Tiếng chuông báo động đau lòng từ các vụ bạo lực học đường nghiêm trọng

Bạo lực vượt ra khỏi phạm vi xô xát

Thực trạng đáng báo động của BLHĐ được khắc họa rõ nét qua hàng loạt sự việc chấn động dư luận, cho thấy bạo lực không còn dừng lại ở những xô xát bột phát.

Tại An Giang, ngay giữa tháng 9, một nữ sinh lớp 8 tại khu vực xã Vân Khánh đã bị nhóm bạn cùng lớp và một số thanh thiếu niên bên ngoài trường chặn đánh hội đồng trước cổng trường. Nạn nhân sau đó được xác định bị chấn thương phần mềm vùng đầu, cổ và phải chuyển lên tuyến trên điều trị.

Tính chất bạo lực còn thể hiện qua hành vi làm nhục. Điển hình là vụ việc xảy ra vào ngày 15/10 tại Hà Nội, một học sinh lớp 10 Trường THPT Minh Phú đã bị nhóm đối tượng chặn đường, ép quỳ gối xin lỗi, bò và bị buộc phải liếm biển số xe máy. Dù đã thực hiện theo yêu cầu, em học sinh vẫn tiếp tục bị đánh, tát vào mặt. Sự việc này không chỉ gây thương tích mà còn làm tổn thương nghiêm trọng đến nhân phẩm của nạn nhân.

Hơn 10 nữ sinh Trường THCS An Điền (TP.HCM) đã vây đánh dã man một nữ sinh lớp 8 cùng trường trong khu vực nhà vệ sinh. Kết quả khám bước đầu xác định nạn nhân bị đa chấn thương và rạn nứt 3 xương sườn, tâm lý hoảng loạn.

Đáng báo động nhất là sự gia tăng của các vụ bạo lực dẫn đến án mạng. Chỉ riêng tại Thanh Hóa, đã xảy ra hai vụ việc thương tâm. Ngày 17/10, tại xã Quảng Bình, mâu thuẫn giữa hai nam sinh lớp 11 và 12 Trường THPT Đặng Thai Mai đã dẫn đến xô xát, và nam sinh lớp 11 đã dùng dao đâm tử vong bạn học lớp 12.

Tiếp đó, vào ngày 31/10, một em học sinh lớp 10 Trường Cao đẳng Nông nghiệp Thanh Hóa bị một nhóm học sinh lớp 11 cùng tòa nhà xông vào hành hung ngay trong lớp học. Mặc dù được đưa đi cấp cứu, do vết thương quá nặng, em học sinh này đã tử vong sau năm ngày điều trị.

Cũng trong ngày 31/10, tại TP.HCM, hơn 10 nữ sinh đã vây đánh dã man một nữ sinh lớp 8 cùng trường trong khu vực nhà vệ sinh Trường THCS An Điền. Kết quả khám bước đầu xác định nạn nhân bị đa chấn thương và rạn nứt 3 xương sườn, tâm lý hoảng loạn. Gần đây nhất, ngày 4/11, hai nam sinh lớp 8 Trường THCS Quang Trung (Lào Cai) mâu thuẫn, dẫn đến xô xát kinh hoàng, một em đã dùng hung khí đâm bạn nhiều nhát rồi hất xuống hồ nước. Rất may nạn nhân đã được người dân cứu kịp thời.

Đáng lên án, trong nhiều vụ việc, hành vi bạo lực lại được cổ súy bởi những học sinh đứng ngoài reo hò, cổ vũ và quay clip tung lên mạng, làm gia tăng tổn thương và ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường giáo dục.

Cách nào để giải quyết tận gốc?

Trước thực trạng đáng lo ngại, nhiều nhà quản lý giáo dục đã lên tiếng, nhưng theo nhận định của nhà văn Bùi Ngọc Phúc, người thường xuyên đồng hành cùng phụ huynh và học sinh: đó chỉ là giải quyết phần ngọn; gốc rễ sâu xa của vấn đề vẫn còn đó.

Ông cho rằng, đã đến lúc ngành giáo dục cần có biện pháp mạnh, và việc chuyển học sinh cá biệt gây thương tích nghiêm trọng sang trường giáo dưỡng là điều cần thiết để tăng tính răn đe.

Cùng với vai trò của nhà trường, PGS.TS. Phạm Mạnh Hà – giảng viên cao cấp Khoa Khoa học và công nghệ giáo dục (ĐH Bách khoa Hà Nội) phân tích trách nhiệm của gia đình: "Nhiều bậc cha mẹ đang đẩy chức năng giáo dục về mặt đạo đức và văn hóa sang nhà trường". Ông nhấn mạnh tầm quan trọng của việc cha mẹ cần học cách làm cha mẹ, trang bị kỹ năng và cách thức ứng xử với các tình huống của con.

Tuy nhiên, để "trị tận gốc" vấn nạn này, cần một sự thay đổi mang tính hệ thống. Nhìn nhận từ kinh nghiệm thực tiễn, TS. Nguyễn Tùng Lâm, Phó Chủ tịch Hội Khoa học Tâm lý Giáo dục Việt Nam khẳng định: "Muốn giải quyết tận gốc bạo lực học đường, phải đồng thời thay đổi ba trụ cột là giáo dục, quản lý và pháp chế".

Theo TS. Nguyễn Tùng Lâm, giáo dục phải đi trước luật pháp, dạy học sinh sống có giá trị, biết yêu thương và kiềm chế cảm xúc. Quản lý cần nghiêm khắc để giáo dục không mất kỷ cương. Đối với pháp chế, BLHĐ là hành vi vi phạm pháp luật và không thể chỉ xử lý bằng kiểm điểm. Tuy nhiên, luật pháp phải có tính giáo dục, biết "nâng học sinh dậy", tránh dồn các em vào ngõ cụt.

Bạo lực học đường là vết thương nhức nhối của toàn xã hội, đòi hỏi sự vào cuộc đồng bộ, quyết liệt từ gia đình, nhà trường đến các cơ quan pháp chế, kết hợp giữa giáo dục nhân cách, kỹ năng sống với các biện pháp răn đe mạnh mẽ để bảo vệ môi trường học tập an toàn cho thế hệ trẻ.

Đỗ Vi