Tiếc cho phim hoạt hình Việt

Doanh thu không phản ánh chất lượng

Chỉ trong 2 tháng, 3 phim hoạt hình Việt gồm Trạng Quỳnh nhí: Truyền thuyết Kim Ngưu, Dế Mèn: Cuộc phiêu lưu tới xóm Lầy Lội và Wolfoo: Cuộc đua Tam Giới lần lượt ra rạp. Đây là hiện tượng chưa từng thấy, đem lại nhiều kỳ vọng về sự khởi sắc của hoạt hình Việt. Tuy nhiên, cả 3 phim không thể tạo đột phá ở phòng vé.

Dế Mèn ra mắt sớm nhất (30/5), thu về hơn 21 tỷ đồng. Đây là thành tích chưa phim hoạt hình Việt nào chạm tới. Phim lấy cảm hứng từ tác phẩm thiếu nhi kinh điển của nhà văn Tô Hoài - Dế Mèn phiêu lưu ký. Đạo diễn Mai Phương cho biết không chuyển thể mà chỉ lấy một phần ý tưởng vì truyện gốc được tác giả viết theo từng chương, với câu chuyện dài.

So với nguyên tác Dế Mèn phiêu lưu ký của nhà văn Tô Hoài, kịch bản điện ảnh Dế Mèn được mở rộng và làm mới.

Dế Mèn được đánh giá tốt nhờ kỹ xảo hiện đại, tạo hình sống động và thông điệp bảo vệ môi trường. Điểm cộng của phim nằm ở việc bổ sung nhiều nhân vật phụ mới - gần gũi với tâm lý trẻ em hiện đại. Hình ảnh cầu Long Biên, cột cờ Hà Nội, công viên Lê Nin được lồng ghép tinh tế khiến người xem hứng thú.

Trạng Quỳnh nhí với suất chiếu khiêm tốn hơn, chỉ thu 3,2 tỷ đồng trước ngày rời rạp. Wolfoo là phim hoạt hình Việt duy nhất còn trụ rạp, sắp cán mốc 3 tỷ đồng sau hơn 2 tuần phát hành. Với tình hình phòng vé hiện tại, Wolfoo khó bứt phá ở chặng cuối vì phim ngoại đang áp đảo.

Nhà quan sát, đầu tư điện ảnh Nguyễn Anh Tuấn (Viện Văn hóa, nghệ thuật, thể thao và du lịch Việt Nam) tiếc cho 3 bộ phim hoạt hình nội địa. Anh Nguyễn Anh Tuấn cho rằng doanh thu phim không phản ánh chất lượng. Thực tế, các tác phẩm cho thấy nỗ lực của ê-kíp trong việc khẳng định vị thế hoạt hình Việt.

Ông Đặng Trần Cường - Cục trưởng Cục Điện ảnh - dành nhiều lời khen cho 3 bộ phim. Lãnh đạo Cục Điện ảnh đánh giá Wolfoo: Cuộc đua Tam Giới có kịch bản cảm động về tình cha con, mang lại tiếng cười cho trẻ nhỏ và giây phút lắng đọng cho người lớn.

Wolfoo:Cuộc đua Tam Giới là phim hoạt hình Việt duy nhất còn trụ rạp

“Đây là tác phẩm tiêu biểu cho hoạt hình thuần Việt, kết hợp chất lượng sản xuất chỉn chu với tinh thần sáng tạo Việt, hướng tới khán giả trong nước và quốc tế. Sản phẩm có chất lượng cao, góp phần nâng tầm hoạt hình Việt Nam”, ông Đặng Trần Cường nhận xét. Dế Mèn của đạo diễn Mai Phương và Trạng Quỳnh nhí của đạo diễn Trịnh Lâm Tùng cũng nhận được đánh giá tương tự.

Làm phim hay thôi chưa đủ

Nhà quan sát, đầu tư điện ảnh Nguyễn Anh Tuấn cho rằng hoạt hình Việt đã bước vào giai đoạn thiên thời, địa lợi, nhân hòa. Ngành công nghiệp hoạt hình được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VHTTDL) quan tâm, có nhiều chính sách khuyến khích. Việt Nam cũng có những studio hoạt hình tiềm lực và đội ngũ nhân sự lành nghề không thua kém nước ngoài.

Trong khi Trung Quốc có Panda, Nhật Bản có Conan, Doraemon, Việt Nam cũng đang sở hữu một số IP tiềm năng (Intellectual Property - sở hữu trí tuệ). Chuyên gia đánh giá Wolfoo là IP từng chinh phục khán giả nước ngoài thông qua YouTube. Kênh Youtube Gia đình Wolfoo hiện sở hữu 12,6 triệu người đăng ký, 212 video với số lượt xem trên 350 triệu (theo số liệu Social Blade).

Tuy nhiên, trong quá trình phát hành phim điện ảnh, nhà sản xuất có những nước đi chưa phù hợp.

Phim điện ảnh Trạng Quỳnh nhí: Truyền thuyết Kim Ngưu được đầu tư khoảng 35% tổng ngân sách vào khâu VFX, chú trọng chuyển động, biểu cảm của dàn nhân vật.

Về mặt quy trình, phim điện ảnh chiếu rạp bao gồm 4 công đoạn: sáng tạo kịch bản - sản xuất - phát hành, phổ biến - lưu chiểu, lưu trữ phim. Trong đó, phổ biến, phát hành là khâu quan trọng nhưng đang chưa được đầu tư đúng mức. Phim điện ảnh khó thành công về mặt doanh thu nếu chiến dịch truyền thông marketing thiếu những bước cơ bản: tạo nhận thức của khán giả đối với sản phẩm, làm họ yêu thích sản phẩm và chuyển hóa thành hành động mua vé.

“So với Dế Mèn, Trạng Quỳnh nhí và Wolfoo thực hiện chiến dịch truyền thông còn nhiều hạn chế. Ngân sách dành cho marketing của hai phim không cao. Trong ngành phim, có một con số đã được chuẩn hóa thành công thức: ngân sách phát hành phải tối thiểu từ 3,7-4 tỷ đồng để đảm bảo phim bán được từ 3,5-4 triệu vé. Nhiều nhà sản xuất vẫn còn quan niệm hữu xạ tự nhiên hương, phim cứ làm hay tự khắc ong bướm tìm đến. Đây là quan niệm sai lầm. Với một sản phẩm chất lượng tốt, chúng ta phải biết cách quảng bá để tiếp cận gần nhất với khán giả”, anh Nguyễn Anh Tuấn nói.

Dẫn chứng điển hình là bộ phim ngắn Đàn cá gỗ - vốn là đề tài tốt nghiệp của đạo diễn trẻ - ra rạp trong một tuần nhưng thu về hơn 4 tỷ đồng bất chấp tranh cãi về nội dung. Chuyên gia lý giải dù chất lượng không cao, nhưng nhờ công tác quảng bá tốt, Đàn cá gỗ có lãi và thành công ngoài kỳ vọng.

Ngoài yếu tố quảng bá phát hành, phim hoạt hình Việt vẫn cần thêm thời gian để gây dựng niềm tin với khán giả. Khi công chúng chưa có thói quen ra rạp xem hoạt hình, các tác phẩm chắc chắn còn chật vật để trụ rạp bất kể chất lượng tốt đến đâu.

Thu An