Tiết lộ chi tiết đề xuất hòa bình của Nga: 3 nội dung và 2 lựa chọn cho Ukraine

Ngày 2-6, đài RT và hãng thông tấn TASS đồng loạt đăng một văn bản được cho là đề xuất hòa bình do Nga soạn thảo và trình bày cho phái đoàn Ukraine trong cuộc đàm phán tại Istanbul (Thổ Nhĩ Kỳ) hôm 2-6.

3 nội dung trọng tâm

Theo nội dung văn bản mà RT và TASS tiếp cận, Moscow yêu cầu Kiev rút toàn bộ lực lượng khỏi các vùng lãnh thổ từng thuộc Ukraine nhưng hiện đã gia nhập Nga, đồng thời xác lập lại quy chế trung lập và cam kết phi hạt nhân hóa hoàn toàn.

Bản đề xuất hòa bình này được chia thành 3 phần, gồm: (1) các điều kiện cho một giải pháp toàn diện nhằm kết thúc xung đột; (2) các bước tiến tới lệnh ngừng bắn; (3) một lộ trình hòa bình lâu dài.

Bản đề xuất hòa bình của Nga mà đài RT tiếp cận được. Ảnh: RT

Để đi đến giải pháp cuối cùng, Nga yêu cầu cộng đồng quốc tế công nhận những vùng lãnh thổ từng thuộc Ukraine (gồm bán đảo Crimea, Donetsk, Luhansk, Kherson và Zaporizhia) là một phần lãnh thổ của Nga.

Bán đảo Crimea, trước đó, đã bỏ phiếu sáp nhập vào Nga từ năm 2014. 4 tỉnh còn lại đã tổ chức trưng cầu dân ý và chính thức gia nhập Nga vào mùa thu năm 2022.

Ngoài việc rút quân khỏi các vùng lãnh thổ này, Ukraine còn phải tái khẳng định quy chế trung lập, cấm tuyệt đối mọi hoạt động quân sự của các nước thứ ba trên lãnh thổ mình, rút khỏi những hiệp ước quốc tế không phù hợp với quy chế đó.

Kiev cũng cần xác lập lại vị thế phi hạt nhân, không tiếp nhận, vận chuyển hay triển khai vũ khí hạt nhân dưới bất kỳ hình thức nào.

Nga cũng yêu cầu Ukraine giới hạn quy mô lực lượng vũ trang và trang bị quân sự, tuy không nêu rõ số lượng. Các nhóm vũ trang mang tư tưởng dân tộc cực đoan trong quân đội và lực lượng Vệ binh Quốc gia sẽ bị buộc phải giải tán.

Một điểm nhấn đáng chú ý trong đề xuất là yêu cầu Ukraine phải bảo đảm quyền lợi cho người Nga và cộng đồng nói tiếng Nga, công nhận tiếng Nga là ngôn ngữ chính thức,... Các lệnh trừng phạt mà Ukraine đã áp đặt lên Nga cũng sẽ phải được gỡ bỏ. Song song đó, cả hai bên sẽ từ bỏ mọi yêu sách bồi thường thiệt hại chiến tranh.

2 lựa chọn cốt tử

Về lệnh ngừng bắn, văn bản đưa ra hai lựa chọn.

Phương án đầu tiên yêu cầu Ukraine bắt đầu rút quân khỏi các vùng lãnh thổ đã sáp nhập vào Nga và đưa lực lượng cách xa biên giới Nga theo một khoảng cách nhất định. Toàn bộ quá trình này phải hoàn tất trong vòng 30 ngày.

Phương án thứ hai, được gọi là “phương án trọn gói”, yêu cầu Kiev ngừng hoàn toàn việc điều động quân đội (trừ hoạt động rút quân), chấm dứt chiến dịch huy động quân và ngưng nhận hỗ trợ quân sự từ phương Tây, gồm cả việc chuyển giao vũ khí và chia sẻ thông tin tình báo. Hai bên sẽ thành lập một trung tâm giám sát song phương và tiến hành trao trả công dân bị giam giữ.

Đồng thời, Ukraine cũng sẽ phải dỡ bỏ tình trạng thiết quân luật và ấn định ngày tổ chức bầu cử tổng thống và quốc hội. Tất cả những bước đi này cũng phải được hoàn tất trong vòng 30 ngày.

Theo nội dung đề xuất, hiệp ước hòa bình cuối cùng giữa Moscow và Kiev sẽ chỉ được ký sau khi Ukraine tổ chức bầu cử. Và thỏa thuận này sẽ cần được bảo đảm bằng một nghị quyết mang tính ràng buộc pháp lý từ Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc.

Chính phủ Nga chưa lên tiếng về thông tin trên.

Bình luận về kết quả đàm phán vòng 2, ông Vladimir Medinsky - trợ lý Tổng thống Nga Vladimir Putin và trưởng đoàn đàm phán Moscow - cũng xác nhận một số tiến triển nhất định.

Ông Medinsky đồng thời cho biết Moscow đã đề xuất một lệnh ngừng bắn tạm thời kéo dài 2-3 ngày tại một số khu vực tiền tuyến nhằm tạo điều kiện thu gom thi thể binh sĩ đã tử trận.

Đề xuất này, theo ông Medinsky, mang tính nhân đạo và thể hiện thiện chí giảm bớt tổn thất sinh mạng trong bối cảnh giao tranh vẫn tiếp diễn.

DƯƠNG KHANG