hoạch. Các tổ máy vận hành theo đúng phương thức huy động của điều độ quốc gia, hệ số khả dụng duy trì 100% trong tháng và đạt 98,77% lũy kế, cao hơn kế hoạch giao; tỷ lệ điện tự dùng chỉ 0,45%, thấp hơn nhiều so với chỉ tiêu.

Cùng với đó, nhờ tận dụng điều kiện thủy văn thuận lợi, tháng 7/2025, doanh thu từ thị trường điện tăng thêm khoảng 50 triệu đồng so với cơ chế hợp đồng. Trong bối cảnh chi phí tài chính chịu áp lực lớn do lãi suất vay ODA và biến động tỷ giá, công ty đã kiến nghị Tổng Công ty Phát điện 2 (EVNGENCO2) các cơ chế điều chỉnh tỷ giá, giảm áp lực lãi vay, đồng thời kiểm soát chặt chẽ chi phí vận hành và bảo dưỡng để tối ưu hiệu quả sử dụng vốn.

Không dừng lại ở việc đảm bảo vận hành mùa mưa bão, TSHPCo đang hướng tới các bước phát triển lâu dài. Hai dự án quan trọng đang được xúc tiến gồm Thủy điện Trung Sơn mở rộng (MR) công suất 130MW- đã nằm trong danh mục tiềm năng của Quy hoạch điện VIII, dự kiến triển khai giai đoạn 2031-2035 và dự án thủy điện tích năng Trung Sơn công suất 1.200MW đang đề xuất khảo sát địa điểm. Khi hoàn thành, đây sẽ là những nguồn bổ sung quan trọng, không chỉ tăng công suất phát điện mà còn nâng cao khả năng điều tiết, dự phòng cho hệ thống điện quốc gia.

Trong chuyến làm việc định kỳ nhằm đánh giá toàn diện tình hình hoạt động sản xuất, kinh doanh, công tác quản trị nội bộ và các giải pháp vận hành tại Nhà máy Thủy điện Trung Sơn, Tổng Công ty Phát điện 2 đánh giá cao sự chủ động, minh bạch và các đề xuất tháo gỡ khó khăn của Thủy điện Trung Sơn, đặc biệt trong kiến nghị về chính sách tài chính, điều hành tỷ giá và điều chỉnh chi phí đầu tư. Tổng Công ty Phát điện 2 cũng đánh giá cao TSHPCo đã thực hiện nghiêm túc các giải pháp ứng phó mùa khô, vận hành hồ chứa linh hoạt, chuẩn bị vật tư dự phòng, phối hợp chặt chẽ với địa phương và tiếp tục nghiên cứu dự án mở rộng, tích năng. Sự chuẩn bị kỹ lưỡng, giải pháp đồng bộ từ kỹ thuật, quản trị, tài chính đến chuyển đổi số đã giúp công ty chủ động ứng phó với mọi tình huống, đồng thời tạo nền tảng vững chắc cho những bước phát triển mới.

Bài và ảnh: Bách Nguyên